Mahler: Totenfeier, Symphonische Dichtung für grosses Orchester
Mahler: Das Lied von der Erde
Anna Larsson (alt), Robert Dean Smith (tenor)
Koninklijk Concertgebouworkest, Fabio Luisi
Concertgebouw, Amsterdam
Fabio Luisi wordt 'de dirigent met het Duitse brein en het Italiaanse hart' genoemd. Dit lijkt sinds kort mode aangezien de nieuw voorgedragen ECB-chef, Mario Draghi, juist de Italiaanse bankpresident met het Duitse hart wordt genoemd. In beide gevallen is het een groot compliment. Tijdens het voorlaatste concert van de Mahlerserie van het Koninklijk Concertgebouworkest werd volstrekt duidelijk waarom Luisi deze geuzentitel verdient. Op de lessenaar stonden twee werken: het symfonische gedicht Totenfeier dat Mahler later omvormde tot het eerste deel van zijn Tweede Symfonie en zijn symfonische liedercyclus Das Lied von der Erde.
De Tweede Symfonie is één van mijn favoriete symfonieën van Mahler en niet in de laatste plaats vanwege het indrukwekkende eerste deel. Wie de Tweede kent, zal vrijwel alles in het originele symfonische gedicht herkennen. De orkestratie en instrumentatie zijn voor de symfonie uitgebreid. Normaliter luister ik Totenfeier wel, maar geef ik de voorkeur aan de symfonische versie. Vanavond zeker niet. Met een agressief temperament en tempo en een bijna-Wagneriaanse klank gaf Luisi een indrukwekkende Totenfeier ten gehore. Door zijn aanpak meende ik het begin zelfs Wagner's Ring te horen, met name Die Walküre en Siegfried. Transparant en temperamentvol was het effect van Luisi's energieke dirigeren dat bij tijd en wijle (fysiek) deed denken aan de dirgeerstijl van de onlangs overleden dirigent van o.a. het Nederlands Philharmonisch Orkest Yakov Kreizberg. Luisi maakte hiermee zijn geuzentitel waar: zonder zijn afkomst te verloochenen maar met medeneming van zijn Duitse carrière. Op dit moment is Luisi namelijk chef van de eminente Staatskapelle Dresden en de Semper Opera aldaar. Vanaf het seizoen-2012/2013 wordt hij ook chef van de opera van Zürich.
Das Lied von der Erde is een cyclus van zes liederen gebaseerd op Chinese gedichten voor alt en tenor. Hoewel Mahler ook schijnbaar een uitvoering toestond met tenor en bariton. Een mogelijkheid waar Leonard Bernstein gebruik van gemaakt heeft door Das Lied op te nemen met Dietrich Fischer-Diskau en James King. Deze opname is zeer aan te raden, zoals eigenlijk elke opname met James King aan te raden is. Das Lied is zo symfonisch van aard dat het terecht onderdeel uitmaakt van de Mahler-serie van het KCO en door Mahler zelfs, om de vloek van de Negende Symfonie die alle grote componisten trof te ontlopen, werd aangeduid als één van zijn symfonieën. Hoewel ik naar Amsterdam kwam voor Das Lied von der Erde was het hoogtepunt toch echt voor de pauze. Luisi stelde bij Das Lied niet teleur met een prachtige orkestrale klank en begeleiding van de solisten. Solisten die mij allebei tegenvielen. De zang van tenor Robert Dean Smith - wellicht kampend met stemproblemen of een klein griepje? - kwam geforceerd over. Hij kwam met moeite over het orkest heen en was ook in de delen met minimale muzikale begeleiding niet altijd goed hoorbaar. Daarbij leek zijn timing ook vaak het net niet. Alt Anna Larsson daarentegen heeft een prachtige stem en de balans tussen haar en orkest was goed, maar op de een of andere manier wilde het mij niet raken. Kan gebeuren, je kunt nu eenmaal niet ieders smaak zijn. Dat is dan mijn particuliere opvatting, voor Robert Dean Smith is deze uitweg er helaas niet. Al met al een prachtige avond, misschien juist wel door die onverwacht goede en meeslepende uitvoering van Totenfeier.
Overigens is het voor de Mahlerliefhebber interessant om te weten dat op deze sterfdag van Gustav Mahler in de Nieuwe Kerk te Den Haag de première was van de Nederlandse hertaling van Das Lied von der Erde door Jan Rot uitgevoerd door het Residentie Orkest.
Reacties
Een reactie posten