Een magische stad houdt een reiziger staande en werpt de lezer in de geschiedenis en filosofie van Europa in Andrés Neuman's ge(s)laagde Traveller of the Century.
De aanprijzing van de Chileense schrijver en dichter Roberto Bolaño liegt er niet om: "The literature of the twenty-first century will belong to Neuman and a few other blood brothers of his". Des te indrukwekkender in de wetenschap dat Bolaño al in 2003 overleed en zijn oordeel velde op basis van de eerste werken van de toen en nu nog altijd jonge Andrés Neuman (1977). En wie Traveller of the Century leest kan niet anders dan onder de indruk zijn van - zoals de Engelstalige wereld zo mooi verwoordt - de rich tapestry die de vierde roman van Neuman is. Wat begint als een simpel reisverhaal van hoofdpersoon Hans die op weg naar Dessau het fictieve stadje Wanderburg op de grens van Saksen en Pruisen in het Duitsland van net na Napoleon aandoet, ontvouwt zich als een roman over de geschiedenis en gedachtenwereld van Europa.
Van één nacht naar een verblijf voor onbepaalde tijd
De reiziger Hans is slechts voornemens één nacht door te brengen in het op het eerste gezicht weinig bijzondere stadje. Maar al snel vindt hij telkens reden om langer te blijven in dit stadje dat afwisselend tot de invloedssfeer van Pruisen en Saksen heeft behoord. Maar ook de typische geloofsproblematiek van het protestantisme en de Rooms-Katholieke Kerk is volop terug te vinden in de geschiedenis van Wanderburg. Een geschiedenis die tekenend is voor het verdeelde Duitsland van voor Bismarck. En dat alles in de schaduw van Napoleon's invloed op Europa wiens Franse Keizerrijk inmiddels gevallen is. Een stadje waarvan de geografische grenzen niet altijd duidelijk zijn, maar de stad zelf - op bijna magische wijze - zich weinig van de realiteit lijkt aan te trekken aangezien Hans - normaal behept met een uitstekend richtingsgevoel - continu de weg kwijt raakt door een stad die lijkt te leven en zichzelf continu van indeling lijkt te doen veranderen. Hieruit moet overigens niet de conclusie worden getrokken dat Traveller of the Century een soort achttiende eeuwse fantasy is, het is slechts de achtergrond voor een liefdesverhaal en veel meer dan dat. Want hoe meer Hans zich wortelt in Wanderburg en vriendschappen aangaat met onder andere een in een grot levende straatorgelspeler is het zijn liefde voor Sophie Gottlieb die hem aan Wanderburg verbonden houdt. En haar salon is het echte onderwerp van Traveller of the Century.
De salon van Sophie Gottlieb
Via een lokale handelaar die Hans ontmoet op een receptie op het stadhuis ontmoet hij diens dochter Sophie en wordt lid van haar literaire salon. Een ontmoeting die al snel uitloopt op een romance die eigenlijk niet meer dan een affaire is aangezien Sophie verloofd is met Rudi Wilderhaus, zoon van de meest vooraanstaande familie van Wanderburg en ook lid van Sophie's salon. De kern van het boek zijn uiteindelijk de uitgebreid in het boek beschreven gedachtewisselingen in de literaire salon van Sophie waar naast Rudi en Hans ook diverse andere (prominente) burgers van Wanderburg aan deelnemen. Deze gedachtewisselingen variëren van discussies over literatuur en toneel tot democratie en rechtstaat, maar ook filosofie. Dit wordt nog eens extra onderstreept wanneer Hans - om zijn verblijf in Wanderburg te kunnen blijven betalen - aan de slag gaat als vertaler en in Sophie daarvoor een partner vindt. Hun discussies over vertaling en het integraal opnemen van (delen van) gedichten alsmede een behoorlijke expliciete beschrijving van het seksleven van Hans en Sophie geeft een extra dimensie aan Traveller of the Century. Tegelijkertijd wordt ook aandacht gegeven aan de vriendschap tussen Hans en de orgelspeler, maar ook een mysterie in de rafelranden van het verhaal waarbij een gemaskerde eenling na de avondklok zich vergrijpt aan de vrouwelijke inwoners van Wandernburg. Een mysterie dat uiteindelijk dichtbij de literaire salon zal komen. Overigens komt dit laatste onderdeel van het boek soms wat geforceerd over onder het motto ieder verhaal moet natuurlijk ook een spannend element hebben. En hoe fascinerend de rich tapestry van Neuman ook is, soms voelt het aan of de bijna 600 pagina's die hij nodig heeft om zijn verhaal te vertellen ook wel in 500 pagina's had gekund.
Dit alles doet maar iets af aan de aanbeveling die Traveller of the Century is. Want een ieder die houdt van een complexe roman waar vooral ideeën de boventoon voeren en zich aangetrokken voelt tot het Europa van de negentiende eeuw kan met een gerust hart Traveller of the Century lezen. En of Neuman volledig kan voldoen aan de lovende woorden van Roberto Bolaño moet de toekomst uitwijzen, maar met Traveller of the Century geeft hij in ieder geval een goed visitekaartje in die richting af.
'Traveller of the Century' (2012) is de vertaling van Neuman's 'El viajero del siglo' (2009) door Nick Caistor en Lorenza Garcia voor Pushkin Press te Londen. In 2010 is bij Atheneum-Polak & Van Gennip een Nederlandse vertaling verschenen als 'De Eeuwreiziger'. De Engelstalige versie bestellen kan hier en de Nederlandstalige versie hier.
Reacties
Een reactie posten