De Nationale Opera
Die Zauberflöte
(Wolfgang
Amadeus Mozart, 1756-1791)
Maximilian Schmitt, Tamino
Thomas Oliemans, Papageno
Chen Reiss, Pamina
Brindley Sherratt, Sarastro
Iride Martínez, Koningin van de Nacht
Regula Mühlemann, Papagena
Wolfgang Ablinger-Sperrhacke, Monostatos
Simon McBurry (regie), Michael Levine (decor)
Nicky Gillibrand (kostuums), Jean Kalman (licht)
Koor van De Nationale Opera
Marc Albrecht, Nederlands Kamerorkest
Het Muziektheater, Amsterdam
Een reprise na slechts één seizoen,
lovende recensies en bomvolle zalen: Die
Zauberflöte van De Nationale Opera maakt het allemaal waar. Maar los van de
inventieve en komische enscenering en de hoge kwaliteit van de uitvoering is
het aanstekelijke enthousiasme van solisten en musici de ruggengraat van dit
Mozart-feestje.
Ruim twee jaar geleden was Simon McBurry’s nieuwe enscenering van Die Zauberflöte van Mozart het absolute
hoogtepunt van het operaseizoen. Juichende kritieken van zowel publiek als
critici vielen deze coproductie de English National Opera en de (toenmalige) De
Nederlandse Opera ten deel. Met slechts een pauze van één operaseizoen brengt
de Nationale Opera Mozart’s Singspiel en tevens laatste opera voor zijn dood
terug op de planken. Een productie moet wel erg goed zijn wil het niet getuigen
van artistieke armoede om oude en nieuwe operarijkdom in de wacht te zetten om
een succesnummer weer te hernemen. Gelukkig is deze herneming – zonder een
uitvoering in de eerste reeks te hebben gezien – een absoluut succes. Wie ook
maar een beetje van Mozart of opera houdt, maakt snel de gang naar Amsterdam,
want naast de artistieke kwaliteit is vooral het plezier dat bij de uitvoerende
ervan af spat dé reden om Die Zauberflöte
te horen én zien.
Bizar vrijmetselaarssprookje
Natuurlijk helpt het dat Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) met Die Zauberflöte een vanaf het allereerst
begin populair werk schreef. In 1791, enkele maanden voor zijn vroegtijdige
dood, dirigeerde Mozart zelf de première van zijn muzikale vertaling van het
libretto van theaterproducent Emanuel Schikaneder. Een libretto dat duidelijk
geïnspireerd is door de cultus van de vrijmetselaars waar zowel Mozart als
Schikaneder toebehoorden. Maar Die
Zauberflöte is vooral een luchtig moraalsprookje waar Prins Tamino en de
wat simpele doch hilarische vogelvanger Papageno
– fantastisch vertolkt door Maximilian Schmitt en Thomas Oliemans – op pad
worden gestuurd door de Koningin van de Nacht om haar dochter Pamina te redden
uit de klauwen van de tovenaar Sarastro. Eenmaal aangekomen bij Pamina blijkt
de wereld er toch een tikkeltje anders uit te zien en is niet Sarastro het
Kwaad, maar juist de Koningin van de Nacht. Nadat Tamino en Papageno hun
queeste hebben bijgesteld dienen zij zich – in de meest duidelijke referentie
aan de vrijmetselaars – te onderwerpen aan de inwijdingsrituelen van Sarastro
en zijn volgers om hun ware liefde te vinden. In het geval van Tamino de bijna
gelijkluidende Pamino en voor Papageno zijn vrouwelijke evenknie Papagena. De
Koning van de Nacht, zinnend op wraak (‘Die Hölle Rache kocht in meinem
Herze’), probeert tegelijkertijd Sarastro van zijn troon te stoten, maar faalt
hier jammerlijk in waardoor het Licht het wint van het Donker en Pamino en
Papageno verenigd worden met hun ware liefdes.
Serieus in de uitvoering, humor in de uitwerking
Dit bij vlagen toch bizarre sprookje dat – het is immers een Singspiel – wordt
onderbroken door gesproken dialogen heeft juist geen baat bij een al te
serieuze enscenering. En voor wie opera ziet als een hoogst serieuze bedoening
moet met een grote boog om de enscenering van McBurry heenlopen, maar dat geldt
dan eigenlijk voor Die Zauberflöte in
het algemeen. In een op het oog simpel decor van een groot bewegend en zwevend
podium worden de diverse scènewisselingen verbeeld. Grote rol daarbij voor het
orkest dat onderdeel is van de enscenering en de inzet van “creatieve flanken”.
Want aan de ene kant van het toneel is een sneltekenaar continu in de weer om
het decor te “bespelen” doordat zijn schoolbord geprojecteerd wordt op het
toneel. En aan de andere kant staat een mini Foley Studio waar de geluidseffecten voor het grootste deel live
worden geproduceerd. De wijze waarop de enscenering is vormgegeven en hoe de
solisten hun rol neerzetten leidt met enige regelmaat tot grote hilariteit bij
het publiek. Een hilariteit die overigens geen afbreuk doet aan de opera. Zeker
wanneer de uitstekende prestaties van de solisten in ogenschouw worden genomen.
Alle rollen zijn goed gecast waarbij aan de Koningin van de Nacht iets
meedogenlozer gestalte mogen krijgen hoewel de zangprestaties wel dik in orde
zijn. Dit alles begeleid door het uitstekend en transparant musicerende
Nederlands Kamerorkest die zichtbaar met plezier de muziek van Mozart ten
gehore brengen. Maar wat wil je wanneer chef-dirigent Marc Albrecht met zijn
aanstekelijke enthousiasme iedereen opzweept tot een uitvoering die in alle
opzichten compleet is en vast nog veel vaker hernomen gaat worden. En dat is
voor niemand een straf!
Oordeel FerdiBog: *****
‘Die
Zauberflöte’ van Mozart wordt van 4 t/m 27 maart 2015 uitgevoerd door De
Nationale Opera. Deze recensie is op basis van de uitvoering op 9 maart 2015.
Klik hier voor
meer informatie en het bestellen van kaarten.
Reacties
Een reactie posten