Relatiegeschenken zijn van alle tijden, maar de pracht en praal van Treasures of the Royal Courts in het Victoria & Albert Museum zet de hedendaagse kitsch in een (nog) negatiever daglicht.
Na de bespreking door Het Goede Leven-collega Bart Schut van het retrospectief van het werk van Roy Lichtenstein in het Tate Modern zullen vele bezoeken aan Londen op stapel staan. Wanneer dan toch een bezoek wordt gebracht aan Londen, mag de expositie Treasures of the Royal Courts. Tudors, Stuarts and the Russian Tsars van het Victoria & Albert Museum niet ontbreken.
In 1899 werd het toenmalige South Kensington Museum hernoemd ter ere van koningin Victoria en haar (inmiddels overleden) prins-gemaal Albert tot het Victoria & Albert Museum. Al vanaf het ontstaan is het museum gericht op de band tussen kunst en kunstnijverheid. Daarom is het niet verwonderlijk dat er vaak exposities over mode zijn, maar sinds kort ook een expositie over David Bowie. Sinds 9 maart is een expositie gestart over koninklijke schatten.
Nu zijn koninklijke schatten in Londen niet ongebruikelijk. Een groot deel van het toerisme in Londen teert op de relatie tussen de hoofdstad en de diverse koninklijke families die het Verenigd Koninkrijk de afgelopen eeuwen, met wisselend succes en gradaties van absolute (on)macht, hebben geregeerd. The Tower of London is vooral zo’n publiekstrekker door het uitstallen van de kroonjuwelen.
Het Victoria & Albert Museum plaatst koninklijke schatten echter in een ander perspectief: dat van relatiegeschenken ter ondersteuning van de (handels)diplomatie tussen de Britse en Russische royals. In een overzichtelijke maar inventief opgestelde expositie wordt het verhaal verteld van de Tudor en Stuart dynastieën die handel met het Russische rijk hoog op het wensenlijstje hadden staan. Om deze handel mogelijk te maken, werd er alles aan gedaan om de (koninklijke) banden met de tsaren aan te halen. De beste manier om dit te doen was via het sturen van allerlei koninklijke presentjes om de Tsaar gunstig te stemmen. Hierdoor ontstond een uitgebreide relatiegeschenkenhandel, maar dan niet van het schrale en kitscherige soort dat we tegenwoordig moeten doorstaan. In de periode dat de expositie beslaat, 1509 tot 1685, bedienden onder andere Hendrik VIII, Elizabeth I en Charles I zich van mooier spul dan de ballpoints, plastic wekkertjes en notitieblokjes van de moderne tijd. De koninklijke geschenken toonden de ontvanger de pracht en praal, maar vooral de macht van de gever en het belang van het aangaan van een (handels)relatie.
Om deze relatie in het juiste perspectief te plaatsen wordt in de expositie ook veel aandacht besteedt aan de symbolen van de koninklijke familie en de aristocratie en de gebruiken van diplomatie. Zo tref je niet alleen spectaculair goud- en zilverwerk, maar ook prachtige schilderijen van diplomatieke ontvangsten, koningen en tsaren. Zo begint de expositie ook met vier houten beelden die het familiewapen van Lord Thomas Dacre voorstellen, voor menigeen het hoogtepunt van de expositie.
De expositie vindt plaats ter ere van de viering van 500 jaar Brits-Russische betrekkingen. Een relatie die overigens zeer duidelijk waarneembaar is door het grote aantal Russische miljonairs en miljardairs die in Londen (en daarbuiten) een onderkomen hebben gevonden. De recentelijk overleden oligarch Berezovsky was daar een tekenend voorbeeld van.
Veel van de objecten zijn uitgeleend door de Kremlin musea die daar, na het einde van de Tsarentijd, een onderkomen hebben gevonden. En dat is een geluk bij een ongeluk aangezien de Engelse Burgeroorlog die het einde (en de executie) inluidde van Charles I en de opkomst van Lord Protector Oliver Cromwell er zeker zorg voor had gedragen dat deze objecten hetzelfde lot hadden ondergaan als de huidige relatiegeschenken: totale vernietiging.
‘Treasures of the Royal Courts. Tudors, Stuarts and the Russian Tsars’ is tot en met 14 juli te zien in het Victoria & Albert Museum te London. Meer informatie op de website van het museum.
Deze recensie is ook gepubliceerd op Het Goede Leven, het culturele katern van De Dagelijkse Standaard. Naast mijn eigen FerdiBlog recenseer ik regelmatig o.a. boeken en concerten op Het Goede Leven en geef ik mijn opinie over actuele (cultuur)politiek.
Reacties
Een reactie posten