De Goden van het verleden en de Goden van de toekomst strijden in de Verenigde Staten op leven en dood in Neil Gaiman’s American Gods. Een strijd die soms doet denken aan de veranderende impact van films en de opkomst van televisieseries. STARZ – in Nederland te zien via Amazon Prime Video – maakt zestien jaar na dato een enthousiast ontvangen serie ervan met o.a. Ian McShane. Alle reden om American Gods van Neil Gaiman eerst maar eens te lezen voor de serie te zien.
Rustig kijkend naar I Love Lucy in een non-descripte typisch Amerikaanse hotelkamer blijkt opeens dat de recent vrijgekomen Shadow wordt toegesproken door Lucy zelf. Lucy waarschuwt Shadow dat in de komende strijd tussen de Goden van het verleden en de Goden van de toekomst hij de kant van de toekomst moet kiezen. American Gods van Neil Gaiman zit vol met dit soort bizarre scenes die zo goed passen binnen zijn narrative dat het voor de lezer de normaalste zaak van de wereld is. Via American Gods stap je de hedendaagse Verenigde Staten in waar de inwoners geen idee hebben dat ze een land bevolken dat overloopt van goden. Want hoewel de Nieuwe Wereld de Oude Wereld achter heeft gelaten, zijn de Goden van de Oude Wereld meeverhuisd met de trek naar het Westen. Zo hebben een keur aan goden, van de Noorse mythologie tot Afrikaanse vertellingen, een plek gevonden in de nieuwe wereld. Tegelijkertijd is de Nieuwe Wereld ook de voedingsbodem voor nieuwe goden: van de media tot aan het internet. Blijkbaar is The Land of the Free niet groot genoeg om zoveel goden te herbergen en staan de Verenigde Staten aan de vooravond van een epische clash die bepalend zal zijn welke goden zullen overleven en daarmee het karakter van de Verenigde Staten bepalen. Binnen deze strijd is de recent uit de gevangenis ontslagen Shadow Moon een belangrijke pion. Terwijl zijn straf erop zit en hij zich verheugt op het weerzien met zijn vrouw Laura en jeugdvriend Robbie die ook een baan voor hem heeft, slaat het (goddelijke gestuurde?) noodlot toe: Laura en Robbie komen om bij een auto-ongeluk en de toekomst van Shadow is niet alleen verdrietig maar ook ongewis. De mysterieuze Wednesday ontfermt zich over Shadow en neemt hem in dienst als zijn factotum. Deze Wednesday blijkt de veramerikaniseerde Noorse god Odin voor wie het land van fastfood en snelwegen een nieuw Asgard is. Langzamerhand wordt het voor Shadow duidelijk dat hij een niet onbelangrijke pion is in een strijd. Maar dan niet een strijd tussen rivaliserende criminele bendes, maar een goddelijke strijd.
De strijd tussen televisie en film
Met American Gods heeft de Britse schrijver Neil Gaiman (1960) een onnavolgbaar epos geschreven dat niet voor niets aan het begin van de 21e eeuw veel prijzen heeft gewonnen. Een boek dat op een oorspronkelijke manier het geloof in goden definieert als een variatie op Descartes: ‘ik geloof, dus ontstaan ze’. Een boek dat tegelijkertijd een uitmuntende uitwerking is van Americana terwijl de schrijver allesbehalve Amerikaans is. Hoewel het boek pas op mijn radar is gekomen door lovende recensies van de televisiebewerking, is het allerminst een verborgen parel. Deze parel, getuige de prijzen maar ook de diverse (uitgebreide) heruitgaven, heeft al langer een grote schare fans. Waaronder dus ook in de wereld van televisie. En in die televisiewereld doet zich eigenlijk een beetje hetzelfde voor als in American Gods: de strijd tussen dominantie in het verleden en de toekomst. Lange tijd is de impact van films op de populaire cultuur en daarmee onze maatschappij groot geweest. Die impact is er nog zeker, maar de echte vernieuwing voltrekt zich tegenwoordig toch op het kleine scherm. HBO was een voorloper, maar inmiddels is het aantal content driven aanbieders niet meer te tellen en is het aanbod van innovatieve series die zich op lucratieve niches overweldigend. Een aanbod dat inmiddels qua budget menig bioscoopfilm in de schaduw zet. De filmwereld is nog lang niet dood, maar de avant-garde bevindt zich al lang niet meer in de bioscoopzalen. Voorheen (relatief) obscure verhalen vormen nu de basis voor de meest briljante televisieseries. Het is dan ook niet verwonderlijk dat steeds meer voorheen onverfilmbaar geachte boeken nu een onderwerp zijn van televisieseries met enorme budgets. Netflix en HBO zijn daarbij nog altijd hofleveranciers, maar Amazon van Jeff Bezos doet via Amazon Prime Video ook een duit in het zakje. De televisiebewerking van Philip K. Dick’s The Man in the High Castle was hier al een voorbode van. De vertaling naar het kleine scherm van American Gods is daar een vervolgstap in. Overigens is dit een productie van het Lionsgate-vehikel Starz dat met Amazon een distributieovereenkomst heeft en op die manier ook in Nederland te zien.
In het geval van de strijd tussen film en serie geldt het adagium ‘sterker uit de strijd’, maar of dat geldt voor de strijd tussen de Amerikaanse goden valt dat nog te bezien. Wat als een paal boven water staat is dat Neil Gaiman met American Gods een zeer lezenswaardige bijdrage aan het fantasie-genre heeft geschreven dat oorspronkelijk en meeslepend is. De strijd tussen de Goden van het verleden en de toekomst is slechts een onderdeel van een breder verhaal met meerdere lagen en thema’s waardoor dit land van goden en monsters allesbehalve ongeloofwaardig is.
Foto: Starz
‘American Gods’ van Neil Gaiman is voor het eerst in 2001 verschenen. In 2011 verscheen een uitgebreidere editie van de oorspronkelijke tekst. Ter gelegenheid van de televisiebewerking is het boek in 2017 opnieuw uitgegeven en is tevens een Nederlandse vertaling beschikbaar. De televisieserie is te zien via Amazon Prime Video. Deze recensie is eerder verschenen bij online nieuwsmagazine Jalta.
Reacties
Een reactie posten