Opera 17 oktober 2013: Gluck bij een ongeluk in 'Armide' door De Nederlandse Opera

© De Nederlandse Opera 

De Nederlandse Opera
Armide 
Christoph Willibald Gluck (1714-1787)

Karina Gauvin, Armide
Andrew Foster-Williams, Hidraot
Frédéric Antoun, Renaud
Sebastien Droy, Artémidore / Le Chevalier Danois
Henk Neven, Ubalde / Aronte
Karin Strobos, Phénice
Diana Montague, La Haine
Francesca Russo Ermolli, Un Plaisir

Koor van De Nederlandse Opera
Ivor Bolton, Nederlands Kamerorkest
Het Muziektheater, Amsterdam

Een inventieve en spectaculaire enscenering gekoppeld aan een overtuigende titelrol maken Armide van Gluck door De Nederlandse Opera een visueel feestje dat gelukkig afleidt van het dunne en bizarre verhaal.

Hoewel het altijd leuk is om bij een première aanwezig te zijn, is het niet verkeerd om juist verderop in een reeks een voorstelling te zien. Pas bij latere voorstellingen is iedereen echt op elkaar ingespeeld en kan het resultaat van een productie pas echt zichtbaar zijn. De nieuwe productie van Armide van Gluck door De Nederlandse Opera (DNO) is een case in point. De recensies tot op heden zijn lovend over de enscenering, maar plaatsen grote vraagtekens bij de muzikale leiding door Ivor Bolton. Een mede-operaganger die de uitvoering afgelopen maandag bezocht, vertrok zelfs in de pauze. Reden: het lukte Bolton niet goed om muziek, zangers en koor 'bij elkaar te houden'. En dat nog wel in de stad van Job Cohen! 

Bolton in de herkansing
Hoe mooi een opera ook geënsceneerd is en hoe goed er ook gezongen wordt, als het bij de dirigent of het orkest mis gaat is er weinig te genieten. Opvallend bij deze vierde uitvoering in de reeks was daarom ook dat het leek alsof Bolton zich de kritiek goed had aangetrokken. In De Volkskrant werd gewezen op de 'weinig exacte aanwijzingen' van Bolton en inzetten die mislukte waarna het Bolton niet goed lukte om zangers 'terug op de rails' te krijgen. Juist op dit punt was Bolton bijna overdreven communicatief richting de zangers en kan op het muzikale niveau waar weinig aangemerkt worden. In dat licht kunnen recensies dus ook een louterende werking hebben! Overigens laat dit onverlet dat bij een dergelijke productie de uitvoering vanaf de eerste keer goed moet zijn.

Prachtige enscenering, bizar verhaal
De Nederlandse Opera schitterde in 2011 al met een Gluck-double bill van Iphigénie en Tauride en Iphigénie en Aulide (zie voor recensie hier). Bekendste werk van Gluck is overigens Orfeo ed Euridice dat eveneens in 2011 - blijkbaar een Gluckjaar - werd uitgevoerd in de tuin van Paleis Soestdijk (zie voor recensie hier). Armide doet qua bekendheid hier nogal voor onder. Dat was overigens in de tijd van Gluck ook al zo. Gluck staat bekend als vernieuwer van de operatraditie waarbij hij de brug wilde slaan tussen Italiaanse en Franse opera's. Daarbij nam hij zich voor om het bijkans heilig verklaarde libretto van Armide dat door Lully definitief tot een opera was gemaakt opnieuw op muziek te zetten zonder de tekst aan te passen. Hoewel Gluck steun ondervond van de Franse keizerin Marie Antoinette (u weet wel, van de guillotine) was de ontvangst van Armide maar matig, hoewel het zeker geen echec was. 

Waarom zowel Lully als Gluck een opera hebben gebaseerd op dit libretto is toch wel een tikkeltje verrassend. Want het verhaal van de tovenares Armide die haar doodsvijand Renaud in de val lokt om vervolgens verliefd op hem te worden, hem te betoveren om dat gevoel wederzijds te krijgen en toch nog in haat vervalt omdat Renaud niet oprecht van haar houdt en uiteindelijk net te laat is om hem daadwerkelijk verliefd op haar te krijgen en in wanhoop eindigt, is een tikkeltje bizar. Het grote aantal (niet te zake doende!) bijrollen maakt het er allemaal niet beter op. Gelukkig heeft Gluck dit rare verhaal prachtig op muziek gezet, maar dramatische diepgang is er natuurlijk niet bij. Gluck bij een ongeluk is het ook dat De Nederlandse Opera voor het eerst samenwerkt met regisseur Barrie Kosky die samen met Katrin Lea Tag (decor en kostuums) een inventieve, spectaculaire en op gezette momenten grappige enscenering neerzet. Kosky zet een enscenering neer die zowel de dorheid van de gevoelens van Armide (een woestijn) als de buitenissige vrolijkheid van haar aan triomfen gewende volk (een boomrijke waterpartij) verenigt. Door inventief (en spectaculair!) gebruik van confetti wordt de scheidslijn tussen deze twee werelden gemarkeerd. Her en der wat naakt en een (echt) paard op het toneel maken het af.

Overtuigende Armide
Onbetwiste ster van Armide is Karina Gauvin die vol overtuiging de titelrol voor haar rekening neemt. Ze wordt ondersteund door stuk voor stuk goede uitvoeringen van de overige rollen. Dit alles met medewerking van het immer voortreffelijke Koor van De Nederlandse Opera dat in de regie van Kosky ook de nodige dramaturgie ten tonele voert. Een uitdaging die het koor met overtuiging oppakt. Het kan niet anders dan dat de laatste uitvoeringen van Armide de puntjes op de i zetten en daarmee is het zonder meer een aanrader om nog een kaartje te bemachtigen. 

'Armide' is nog te zien op 20, 24 en 27 oktober 2013. Kaarten bestellen kan hier. Deze recensie is op basis van de uitvoering op 17 oktober. 

De trailer van 'Armide' van De Nederlandse Opera:

Reacties