Dat Scandinavische crimeseries hot zijn, is niemand ontgaan. Obscure Deens, Zweedse en Noorse namen en woorden als Wallander, Borgen, Broen, Varg Veum, Van Veeteren en Arne Dahl zijn niet alleen bekend in het hoge noorden, maar nu ook in de rest van de wereld. En hoewel dit Scandinavische succes is begonnen met het Zweedse Wallander heeft het Deense The Killing er een wereldwijd succes van gemaakt. De iconische trui van inspecteur Sarah Lund past ons blijkbaar allemaal.
The Killing, in het Deens Forbrydelsen, beleefde onlangs op de Deense televisie het derde en tevens laatste seizoen. Na het grote succes van de eerdere seizoenen was BBC Four er weer als de kippen bij en zijn ze inmiddels halverwege dit seizoen met ongekend hoge kijkcijfers voor een ondertitelde buitenlandse serie. In Nederland is het succes van The Killing, maar ook de andere gelijksoortige series, vooral een DVD-succes waar bijvoorbeeld de webshop van de Volkskrant uitgekiend op is ingesprongen door de series een periode exclusief aan te bieden. Op de Nederlandse televisie, in tegenstelling tot de Vlaamse buren, wil het nog niet helemaal vlotten, maar ook dat lijkt een kwestie van tijd. Overigens is het, net als in het Verenigd Koninkrijk, wel een gekwalificeerd succes. We hebben het niet over een kijkcijferkannon als The Voice of Ik Hou van Holland, maar binnen de niche van misdaadseries en onder kijkers die niet onder de mainstream vallen is het een grote hit.
De vraag is natuurlijk waar dit succes vandaan komt. Het antwoord hierop is te vinden in de realistische, maar vooral ook rauwe en grauwe vertelling en verbeelding van het verhaal. In tegenstelling tot het typische (Amerikaanse) script van heldere grenzen tussen zwart en wit en de onbedwingbare neiging tot een happy end is deze voorkeur ver te zoeken in de meeste Scandinavische series. De realistische verhalen, het goede acteerwerk en de sfeervolle beeldregie versterken dit alleen maar verder. Maar belangrijkste selling point is dat je vaak op het puntje van je stoel zit en nooit helemaal weet of een karakter deugt, want zwart of wit lijkt niemand te zijn. Iedereen opereert in een grijs schemergebied.
Bij The Killing 3 zijn deze succesingrediënten weer in ruime mate aanwezig. Nadat Sarah Lund de moord op tiener Nanna Birk Larsen in het eerste seizoen en een reeks mysterieuze moorden gerelateerd aan de Deense militaire uitzending naar Afghanistan heeft onderzocht, komt nu het bedrijfsleven aan de beurt. In het laatste seizoen van The Killing blijkt de ontvoering van Emilie, dochter van topman Robert Zeuthen van zijn familiebedrijf rederij Zeeland, een voorbode van een serie gruwelijke moorden met gevolgen voor de hoogste regionen van de macht, waaronder premier Kristian Kamper. Dit alles tegen de achtergrond van een harde nationale verkiezingscampagne waar de Liberalen van Kamper tegenover de Middenpartij van zijn geliefde Rosa Lebech en de Socialisten van Anders Ussing staan. Een campagne die wordt gedomineerd door de economische crisis en het gerucht dat de grootste werkgever van het land, Zeeland, haar activiteiten wil verplaatsen naar Azië om kosten te besparen. Het besluit van Zeeland om al dan niet in Denemarken te blijven en deel te nemen aan het crisisplan van Kamper zal de doorslag geven voor de uitkomst van de verkiezingen.
Net als bij de eerste twee seizoenen van The Killing weet ook het derde seizoen je continu te intrigeren, maar ook weer te verbazen met een verhaallijn die altijd net weer iets anders loopt dan je dacht. Het menselijke aspect van Sarah Lund, die ieder seizoen worstelt met haar relaties en haar zoon Mark, komt hier wat meer afgewogen uit de verf dan in andere seizoenen. Daarbij is ook de politieke component, wellicht vanwege het grote succes van Borgen, verder en beter uitgewerkt.
Kritische kanttekening is wel dat de getoonde dominantie van een bedrijf als Zeeland voor zowel politiek, het publieke debat en het verloop van een verkiezingsstrijd ongeloofwaardig groot is. Grote bedrijven doen ertoe en zeker wanneer een wereldbedrijf is gevestigd in een relatief klein land (denk aan Nokia in Finland en Royal Dutch Shell in Nederland), maar de invloed van Zeeland is sterk overdreven en doet daarom wat af aan The Killing 3. Het einde van de serie is overigens in alle opzichten schokkend en zal fans (en criticasters) van de serie verdeeld houden. A happy end it ain’t.
Desalniettemin is The Killing 3 een onvervalste crimetopper met een uitgekiende spanningsboog waarbij we nog één keer in alle (g)rauwheid kunnen genieten van Sarah Lund en de andere ‘grijze’ karakters die de Deense wereld van de misdaad bevolken.
Deze recensie is ook gepubliceerd op Het Goede Leven, het culturele katern van De Dagelijkse Standaard. Naast mijn eigen FerdiBlog recenseer ik regelmatig o.a. boeken en concerten op Het Goede Leven en geef ik mijn opinie over actuele (cultuur)politiek.
Reacties
Een reactie posten