De fascinatie van Simon Winder voor het Europa van de Habsburgs klinkt luid en duidelijk door in zijn persoonlijke geschiedenis Danubia, maar een tandje minder 'Simon Winder' had het boek goed gedaan.
Hoewel de Habsburgers bijna 400 jaar een dominante rol hebben gespeeld in Europa door het heersen over Midden- en Oost-Europa is de kennis over deze bijzondere familie nu niet bepaald wijdverbreid. In Nederland zal men in de regel niet verder komen dan Karel V, Filips II en keizerin Sissi. De eerste twee vanwege de relatie met onze eigen Vader des Vaderlands Willem van Oranje en die laatste vooral omdat we allemaal zo graag op vakantie gaan naar Oostenrijk en nog altijd minimaal jaarlijks mogen zwelgen in de heerlijk zoetsappige Sissi-films als verbeelding van de pracht en praal van het Oostenrijkse keizerlijke leven. Aan de andere kant van het Kanaal is de kennis over de Habsburgers en hun rol in de geschiedenis helemaal beperkt en omgeven door een mist van mysterie en Europese gekkigheden. Alle reden dus voor de bij Penguin werkzame Simon Winder om Danubia te schrijven, een persoonlijke geschiedenis van het Europa van de Habsburgs.
Van Karel V tot Karel I
Eerder heeft Simon Winder zich al gestort op de geschiedenis en cultuur van Duitsland in het gelijknamig getitelde Germania. Een geschiedenis waarbij de Habsburgers ook aan bod zijn gekomen niet in de laatste plaats omdat zij tot 1806 hofleverancier waren van de keizers van het Heilige Roomse Rijk dat de Duitstalige gebieden (althans in naam) verenigde. De geschiedenis van de Habsburgers is weliswaar ook vooral een Duitse geschiedenis, maar miskent daarmee tegelijkertijd de bredere invloed die de Habsburgers en hun multi-etnische rijk in Midden- en Oost-Europa heeft gehad. Alle reden dus voor een eigen geschiedenis van een familie die met Karel V een rijk bestierde waar de zon nooit onder ging. Na diens vrijwillige terugtreden in 1555 werd het rijk in tweeën gedeeld door de "Spaanse" Filips II en de "Oostenrijkse" Ferdinand I. Juist het rijk dat gesticht is onder Ferdinand I is het onderwerp van Simon Winder's geschiedenis. Dat deel van het rijk van Karel V dat in 1526 tot stand was gekomen en tot 1806 als de Habsburgse monarchie zou functioneren om - eveneens onder leiding van de familie Habsburg - te transformeren tot het Keizerrijk Oostenrijk. Het Keizerrijk dat vervolgens in 1867 voor de laatste keer werd omgevormd tot de Dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije om in 1918 als gevolg van de Eerste Wereldoorlog en het afstand nemen van deelneming aan het regeren van de staat door Karl I volledig te verdwijnen.
Te veel Simon Winder
In ruim 500 pagina's neemt Winder de lezer op sleeptouw door 'zijn' Europa van de Habsburgs. Winder pretendeert niet aan geschiedschrijving te doen, maar laat zijn eigen fascinatie voor dit deel van Europa zijn leidraad zijn en schotelt de lezer weliswaar de belangrijke historische ontwikkelingen rondom de Habsburgs en hun rijk voor, maar doet dit het liefst aan de hand van anekdotes en observaties over onder andere kunst en cultuur. Juist omdat het een persoonlijke (lees: voorzien van een goede dosis humor) geschiedenis betreft, is dit zo'n boek waar je echt naar uit kunt kijken. Ondanks de vele lovende recensie die de kaft van het boek verfraaien, valt het allemaal best tegen. Winder heeft zijn briljante momenten waardoor je door blijft lezen, maar achteraf gezien had het ook wel met minder dan 500 pagina's toegekend. Zeker ook omdat Winder nog wel eens de neiging heeft om te leuk uit de hoek te komen wat afbreuk doet aan de rest. Daarbij steekt Winder zijn verbazing en eigenlijk misnoegen over de familie Habsburg niet onder stoelen of banken. Aangezien het een persoonlijke geschiedenis is, kun je daar weinig tegen hebben, maar na het lezen van al die vooringenomenheid kun je eigenlijk niet voorstellen dat Winder's familie van inteelt en in sommige gevallen hoge mate van idiotie en debiliteit het toch vooral elkaar heeft gekregen om ruim 400 jaar lang te heersen over een groot deel van Europa. Allen die geïnteresseerd zijn in Europa in het algemeen en de Habsburgers in het bijzonder zullen dit boek zonder meer aanschaffen. En gelukkig valt het er toch het nodige te genieten, maar het gevoel van teleurstelling over what might have been overheerst helaas uiteindelijk toch.
Oordeel FerdiBlog: ***
'Danubia' van Simon Winder in september 2013 bij Pan McMillan verschenen. De paperbackversie is in juni 2014 verschenen, terwijl de Nederlandse vertaling in oktober bij Spectrum is verschenen. Bestellen kan hier.
Reacties
Een reactie posten