Concert 14 november 2014: Ticciati's potpourri van Franse 'petits bonbons'

Fauré: Suite 'Pelléas et Mélisande'

Berlioz: La Mort de Cléopâtre

Ravel: Valses Nobles et Sentimentales

Debussy: La Mer

Vesselina Kasarova (mezzosopraan)

Robin Ticciati, Koninklijk Concertgebouworkest

Het Concertgebouw, Amsterdam

Rising star Robin Ticciati weet hoe hij een orkest moet laten spelen, maar de potpourri aan bekend en minder bekend Frans werk overtuigt niet helemaal. Niet in de laatste plaats door mezzosopraan Vesselina Kasarova.

Robin Ticciati (1983) heeft de wind in de zeilen. Nog niet zo lang chef-dirigent van het Scottish Chamber Orchestra met wie hij al enkele goed ontvangen opnames uitbracht, is hij sinds begin dit jaar de zevende music director van de eminente Glyndebourne Festival Opera. En op zo'n jonge leeftijd voor het Koninklijk Concertgebouworkest staan, is ook niet niets. Hoewel het Rotterdams Philharmonisch Orkest al veel eerder zijn talent signaleerde. Al in 2011 stond hij niet onverdienstelijk op de bok bij de Rotterdammers met een programma van Schumann's Vierde Symfonie en het Tweede Pianoconcert van Brahms met pianist Emanuel Ax. En ook in dit programma met alleen maar Franse werken etaleert Ticciati zijn talenten. Maar een succesvol concert was het helaas niet.

Invaller

Naast drie orkestrale werken van Franse componisten heeft Ticciati ook gekozen voor een cantate van Hector Berlioz (1803-1869). In La Mort de Cléopâtre vertaalt Berlioz de laatste momenten van Cleopatra - bekend van haar romantische en strategisch mislukte liaison met Marcus Antonius tegen Octavianus - wanneer zij zelfmoord pleegt door zich te laten bijten door een slang. Voor deze cantate zou Elina Garanca aantreden, maar door ziekte is zij voor de hele reeks vervangen door de Bulgaarse mezzosopraan Vesselina Kasarova. Een niet zo gelukkige keuze aangezien Le Mort de Cléopâtre door  Kasarova niet echt tot leven werd gebracht. Niet alleen omdat haar stem niet echt passend leek voor dit stuk en zij ook vaak moeite moest doen om vanuit de lage registers hogerop te komen. Ook speelde de uitspraak haar parten waarbij het soms moeilijk voorstelbaar was dat hier sprake was van een Franse tekst. Het klonk allemaal wel erg Bulgaars. Ten slotte leidde Kasarova af door - zeker in het begin - door een staaltje overacting weg te geven die eerder op de lachspieren werkte dan de dramatiek van het moment onderstreepte. Laten we het erop houden dat Kasarova zeker geen slechte solist is, maar dat dit geen goede match was.

Petits bonbons

Gelukkig liet Ticciati in het gehele programma horen dat hij oog voor detail heeft, want dit programma van muzikale petits bonbons was zonder meer up his alley. In alle werken kwam het melodieuze en sprankelende van de Franse componisten zonder meer naar voren. De suite van Gabriel Fauré (1845-1924) naar het toneelstuk van Maeterlinck (een inspiratie voor tal van componisten) was daar een goed voorbeeld van. Met name in het prachtige en melancholische derde deel Sicilienne liet Ticciati zijn meesterschap gelden. Ticciati tekende tevens voor een goede uitvoering van La Mer van Claude Debussy (1862-1918). Dit prachtige toondicht over de zee is één van de favorieten van deze recensent en sowieso één van de hoogtepunten in het genre. Bovendien is dit werk ook een favoriet van het Koninklijk Concertgebouworkest. Bernard Haitink tekent voor de benchmark-opname en voerde hem diverse malen met zijn oude orkest uit. De laatste keer was in maart 2009 en deze recensent heeft nog steeds zeer warme herinneringen aan deze lyrische uitvoering. En het mooie is dat deze uitvoering bewaard is gebleven en onderdeel is van de livebox The Anthology of the Royal Concertgebouw Orchestra (2000-2010). Ook in 2012 stond La Mer nog op de lessenaars maar toen met Andris Nelsons op de bok. Een compleet andere uitvoering dan Haitink die bijna jazzy te betitelen was, maar daardoor evenzo bevredigend. Aan beide uitvoeringen kan Ticciati (nog) niet tippen. Daar was de uitvoering net iets te langzaam en te standaard voor, maar het was zeker wel een goede uitvoering. 

Grote probleem met dit concert is het programma zelf: het is teveel een samenballing van Franse petis bonbons. Hoe mooi de werken ook zijn, het is te fragmentarisch met als beste voorbeeld hiervan de Valses Nobles et Sentimentales van Maurice Ravel (1875-1937). Dit werk kent acht delen en dat is prachtig als onderdeel van een programma met een groot werk na de pauze, maar als onderdeel van alleen maar dit soort werken is het gewoon te veel van het goede. Ticciati is zonder meer een goede dirigent, maar een programma met focus en een betere zangeres hadden tot iets mooiers kunnen leiden.

Oordeel FerdiBlog: ***

Lees hier een eerdere recensie van een optreden van Robin Ticciati met het Rotterdams Philharmonisch Orkest in 2011. Lees hier de recensie van een eerdere uitvoering van 'La Mer' door het KCO. 

Robin Ticciati speelt bekend en onbekend Frans werk met het Koninklijk Concertgebouworkest en met medewerking van mezzosopraan Vesselina Kasarova op 12, 13 en 14 november in het Concertgebouw. Op 16, 17 en 18 november gaat het programma op tournee via Brussel, Luzern en Wenen.