De Nationale Opera
Lohengrin
(Richard Wagner 1813-1883)
Nikolai Schukoff, Lohengrin
Juliane Banse, Elsa von Brabant
Günther Groissböck, Heinrich der Vogler
Evgeni Nikitin, Friedrich von Telramund
Michaele Schuster, Ortrud
Bastiaan Everink, Der Heerrufer des Königs
Pierre Audi (regie), Jannis Kounsellis (decor)
Angelo Figus (kostuums)
Koor van De Nationale Opera
Marc Albrecht Nederlands Philharmonisch Orkest
Het Muziektheater, Amsterdam
Het aanstekelijke enthousiasme van chef-dirigent Marc Albrecht verleidt het Nederlands Philharmonisch Orkest tot een klinkende 'Lohengrin' die vervolmaakt wordt door de solisten en de nog altijd uitstekende enscenering.
De Nationale Opera heeft de afgelopen jaren bijna het gehele oeuvre van Richard Wagner (1813-1883) zien passeren. Niet alleen de magistrale Ring des Nibelungen, maar ook Parsifal, Der Fliegende Holländer en Die Meistersinger von Nurnberg. Wagner's sleutelwerk Lohengrin waar de Graalridder de van moord op haar broer verdachte Elsa von Brabant te hulp schiet op voorwaarde dat zij nooit naar zijn naam vraagt, ontbrak nog bij deze serie opvoeringen. Juist Lohengrin markeert, na de eerste volwaardige opera's Der Fliegende Holländer en Tannhäuser, de overgang naar de 'volwassen' Wagner die de wereld versteld zou doen staan met zijn opera's die terecht als gesamtkunstwerk de geschiedenis zijn ingegaan. De Nationale Opera kan daarbij terugvallen op een enscenering uit 2002 die twaalf jaar later nog steeds 'werkt'. Maar de echte ster van de avond was het Nederlands Philharmonisch Orkest dat aangejaagd door chef-dirigent Marc Albrecht de muziek van Wagner zonder meer recht deed.
Anonieme redder
 |
| Lohengrin en Elsa |
Wagner had veel kwaliteiten (en ook een aantal zeer nare trekjes en overtuigingen), maar het schrijven van een kort en bondig libretto is er daar niet één van. Zo is het voor hem geen enkel probleem om het hierboven in één regel samengevatte verhaal van Lohengrin om te vormen tot een 3,5 uur durend epos. Dat sommige bezoekers dit nogal een zit vinden, is begrijpelijk, maar wanneer je je overgeeft aan de muziek die Wagner schreef voor dit verhaal van de anonieme redder vliegt de tijd voorbij. Want heel Brabant staat in vuur en vlam wanneer de Duitse koning Heinrich Brabant aandoet om ridders te werven voor zijn strijd tegen de Hongaren. Hij treft echter een Brabant in verwarring aan door de verdwijning van de Heer van Brabant laatst gezien met zijn zus Elsa. Friedrich von Telramund - ingefluisterd door zijn weinig prettige vrouw Ortrud - beschuldigt Elsa van moord. Een tweekamp onder het zicht van God moet uitmaken wie de waarheid spreekt. Niemand lijkt het voor Elsa op te nemen tot dat onze anonieme ridder verschijnt en Von Telramund verslaat. Dit leidt natuurlijk meteen tot een huwelijk met Elsa en daarmee is een nieuw Brabants power couple geboren die samen met Heinrich de strijd tegen de Hongaren aangaan. Enige voorwaarde voor deze happy end is dat Elsa nimmer naar naam en afkomst van onze anonieme ridder mag vragen. Aangespoord door de vileine Ortrud doet zij dit toch en wordt Lohengrin gedwongen - via het prachtige In Fernem Land - om te vertellen dat hij een Graalridder is de zoon van Parsifal. Prompt wordt hij aangevallen door Von Telramund. Lohengrin overwint uiteindelijk, maar verlaat een doodongelukkige Elsa die enige troost krijgt wanneer bij het vetrek van Lohengrin de zwaan die hem vergezelde bij zijn komst haar broer blijkt te zijn. Een relatief happy end, zeker wanneer de overige werken van Wagner in ogenschouw worden genomen...
Het orkest is de ster
De uitvoering van deze Lohengrin wordt gedragen door een uitstekend spelend Nederlands Philharmonisch Orkest. Met name de koperblazers hebben in deze opera de avond van hun leven, want ze worden te pas en te onpas ingezet om de koning en allerhande andere belangrijke momenten aan te kondigen. Niet alleen vanuit het orkest, maar ook als fernorchester en vanuit de zaal van het Muziektheater zelf. En ook het Koor van De Nationale Opera laat zich weer van haar beste kant zien in deze opera waar Wagner massaliteit graag onderstreept door het gebruik van een koor. Een massaliteit die uitstekend naar voren komt in de abstracte maar effectieve enscenering. Zowel koor als orkest worden enorm geholpen door het aanstekelijke enthousiasme van Marc Albrecht die iedereen dwingt het beste uit zichzelf te halen. Ook op de solisten valt weinig aan te merken hoewel gek genoeg niemand echt boven het ensemble uitstijgt. Meest opvallende was dan toch Michaele Schuster die de naargeestige Ortrud overtuigend gestalte gaf. Deze uitvoering van Lohengrin toont niet alleen de kracht aan van Wagner, maar ook het succesverhaal dat Marc Albrecht als chef van De Nationale Opera is.
Oordeel FerdiBlog: ****
'Lohengrin' van Richard Wagner is van 10 t/m 29 november 2014 uitgevoerd door De Nationale Opera. Deze recensie is op basis van de laatste opvoering op 29 november 2014.
Reacties
Een reactie posten