Ballet 14 november 2015: Tragische én magische Giselle


Nationale Opera & Ballet
Giselle
(Adolphe Adam, 1803-1856)

Sasha Mukhamedov, Giselle
James Stout, Graaf Albrecht
Dario Elia, Hilarion
Floor Eimers, Myrtha

Het Nationale Ballet
Ermanno Florio, Het Balletorkest
Het Muziektheater, Amsterdam 

Het Nationale Ballet benadrukt in de herneming van Giselle de tragiek en magie van deze boerendochter wiens hart wordt gebroken door haar adelijke geliefde. Door de tegenstelling van kneuterig boerendorp en een meer abstract magisch bos waar dood over leven heerst, tekenen het technisch uitmuntende ensemble voor een memorabele avond. 

Hoewel het ballet Giselle sinds jaar en dag één van de pilaren is waar het klassieke ballet op rust, geldt deze status niet voor de componist van het ballet. Want hoewel de muzikale nalatenschap van opera's en balletten van Franse componist Adolphe Adam (1803-1856) flink is, is tegenwoordig alleen nog Giselle courant. En hoe! Met dit ballet over de gelijknamige boerendochter die - och nee! - verliefd raakt op ene Albrecht. Daar is natuurlijk niet zo veel mis mee en voor Giselle alleen maar mooi omdat ook jachtopziener Hilarion een oogje op haar heeft. Het probleem is echter dat deze Albrecht incognito zijn tour d'amour onderneemt. Want - houdt u uw tweede 'och nee!' maar gereed - deze Albrecht blijkt stiekem een graaf. En het geeft natuurlijk geen pas en kan zonder twijfel worden geclassificeerd als onmogelijke liefde. Een concept waar Hilarion meer dan oog voor heeft en al snel vermoedt dat zijn net iets te beschaafde en hoffelijke tegenstrever meer is dan hij zich voordoet. Voor Hilarion alle aanleiding om op onderzoek uit te gaan en een smoking gun te vinden zodat hij - ware hij een uit de commissie-Stiekem lekkende fractievoorzitter - deze informatie met de hele wereld (lees: gezellig boerendorpje gesitueerd in een sprookjesachtig bergdal) kan delen en zo Giselle voor zich winnen. Terwijl de agrarische Miss Marple zijn onderzoek uitvoert, bouwt de liefde tussen Giselle en Albrecht zich op en ontvangt het dorp - terwijl Albrecht gelukkig zich uit de voeten heeft gemaakt -  de hertog en diens gevolg. Noodlot slaat echter snel toe wanneer Hilarion het zwaard van Albrecht vindt en zo Albrecht's nobele afkomst onthult en Giselle - uit puur ongeluk en met een slechte gezondheid waar haar moeder Giselle continu voor waarschuwt - zich letterlijk dood danst. Exit Giselle. 

Een "geestelijke" sekte
Na ruim een uur met prachtig ballet en amusante intermezzo's waar het technisch begaafde ensemble van het Nationale Ballet haar kunnen toont, lijkt het voorbij en kan het publiek ietwat confuus de pauze in met vragen als 'Hoe komt dit nu nog goed?' en 'Wat gaan we na de pauze überhaupt nog zien?'. Gelukkig blijkt  de schijnbaar immer het leven vrolijk tegemoet te gaande Adolphe Adam een hele tweede akte uit zijn mouw te hebben geschud. Scene van handeling: een magisch bos gedomineerd door de gedenksteen voor Giselle. Rondom deze treurige plek waren de wiki's, geesten van voor hun huwelijk gestorven bruiden. Giselle is er nu één van en gedoemd om jonge en vooral fitte mannen te verleiden richting hun dood. Hilarion is hun eerste slachtoffer en ook Albrecht lijkt aan dat lot - dat adel en boerenstand niet onderscheidt - niet te kunnen ontkomen. De liefde van Giselle redt hem uiteindelijk, hoewel het ook helpt dat de dageraad zich aankondigt en daarmee de macht van opperwild Myrthe en haar volgelingen breekt. Giselle keert terug naar het graf en Albrecht naar zijn leven. Niet echt een happy end maar wel een positieve reflectie op het concept liefde.

Voorbeeldig
En hoewel het natuurlijk allemaal wat kneuterig klinkt, weet het Nationale Ballet - zoals altijd uitmuntend muzikaal begeleid door het Balletorkest ditmaal onder de gedecideerde Ermanno Florio - het met volle overtuiging op de planken te brengen. Zoals gezegd staat de technische souplesse van het ensemble buiten kijf, maar zijn ook de solisten van hoge kwaliteit: Sasha Mukhamedov, James Stout en Dario Elia. Het zegt overigens veel over de kwaliteit van het Nationale Ballet wanneer beseft wordt dat dit niet de eerste solisten zijn maar "slechts" de tweede solisten. Het misschien wat ouderwets en - zeker in het geval van het boerendorp - kneuterig aandoende decor- en kostuumontwerp van Toer van Schayk slaagt juist wonderwel door de tegenstelling tussen de tragiek van het boerendorp en de spookachtige magie van het bos in schemer. De tweede akte is door de meer abstracte uitvoering, de feeërieke sfeer en bijna hypnotiserende samenspel van het ensemble het absolute hoogtepunt, maar heeft het tragische boerenkarakter van de eerste akte nodig om tot één geheel te komen. Geen wonder dus dat Giselle deel uitmaakt van het vaste repertoire van het klassieke ballet in het algemeen en die van het Nationale Ballet in het bijzonder.  

Oordeel FerdiBlog: ****


Van 13 oktober t/m 15 november 2015 heeft het Nationale Ballet 'Giselle' hernomen. Deze recensie is gebaseerd op grond van de uitvoering op 14 november 2015. 

Reacties