'Last night I dreamt I went to Manderley again' is de fameuze openingszin van 'Rebecca' van Daphne du Maurier (1907-1989). Het is een gothische roman, voor het eerst uitgegeven in 1938, verteld vanuit het perspectief van de naamloze Mrs. De Winter. Zij is de tweede vrouw van Maxime de Winter en vertelt van haar ontmoeting met Maxime, hun trouwen en verblijf op het voorvaderlijke landhuis van de De Winters: Manderley. Het verhaal van Mrs. De Winter wordt gedomineerd door een figuur die al overleden is, maar haar aanwezigheid is onontkoombaar: de formidabele eerste 'Mrs. De Winter': Rebecca.
Zoals vaker met (oudere) boeken heb ik 'Rebecca' gekocht na het zien van de filmversie door één van mijn favoriete regisseurs Alfred Hitchcock. 'Rebecca' is één van zijn vroege films en is uitgekomen in 1940: slechts twee jaar nadat het boek voor het eerst is uitgegeven. Dat is ook niet zo vreemd aangezien 'Rebecca' meteen een groot (verkoop)succes was. Gaandeweg de jaren is daar de communis opinio bijgekomen dat het één van Du Maurier's beste werken is. En dat is ook niet zo gek: 'Rebecca' is een knap geschreven gothische thriller in het schilder- doch spookachtige zuiden van Engeland (hoogstwaarschijnlijk Cornwall) met de mysterieuze aanwezigheid van de eerste 'Mrs. De Winter' wiens dood al snel in een ander daglicht komt te staan. Met knap geschreven bedoel ik overigens ook dat ondanks de hoge leeftijd van het boek, deze niet ouderwets aan doet. Zowel in schrijfstijl als in thematiek. Natuurlijk zijn er bepaalde elementen in de wijze van leven die wijzen op een periode uit een wat verder verleden, maar het verhaal zou net zo goed jaren later kunnen spelen dan nu het geval is.
Het verhaal begint met het (tweede) echtpaar De Winter dat zich gevestigd heeft in Europa en een voor de buitenwacht treurig voorspelbaar bestaan leidt in de betere Europese hotels. Al snel gaat de verteller, de eerste Mrs. De Winter, terug in de tijd: naar de eerste ontmoeting met Maxime in Monte Carlo waar zij als gezelschapsdame van een (typische) Amerikaanse welvarende vrouw, Mrs. Van Hopper, in hun hotel de bekende Maxime De Winter ontmoeten. Zijn bekendheid hangt vooral samen met zijn indrukwekkende voorvaderlijke landhuis, Manderley, en het gegeven dat zijn eerste vrouw een jaar daarvoor tragisch om het leven is gekomen door verdrinking. De vonk tussen de (veel jongere) toekomstige Mrs. De Winter, haar naam wordt nooit genoemd, maar wel wordt aangegeven dat haar naam vreemd is, en de middelbare Maxime slaat over. Ze trouwen ter plekke en Mrs. De Winter verlaat Mrs. Van Hopper om met Maxime intrek te nemen in Manderley. Eén van de thema's van het boek is dat de nieuwe Mrs. De Winter, door haar jonge leeftijd en betrekkelijk mindere afkomst, zich onzeker voelt. Het verblijf op Manderley maakt het niet beter: ze wordt daar continu geconfronteerd met de geest van Rebecca. Het wordt niet nagelaten door deze en gene, maar vooral door de huishoudster - de diabolische Mrs. Danvers - tevens hartsvriendin van Rebecca, om dit flink te benadrukken. De twijfel neemt alleen maar verder toe door de afstandelijkheid van Maxime van wie zij denkt dat hij nog steeds verliefd is op Rebecca.
Gaandeweg het verhaal wordt er steeds meer duidelijk over Rebecca en de omstandigheden van haar dood. Aangezien het verhaal behoorlijk bekend is, kan ik - zonder in details te treden - de hoofdlijnen prima verraden. Zeker in het licht dat dit boek geen detective is, maar juist een 'gotische' schets van een huwelijk dat overvleugeld wordt door de geest van de eerste 'Mrs. De Winter'. De afstandelijkheid van Maxime komt niet voort uit liefde voor zijn eerste vrouw, maar de haat die hij koestert tegen haar en het geheim dat hij meetorst: hij heeft haar vermoord. Met deze wetenschap lijkt Mrs. De Winter haar nieuwe huwelijksleven toch prettig in te kunnen gaan, zonder overigens dus een oordeel te vellen over de daad van haar man, ware het niet dat Rebecca toch nog roet in het eten gooit. Tijdens een schipbreuk, Manderley ligt aan de ruige Zuid-Engelse kust, wordt het zeilschip van Rebecca gevonden met haar lijk in de cabine. Dit terwijl Maxime enkele weken na haar dood een ander gevonden lichaam had geïdentificeerd als zijn vrouw. Dit leidt tot een onderzoek dat Maxime in eerste instantie vrijpleit en de dood van Rebecca toeschrijft aan zelfmoord (door zichzelf op te sluiten in haar zeilboot en deze te laten zinken), maar een latere tussenkomst van de neef (en minnaar!) van Rebecca, Jack Favell, leidt tot een verdachtmaking van Maxime. Uiteindelijk lost het zichzelf op doordat duidelijk wordt dat op de laatste dag van haar leven Rebecca bij een dokter op bezoek was die haar moest melden dat ze nog maar enkele weken of maanden te leven had. Zo wordt het oordeel van zelfmoord bevestigd en lijkt het erop of Mr. en Mrs. De Winter eindelijk kunnen starten aan een gelukkig huwelijk. Bij terugkeer, midden in de nacht, naar Manderley lijkt de morgenstond al vroeg gekomen te zijn. In werkelijkheid staat, door tussenkomt van Favell en Mrs. Danvers, Manderley in lichterlaaie: 'But the sky on the horizon was not dark at all. It was shot with crimson, like a splash of blood. And the ashes blew towards us with the salt wind from the sea'.
Reacties
Een reactie posten