In Snoepreis wordt de lezer meegetrokken in de fantasiewereld van de jonge Boris waarin snoep de pijnlijke realiteit van een familiedrama maskeert.
Familiedrama’s zijn wellicht van alle tijden, maar de afgelopen jaren zijn ze zichtbaarder dan ooit. Een ouder die het leven van zijn of haar eigen kind ontneemt – vaak als endgame van een (vecht)scheiding – is volstrekt onvoorstelbaar en misschien wel het meest wrede wat mensen elkaar kunnen aandoen.
In Snoepreis van Victor Meijer (1975) – toneelschrijver, dichter, illustrator van kinderboeken en schrijver – kruipt de lezer in het hoofd van de in het boek leeftijdloze Boris die met zijn (Spaanse) moeder naar Spanje vlucht voor zijn Nederlandse vader na een scheiding gone awry.
Hoewel Snoepreis niet fataal eindigt, komen alle elementen van een scheiding en het familiedrama dat daarmee gepaard gaat in alle hevigheid naar voren. Een hevigheid die overigens wordt gemaskeerd door de keuze van Meijer om het verhaal volledig vanuit het perspectief van Boris te vertellen.
Deze Boris is een wonderlijke jongen wiens leeftijd, maar ook uiterlijke kenmerken voor de lezer verborgen blijven. Hoewel een vlucht uit Nederland gepaard gaat met grote twijfel bij hemzelf wie van zijn ouders nou daadwerkelijk schuld is aan het drama van de scheiding, is hij vooral bezig met snoep: het verkrijgen (door geld te stelen) en in grote hoeveelheden eten ervan. Daarbij is de Spaanse ‘lekkernij’ Phoskitos (zie foto) zijn absoluut favoriete snoep. Door zijn moeder wordt hij niet tegengehouden, sterker nog: snoep is een substituut om Boris aan haar te binden en daarmee een steentje bij te dragen aan de vergiftiging van de relatie met zijn vader. Een vader die aanspraak kan maken op de volledige voogdij van Boris en één van de redenen waarom zijn moeder op de vlucht is geslagen. En tijdens deze vlucht laat de moeder geen moment onbenut om zijn vader in een kwaad daglicht te zetten en daarmee Boris voor haarzelf te houden. Een vlucht die overigens ondersteund wordt door allerlei louche types waarmee moeder – die emotioneel niet al te stabiel over komt – het bed in duikt om in onderdak te voorzien.
Het aardige aan de keuze van Meijer voor het vertelperspectief is dat de lezer om twee manieren op het verkeerde been wordt gezet. De verteller Boris leeft in zijn eigen fantasiewereld waardoor de lezer nooit volstrekt zeker kan zijn wat de ‘waarheid’ van het boek is. Op bepaalde momenten is het duidelijk dat de fantasie van Boris leidend is, maar soms juist ook weer niet. De diverse elementen van de scheiding, de (gewelddadige) aanleiding tot het vertrek van Boris en zijn moeder dringen op momenten door in de fantasiewereld en schetsen daarmee de omvang van het familiedrama. Tegelijkertijd maskeert de focus van Boris op snoep en zijn fantasie de bitterheid van zijn situatie, waardoor de ernst ervan later maar daardoor wel harder op de lezer overkomt.
Een ding is wel zeker: de liegende, stelende en zich volvretende Boris is hard toe aan ouderlijke begeleiding en – gezien de enorme hoeveelheden snoep die hij van zijn moeder krijgt en zelf verkrijgt – een dieet.
Deze recensie is ook gepubliceerd op Het Goede Leven, het culturele katern van De Dagelijkse Standaard. Naast mijn eigen FerdiBlog recenseer ik regelmatig o.a. boeken en concerten op Het Goede Leven en geef ik mijn opinie over actuele cultuurpolitiek.
Reacties
Een reactie posten