'Saturday' van Ian McEwan

Waarschuwing vooraf: wanneer je niet geporteerd bent van Ian McEwan of je hebt inmiddels al genoeg op deze blog gelezen over hem, sla deze blog dan vooral over. Na The Innocent, Solar, Amsterdam en Sweet Tooth is 'Saturday' het vijfde boek van Ian McEwan dat ik lees. De reden waarom ik elke keer blijf teruggrijpen naar McEwan is niet alleen zijn prachtige en heerlijk lezende schrijfstijl, maar ook zijn vermogen om telkens een andersoortig boek te schrijven. 'Saturday' neemt voor mij een bijzondere plek in zijn oeuvre in. Ik las het boek al eerder in 2007 en het was mijn eerste kennismaking met McEwan. En hoewel ik het een erg goede kennismaking vond, duurde het tot dit jaar voordat ik weer een boek van hem las. Na de voorgaande boeken besloot ik terug te grijpen naar het boek waar het allemaal mee begon en dat viel niet tegen.

Het wonderlijke aan 'Saturday' is dat de titel het verhaal volledig dekt. McEwan neemt ons, vanuit het perspectief van de alwetende verteller, mee in de volledige dagbesteding van een zaterdag uit het leven van neurochirurg Henry Perowne. Het boek start in de (zeer) vroege morgen van zaterdag en eindigt rond hetzelfde moment in de vroege morgen van zondag. Dit alles op zaterdag 15 februari 2003, een dag die onder meer bekend staat vanwege een grootschalige demonstratie tegen de ophanden zijnde invasie van Irak onder leiding van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Perowne woont en werkt in Londen en krijgt ook indirect te maken met de demonstratie die, zoals het leven soms van toevalligheden aan elkaar hangt, zijn leven een andere wending geeft. De dag van Perowne, getrouwd met Rosalin met wie hij twee kinderen heeft: Daisy en Theo, begint onheilspellend wanneer hij een vrachtvliegtuig boven Londen in de problemen ziet komen. Een motor staat in de hens en zijn gedachten gaan, in het post-9/11-tijdperk, naar een aanslag. Na dit tot zich genomen te hebben, besluit Perowne toch zijn reguliere zaterdag routine ter hand te nemen, mede met het oog op het feit dat die avond een groot familiediner plaats vindt waar hij de laatste boodschappen voor moet doen. Het diner is ter gelegenheid van het feit dat Daisy gaat publiceren als dichter, maar tevens staat het diner in het teken van de formele verzoening tussen Daisy en haar grootvader van de kant van haar moeder. Deze beroemde dichter John Grammaticus heeft zich enkele zomers  daarvoor laatdunkend over een prijswinnend gedicht van Daisy uitgelaten waardoor de verhoudingen bekoeld zijn. Met dit in het vooruitzicht snelt Perowne zich naar zijn reguliere squashafspraak met een Amerikaanse collega. Door de demonstratie mag hij door een aardige agent een straat in die eigenlijk afgesloten is. Dit leidt echter tot (letterlijk) een aanvaring met een BMW die ervan uitging dat er niemand aan kom komen. De bestuurder van de BMW, type 'eerst slaan, dan praten', is daar niet blij mee. Dit leidt tot een klein handgemeen waarbij Perowne, door zijn medische kennis, genoeg (geestelijke) verwarring kan doen ontstaan, zodat hij kan ontsnappen. 'Shaken' vervolgt hij zijn weg, rondt hij zijn (intensieve) squashafspraak af en keert hij terug naar huis voor de voorbereidingen voor het familiediner. Helaas zal de avond een onverwachte wending nemen met in de hoofdrol de bestuurder van de BMW: Baxter. Een avond die onverwacht eindigt en Perowne en zijn familie voor de nodige dilemma's stelt alvorens de dag kan worden afgerond waar het begon: Perowne turend uit zijn slaapkamerraam. 

Het knappe aan het boek is dat een hele dag op overtuigende wijze wordt geschetst in het bredere perspectief van het post-9/11-tijdperk (het boek zelf is daar ook een product van) terwijl ook de onderlingen verhoudingen binnen de familie-Perowne maar ook de relatie met randfiguren uitgebreid aan bod komen. Wanneer je dus een mooie inleiding wil op het werk van McEwan dan is er bijna geen beter startpunt dan 'Saturday'.