Dutilleux: Métaboles
Sibelius: Vioolconcert
Prokofjev: Symfonie Nr. 5
Leonidas Kavakos (viool)
Valery Gergiev, Koninklijk Concertgebouworkest
Concertgebouw, Amsterdam
Het concert van afgelopen vrijdag valt het beste samen te vatten als de succesvolle terugkeer van een Russische querulant en geweldig optreden van een populaire Griekse hippie. Hoe dat zo komt? Voor het eerst in 16 jaar stond de voormalige chef-dirigent van het Rotterdam Philharmonisch Orkest en huidige chef van de London Symphony Orchestra en bovenal het Mariinsky Theater, Valery Gergiev, weer op de bok bij het Koninklijk Concertgebouworkest. Gergiev staat niet bekend als de meest makkelijke en betrouwbare dirigent en zijn overvolle agenda leidt vaak tot stress bij orkesten en met name hun directies. Daarbij is het bij Gergiev 'hit or miss': het kan een topconcert zijn, maar ook een aanfluiting. Deze eigenschappen hebben er lange tijd voor gezorgd dat Gergiev persona non grata was bij het KCO, maar daar was vrijdag niets van te merken. Sterker nog: Gergiev presteerde het om het KCO volledig Russische te laten klinken met een diepe donkere Russische klank met veel nadruk op de strijkers en het beperken van de blazers. Het leverde hele eigen uitvoeringen op en een prachtige avond.
Het concert begon met 'Métaboles' van de nog levende Franse componist Henri Dutilleux (geboren in 1916). Nu is deze representant van de moderne Franse muziek niet meteen mijn ding. Wanneer je traditioneel tonale dan wel lyrische muziek zoekt, is 'Métaboles' niet bepaald een juiste keuze. Desondanks deed de uitvoering me meer dan ik vantevoren gedacht had en werd een geacht moetje tot een interessante luisterervaring. Gelukkig werd 'Métaboles' gevolgd door het prachtig Romantische en lyrische Vioolconcert van de Finse Jean Sibelius (1865-1957). Sibelius past in de traditie van componisten die met hun werk de nationale trots c.q. nationalisme (maar dan in de meer positieve zin van het woord) onderstrepen. Het bekende orkestrale werk 'Finlandia' van Sibelius was zelfs zo'n succesvolle oproep tot nationale identiteit van Finalnd tegenover de Russische overheersing dat de autoriteiten zelfs mensen verboden om de melodie op straat te fluiten. Het Vioolconcert kent een minder succesvolle geschiedenis daar de première in 1903 dermate kritisch ontvangen werd dat dit leidde tot stevige wijzigingen naar een versie van het Vioolconcert die vandaag de dag meestal op de lessenaar belandt. He stuk is van nature zeer lyrisch en pakkend en nog meer zo in de versie van Gergiev en de fantastische Griekse solist Kavakos die op het eerste gezich eruit ziet als een hippie of zoals de Volkskrant schreef John Lennon. Toch één van de weinige Grieken die in Nederland populair is. Toch week de uitvoering van het Vioolconcert sterk af van andere 'mainstream' uitvoeringen. Gergiev hanteerde afwijkende (lees: snellere) tempi waardoor de intensiteit toenam. Juist ook door de Russische diepe en donkere klankkleur met nadruk op de strijkers en inperking van de blazers klonk dit Vioolconcert in een ander, niet per se beter, maar zeker ook niet slechter, licht. Een klankkleur die soms deed denken aan Moessorgski. Kavakos, maar zeker ook Gergiev, kregen terecht een stormachtig applaus voor hun uitvoering. Na de pauze was het de beurt aan de Vijfde Symfonie van Prokofjev (1891-1953). Op de combinatie van Gergiev en Russiche muziek is zijn faam gebaseerd en dat was in het Concertgebouw ook goed te horen. Wat volgde was een diep-Russische uitvoering met perfecte klankkleur van deze heroische symfonie.
Na een dergelijk concert is de constatering toch wel terecht dat het jammer is dat het 16 jaar heeft geduurd voordat Gergiev weer op de bok stond bij het KCO. Laten we hopen dat het niet wederom 16 jaar zal duren. Overigens is Gergiev die dag erna met het KCO naar Frankrijk getrokken waar prinses Maxima, thans beschermvrouwe, nog werd uitgejoeld door een deel van het Franse publiek. Na de uitvoering van Gergiev zal de mond meer dan gesnoerd zijn!
Reacties
Een reactie posten