Nederlands Dans Theater
Parade
Crystal Pite: The Statement
Crystal Pite: Parade
NDT1
Zuiderstrandtheater, Den Haag
Net als vorig seizoen sluit het Nederlands Dans Theater af met een intens programma dat onder je huid kruipt. Ook dit maal spelen clowns een hoofdrol, maar in tegenstelling tot Clowns komt de intensiteit van het avondvullende programma Parade tot uiting in een oorlogstheater én de perverse bureaucratische werking van damage control. Vrolijk is anders, indrukwekkend des te meer.
Over smaak valt te twisten, maar kunst is pas succesvol wanneer het je op de een of andere manier raakt. Door te interesseren, emotioneren of anderszins. Twee producties tijdens het vorige seizoen van het Nederlands Dans Theater (NDT) wisten overtuigend te raken. Het verontrustende Clowns van choreograaf Hofesh Shechter waarin de euforie van een groep clowns – bij voorbaat al naargeestig - omslaat in geweld tegen het individu of groepen van individuen. Met als gevolg een verontrustende en hypnotiserende spiraal van geweld en euforie die nog lang na denderde in je hoofd. Enkele maanden daarvoor maakte The Statement van Crystal Pite evenzo indruk. Ditmaal stond de druk van een vergadering die een gezamenlijke verklaring moest opleveren centraal. Een verklaring met als doel om ‘the situation’ te bezweren zonder ooit duidelijk te maken wat het voorval inhield. Als onderdeel van het avondvullende tweeluik Parade is The Statement in de reprise gegaan. Een reprise waar duidelijk wordt het gecreëerd is als partnerstuk van het in 2013 in première gegane Parade dat speciaal voor dit programma is vernieuwd en het tweeluik compleet maakt.
Spreken door dans
De Canadese Crystal Pite (1970) is sinds 2008 associate choreographer bij het NDT en brengt met Parade niet alleen een avondvullend programma, maar een programma dat volledig één is. Dus ditmaal geen één of meerdere pauzes tussendoor, maar bijna anderhalf uur een hoogmis ter ere van de oprichter van het dansgezelschap Kidd Pivot. Terwijl het net een jaar geleden is dat The Statement in première is gegaan, is het geweldig om deze (nu al) klassieker opnieuw opgevoerd te zien. Maar is de euforie nog steeds zo groot nu het verrassingselement verdwenen is? Die verrassing bestond er vooral uit dat een op voorhand moeizaam uitgangspunt zo fascinerend uitpakt. Ga maar na: de choreografie is gebaseerd op een vergadering die tot doel heeft tot een gezamenlijke verklaring om de schade van een niet nader geduid voorval te beperken. Een choreografie op slechts de gesproken tekst van auteur en theatermaker Jonathan Young minimaal ondersteund door muziek van Owen Belton. De heerlijk bureaucratisch-absurdistische teksten als “I’m here to get a statement explaining how your department acted independently’. ‘It’s the only way forward’ en ‘We were tasked with making this conflict. We were tasked’ worden door de vier dansers door hun bewegingen bijna letterlijk gesproken. Een surrealistische ervaring die bij de herneming en zonder het verrassingselement nog even sterk en bijzonder is en daarmee een compleet eigen plek neemt binnen het repertoire van het NDT.
Conflict als oorlogstheater
De combinatie met de vernieuwde versie van Parade lijkt op het eerste gezicht vreemd. The Statement speelt zich af in een volledig steriele wereld van bureaucratie en het afschuiven van schuld terwijl Parade een conflict tussen twee culturen in een grensgebied als uitgangspunt neemt. Een conflict tussen een groep clowns en een fanfareband. Een ontlading van geweld die start en eindigt met een eenzame clown die aan het begin van Parade uit een tentje onder een sterrenhemel kruipt en een Portugese fado zingt. Steeds meer clowns komen uit het tentje dat een eerbetoon lijkt te zijn aan de klassieker om zoveel mogelijk clowns in een Mini te krijgen. De opbouw van hun wereld wordt ruw verstoord door de komst van een fanfareband en een verbeten strijd is het gevolg. Symboliek is daarbij nooit ver weg en Pite creëert een realistische doch mystieke wereld door bijvoorbeeld rubberen kippen te laten dansen en een oplichtende hamerhaai letterlijk de revue te laat passeren. Ergens halverwege verschijnt een anonieme figuur die met de stem van Jonathan Yooung wel erg bekende zinnen uitkraamt. Dan wordt het duidelijk dat het conflict uit The Statement (“We were tasked with making this conflict”) het conflict tussen de clowns en de fanfareband betreft. Wat volgt is een variatie op The Statement maar dan wel absurdistisch aangezien ditmaal de uitvoering geschiedt door een poppentheater. Zo creëert Crystal Pite niet alleen haar eigen karakteristieke stijl, maar door de combinatie en correlatie van deze twee werken een op zichzelf staande wereld die het publiek er steeds verder in trekt. Een wereld waar dans overigens niet altijd dominant is en wellicht voor liefhebbers van de dans van het NDT tot wat vraagtekens leidt, maar desalniettemin een grote impact heeft en daarmee zo onder je huid kruipt. Een programma dat niet voor de faint-hearted is, want vrolijk is anders. Maar wel een voorbeeld van succesvolle kunst, kunst die raakt.
Foto: Nederlands Dans Theater
Het NDT1-programma ‘Parade’ bestaat uit de choreografieën ‘The Statement’ en ‘Parade’ van associate choreographer Crystal Pite en toert van 18 mei t/m 15 juni 2017 door heel Nederland. Deze recensie is op basis van de première op 18 mei in het Haagse Zuiderstrandtheater.
Reacties
Een reactie posten