Met Pogingen iets van het leven te maken schrijft Hendrik Groen een vrolijk, grappig maar vaak ook ontroerend dagboek over het leven in een verzorgingshuis in Amsterdam-Noord.
Het genre van dagboeken in de literatuur is een gevaarlijke. Want wanneer zijn de dagelijkse beslommeringen van het hoofdpersoon nu zo interessant dat ze het rechtvaardigen om in boekvorm uit te brengen? Veelal moet de persoon in kwestie wat te melden hebben dan wel 'iemand' zijn en een duidelijk doel met het dagboek hebben. Goede voorbeelden hiervan zijn de (politieke) dagboeken van de (overleden) Britse Conservatieve politicus Alan Clark (The Alan Clark Diaries) en de meer recente dagboeken van zijn Labour-evenknie Chris Mullin. Het succes van beide dagboeken ligt besloten in het feit dat beide heren dicht genoeg bij het vuur zaten om inzicht te geven, maar er ver genoeg van verwijderd waren om zichzelf niet al te serieus te nemen. Een Nederlands voorbeeld is het gezamenlijke dagboek van Frits Bolkestein en journalist Margriet Brandsma Haags Duet over de verkiezingen van 1998. Door deze dubbele en open benadering van zowel Bolkestein en Brandsma is Haags Duet een feest voor de lezer. Iets wat helaas niet gezegd kan worden van het dagboek van Frits Bolkestein over zijn tijd als Eurocommissaris Grensverkenningen. Een dagboek dat door de lengte ervan, maar ook het beperkte aantal noemenswaardige gebeurtenissen (en gebrekkige redactie) een goed voorbeeld is hoe je de plank met een dagboek volledig mis kunt slaan.
Het leven in een verzorgingshuis
Het dagboek van een bejaarde in een verzorgingshuis lijkt op voorhand nou niet bepaald een toevoeging op het genre. Want wie wil er nou eigenlijk lezen over aftakelende bejaarden wiens wereld een aantal vierkante meter amper overstijgt? Dat vooroordeel wordt door het Pogingen iets van het leven te maken. Het geheime dagboek van Hendrik Groen, 83 1/4 jaar resoluut van de hand gewezen. Want deze Hendrik Groen, waarvan het nooit helemaal duidelijk is of het een pseudoniem is, geeft met zijn (goed geschreven) dagboek openhartig inzicht in een jaar van zijn leven (2013) in een verzorgingshuis in Amsterdam-Noord. Een jaar lang volg je de beslommeringen van Groen en zijn mede-bejaarden waardoor je niet alleen inzicht krijgt in het leven in een verzorgingshuis, maar ook het leven en de opvattingen van Hendrik Groen. En dat is bepaald geen straf.
Oud maar niet uitgeteld
Hendrik Groen lijkt niet bepaald een typisch voorbeeld van de gemiddelde bewoner van een verzorgingshuis. Daar waar zijn medebewoners weinig interesse lijken te hebben voor het leven om hun heen, maakt Groen duidelijk dat hij de (politieke) actualiteit volgt en daar ook een mening over heeft. De nauwgezetheid ervan doet de lezer wel benieuwd worden naar zijn achtergrond, maar hoewel Groen (zeer) open is over zijn leven in het verzorgingshuis, laat hij maar weinig los over zijn leven daarvoor. Een leven dat overigens behoorlijke rampspoed heeft gekend met een dochtertje dat op jonge leeftijd is verdronken, een vrouw die daardoor manisch-depressief is geworden en nog altijd veroordeeld is tot een inrichting en een persoonlijke (financiële) situatie waarbij het verzorgingshuis Groen heeft behoed voor een leven zonder dak boven zijn hoofd. Juist deze achtergrond en zijn grote interesse maken Groen de ideale commentator voor het leven in een verzorgingsthuis. Een leven waarbij je je als lezer vaak verbaast over de bureaucratie aldaar, maar ook inzicht geeft in hoe het is wanneer het leven niet meer in staat is tot verbetering, maar slechts tot (al dan niet spoedige) geestelijke en lichamelijke aftakeling. De vernietigende effecten van dementie bij een vriendin van Groen in het verzorgingstehuis komen voor zowel Groen als de lezer daarom akelig dichtbij. Net zoals de meedogenloosheid van de dood die een naaste van Groen - zonder aankondiging - uit het leven rukt.
Ontroerend en grappig
Daarmee is het dagboek vaak ook ontroerend, maar (gelukkig) nog vaker ontzettend grappig, want de droge pen van Groen doet vaak grinniken. Want het leven in een verzorgingshuis is niet alleen kommer en kwel wanneer je er voor kiest om er nog wel wat van te maken. Want Groen heeft een goede vriend aldaar met wie hij veel kattenkwaad uithaalt (wat onder andere leidt tot de dood van vissen in de diverse aquaria en de zoektocht van de directie naar de daders) en met wie hij samen de spil vormt van een groepje van gelijkgestemde bejaarden die de 'Oud-maar-niet-dood'-club oprichten en wat van hun leven maken met activiteiten en veel lol.
Het is daarom niet verbazingwekkend dat uitgeverij Meulenhoff ervoor heeft gekozen om dit dagboek - dat begonnen is als een dagelijkse bijdrage van Hendrik Groen aan e-zine Torpedo Magazine - integraal in boekvorm uit te brengen. Deze berichten van het bejaardenfront zijn het zonder meer waard om te lezen waarbij ontroering en glimlachen elkaar vaak zullen afwisselen. Een mooie toevoeging op het genre van de dagboeken dus!
'Pogingen iets van het leven te maken' van Hendrik Groen is in juni uitgegeven door Meulenhoff. Bestellen kan hier.
Lees mijn eerdere recensie van het derde (en laatst deel) van het politieke dagboek van Chris Mullin hier.
Reacties
Een reactie posten