Concert 16 december 2014: The Tallis Scholars in Rome


The Tallis Scholars

Després: Gaude, Virgo, Mater Christi
Palestrina: Missa Papae Marcelli
Allegri: Miserere
Pärt: Magnificat
Mouton: Nesciens Mater
Praetorius: Magnificat V

Peter Philips, The Tallis Scholars
Aula Magna, Sapienza Universiteit, Rome

The Tallis Scholars brengen a capella meesterwerken uit lang vervlogen tijden in de Eeuwige Stad en slagen hier, met name in Allegri's prachtige Miserere, fantastisch in. 

Wie naar het Miserere van Gregorio Allegri (1582-1652) luistert, kan zich bijna voorstellen waarom Paus Urbanus VIII (1568-1644) de verspreiding van dit werk verbood op straffe van excommunicatie. Een straf die - zeker in die tijd - niet licht werd geriskeerd. Allegri zette - zoals vele andere componisten - Psalm 51 om in een a capella zangdevotie die door de kwaliteit ervan al snel de meest populaire versie werd. Zo populair dus dat het Miserere alleen te horen was tijdens de Goede Vrijdag-dient in de Sixtijnse Kapel en daarmee het exclusieve bezit van de Paus. Toch kon de geestelijke en wereldlijke macht van het Vaticaan niet voorkomen dat het Miserere zich zou verspreiden. Een verspreiding die een vlucht nam door collega-componist Mozart die na het horen ervan deze zonder al te veel problemen op schrift kon zetten en zo het Miserere toegankelijk maakte voor de wereld. De Britse a capella groep The Tallis Scholars keert terug naar the scene of the crime en schittert met een programma van oude heilige muziek met als absoluut hoogtepunt Allegri's Miserere.

The Tallis Scholars
The Tallis Scholars in de Aula Magna
Hoewel The Tallis Scholars vernoemd zijn naar de beroemde Middeleeuwse Engelse componist Thomas Tallis (1505-1585) beperken zij zich zowel qua repertoire als geografie niet tot Engeland. Vorig jaar vierden The Tallis Scholars nog hun veertigjarige bestaan en is het concerten geven in heel Europa een tweede natuur geworden. Het collectief, met bekende leden zoals Mark Padmore die ook vaak als solisten optreden in bijvoorbeeld de Passies van Bach, specialiseert zich de heilige muziek van de Middeleeuwen en rekent - naast Tallis - ook grootheden als Allegri, Palestrina en Praetorius toe. Voor hun programma in Rome kwam Tallis alleen in de reprise aan bod, terwijl de heilige drie-eenheid van Allegri, Palestrina en Praetorius werd uitgebreid met Després, Mouton en Pärt. Arvo Pärt (1935) is een vreemde eend in de bijt aangezien hij veel is, maar niet Middeleeuws. Zijn Magnificat uit 1989 past echter naadloos bij zijn verre voorgangers. 

Het andere Rome
De façade van de Aula Magna
Een dergelijk "heilig" programma zou je verwachten in één van de duizend (!) kerken die Rome rijk is. Gekozen was echter voor de Aula Magna van de Sapienza Universiteit. Sapienza is in 1303 door Paus Bonifatius VIII gesticht en is de grootste universiteit van Rome én Europa. Het gebouw van de Aula Magna is van een hele andere orde en wie de façade en inrichting beziet ziet hier zonder twijfel de architectuur zoals in zwang onder de dictatuur van Il Duce. De Aula Magna is in de jaren dertig gereed gekomen en ook geopend door Mussolini. Hoewel de setting niet erg paste bij het concert, was de akoestiek dat zonder meer wel. The Tallis Scholars lieten horen waarom ze zo hoog aangeschreven staan en de absolute hoogtepunten waren de Missa Papae Marcelli van Giovanni Pierluigi da Palestrina (ca. 1525-1594) en natuurlijk Allegri's Miserere. Juist het Miserere is één van de signature pieces van The Tallis Scholars en waarbij zij enige embellishments aan hebben toegevoegd door een vrouwelijke solist boven de harmonie uit te laten komen. Een prachtige toegang die de kracht van het stuk doet toenemen. Overigens zijn The Tallis Scholars sowieso erg goed om door de plaatsing van de leden de muziek te laten versterken. Zo staat de voorganger alleen en zijn de overige leden in twee ensembles opgedeeld waarvan één als een koorversie van het fernorchester functioneert. Allegri en zelfs Urbanus VIII zouden hier met veel goedkeuring en plezier naar hebben geluisterd. 

Oordeel FerdiBlog: ****

The Tallis Scholars in 1994 met 'Miserere' van Gregorio Allegri:


The Tallis Scholars treden door heel Europa op. Op 16 december traden ze op in de Aula Magna van de Sapienza Universiteit te Rome. Deze recensie is op basis van dat concert. Meer informatie over The Tallis Scholars hier

Reacties