Het Zondagochtend Concert
Sibelius: Vioolconcert
Nielsen: Symfonie Nr. 5
Viktoria Mullova (viool)
Dmitri Slobodeniouk, Radio Filharmonisch Orkest
Het Concertgebouw
De winst bij het Sibelius Concours in 1980 vormde de doorbraak van Viktoria Mullova. Ruim drie decennia later weet haar vingervlugheid en soepele spel in het Vioolconcert van Jean Sibelius nog steeds te imponeren. De uitstekende begeleiding door het Radio Filharmonisch Orkest onder Dmitri Slobodeniouk én een spetterende uitvoering van de Vijfde Symfonie van Carl Nielsen maken een fijne editie van het Het Zondagochtend Concert compleet.
De Vioolconcerten van Jean Sibelius (1865-1957) en Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893) vormen - samen met die van Mendelssohn, Beethoven, Bruch en Brahms - de absolute top van de 'klassieke' vioolconcerten. Dat de Russische Viktoria Mullova (1959) in 1980 het Sibelius Concours en de Internationale Tsjaikovski Wedstrijd van 1984 op haar naam wist te zetten, zegt veel over het grote talent waar zij over beschikt. Een talent dat haar in staat stelde om in 1983 het Communistische regime te ontvluchten door tijdens een Westerse tournee in Finland politiek asiel aan te vragen. Niet veel later nam ze - begeleid door het Boston Symphony Orchestra onder Seiji Ozawa - de vioolconcerten van Sibelius en Tsjaikovksi op voor Philips. Een opname die nog steeds geldt als één van de beste benchmark-opnames van beide (!) vioolconcerten. Meer dan drie decennia later timmert ze nog even stevig aan de weg en heeft ze haar discografie uitgebreid van het kernrepertoire met de vioolconcerten natuurlijk ook van Beethoven en Mendelsohn naar het meer barokke en kamermuziekrepertoire aangevuld met uitstapjes naar de popmuziek, jazz en wereldmuziek. Haar spel kenmerkt zich door een grote technisch vermogen dat zich onder andere uit door een uitmuntende vingervlugheid dat haar in staat stelt om complexe vioolconcerten zoals dat van Sibelius nog steeds vloeiend en melodieus te spelen.
Vingervlug én fijn begeleid
Ruim drie decennia na haar vlammende debuut valt op dat het met die vingervlugheid nog steeds uitstekend gesteld staat. Hoewel dirigent Dmitri Slobodeniouk - vast en zeker met volledige instemming van de solist - er een een (heerlijk) straf tempo op nahield, wist Mullova dit moeiteloos bij te houden en stelt haar technisch kunnen haar in staat om de (lastige) solopartij op vloeiende en melodieuze wijze ten gehore te brengen. Mullova is van het beweeglijke noch "gezellige" soort, want haar lichaam staat ferm op het toneel terwijl haar vingers en armen het werk doen. Dit alles met een redelijk stuurse blik die geen desinteresse of irritatie inhoudt, maar opperste concentratie. Een concentratie die pas ophield bij het wegsterven van de laatste noot waarna een grote glimlach en blik van voldoening tevoorschijn kwam. En dat was niet zonder reden, want Mullova tekende voor een puntgave uitvoering van één van de mooiste (en moeilijkste) vioolconcerten in de geschiedenis van de muziek. Zij werd daarbij overigens op haar wenken bediend door een uitstekend spelend Radio Filharmonisch Orkest (RFO) dat zicht met graagte liet leiden door de duidelijke aanwijzigingen van de Russische gastdirigent Dmitri Slobodeniouk. Niet zo vreemd overigens aangezien Slobodeniouk zeer bekend is met Finland en diens beroemdste muzikale zoon Sibelius. Niet alleen studeerde hij orkestdirectie bij Finse muzikale grootheden als Leif Segerstam en Esa-Pekka Salonen, maar is hij een graag geziene gast bij de diverse Finse orkesten en is hij sinds afgelopen zomer chef-dirigent van het Symfonieorkest van Lahti. Ten slotte maakt Slobodeniouk zich op om het artistiek leiderschap van het Sibelius Festival op zich te nemen. Een man die weet waar hij in Sibelius mee bezig is. Opvallend daarbij was dat een dergelijke live-uitvoering zo veel details prijsgeeft die je anders snel mist. Met als hoogtepunt het mooie spel van de contrabassen gesymboliseerd door een moment van perfecte harmonie tussen orkest en solist toen een enkele contrabas een noot vast hield bij de start van een solostuk en exact gelijk met Mullova het deel afsloot. Dan weet je dat er iets moois gaande is op het podium.
De wreedheid van de Eerste Wereldoorlog
Na een dergelijke uitvoering wordt het resterende programma al snel een also ran, maar dan is buiten Slobodeniouk en het RFO gerekend. Want voor het tweede deel van het Zondagochtend Concert stond de belangrijkste muzikale zoon van Denemarken in de schijnwerpers. Met de Vijfde Symfonie heeft Sibelius' Scandinavische generatiegenoot Carl Nielsen (1865-1931) een symfonie geschreven die niet tot het standaard symfonisch repertoire wordt gerekend, maar - zeker in de spetterende uitvoering door het RFO - zonder meer aanspreekt. Deze symfonie is allesbehalve alledaags, niet in de laatste plaats omdat Nielsen's voorlaatste symfonie uit tal van muzikale ideeën bestaat, maar slechts twee delen beslaat. Het (informatieve) programmaboekje van het Zondagochtend Concert legt de link naar het Eerste Wereldoorlog door de hoofdrol die - in het eerste deel - wordt opgeëist door de (militaire) kleine trom die de telkens het hoofdthema wreed verstoord en daarmee wordt gezien als verbeelding van de Eerste Wereldoorlog. Een dream come true voor de slagwerker in kwestie die - net als zijn overige collega's van het RFO - met verve de symfonie van Nielsen tot leven bracht. Een mooi slot voor een fijn concert.
Oordeel FerdiBlog: ****½
Het Vioolconcert van Sibelius tijdens het 'Vrijdagconcert' in TivoliVredenburg:
De Vijfde Symfonie van Nielsen tijdens het 'Vrijdagconcert' in TivoliVredenburg:
AVROTROS en het Concertgebouw programmeren - in samenwerking met het Radio Filharmonisch Orkest - in het kader van 'Het Zondagochtend Concert' vrijwel wekelijks een concert. Op 24 april waren Viktoria Mullova en Dmitri Slobodeniouk te gast met een programma van Sibelius en Nielsen. Terugluisteren van de concerten uit deze reeks kan hier. Op vrijdag 22 april vond hetzelfde concert als 'Vrijdagconcert' plaats in TivoliVredenburg.
Reacties
Een reactie posten