Achter iedere succesvolle man zou een sterke vrouw schuil gaan, maar wie gaat er schuil achter een muzikaal genie? Met de roman De Erfenis van Mozart geeft Femke Roobal een stem aan Constanze Mozart die instrumenteel was om de muzikale nalatenschap van Wolfgang Amadeus Mozart niet verloren te laten gaan. Een goed geschreven historische roman die licht werpt op een vrouw die voor altijd in de schaduw van haar wereldberoemde man verblijft.
Het muzikale genie van Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) was in zijn eigen tijd al evident. Zijn muziek is onlosmakelijk verbonden met de Westerse cultuur en zonder twijfel één van de hoogtepunten ervan. Een groot en groots oeuvre dat nog veel groter had kunnen zijn als hij niet – ook voor die tijd – op jonge leeftijd stierf. Het Requiem waar hij op zijn sterfbed nog druk aan schreef en na zijn dood door één van zijn leerlingen tot een uitvoerbare versie is gecompleteerd , staat hier symbool voor. Zijn muziek is wereldberoemd, maar de man achter muziek – laat staan de vrouw achter de man – is dat veel minder. Voor velen – ondergetekende incluis – is de op het gelijknamige toneelstuk gebaseerde film Amadeus uit 1984 het enige referentiepunt. Een nog altijd prachtige film die bij het lezen van de afgelopen zomer verschenen De Erfenis van Mozart telkens weer naar boven komt. Want in deze historische roman van Femke Roobol staat Constanze Mozart centraal. In Amadeus de nogal nuffige en wat kinderlijke vrouw die zo goed en kwaad als het kon een huishouden poogde te bestieren van een muzikaal genie dat tegelijkertijd een groot kind was met een groot gat in zijn hand. Dit wat eendimensionale beeld krijgt door toedoen van De Erfenis van Mozart meer diepte.
De familie Weber
 |
| Constanze Mozart (portret uit 1782 door haar zwager Joseph Lange) |
De Erfenis van Mozart is het vijfde boek van de van oorsprong Haagse schrijver maar nu in de gemeente Alkmaar wonende Femke Roobol (1966). De boeken van Roobol spelen zich zonder uitzondering af in een (bekende) historische context. Haar vorige boek Tulpenliefde speelde zich af in het Haarlem van de 17e eeuw terwijl eerdere boeken plaats vonden ten tijde van o.a. de politionele acties in het toenmalige Nederlands-Indië en de watersnoodramp van 1953. Voor De Erfenis van Mozart ‘reist’ Roobol naar het Mannheim en Wenen van de 18e eeuw. Wenen en Mozart zijn – alleen al via de beroemde en beruchte Mozart Kügeln – onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit geldt evenzo voor Salzburg, de stad waar Mozart opgroeide, zijn vader tot zijn dood woonde en hij in dienst was van de aartsbisschop. Maar Mannheim? Weliswaar een belangrijke stad in de lappendeken van Duitse vorstendommen aangezien het een tijdlang de residentie van Karel Theodoor van Beieren was voordat hij zijn hof naar München verhuisde, maar toch niet voor Mozart? In deze stad vond de familie Weber een nieuw huis na een niet-vrijwillig vertrek uit Zell. De muzikale familie bestond uit vier dochters – Josepha, Aloysia, Constanze en Sophie – terwijl vader Fridolin onder andere musicus was en bladmuziek kopieerde. Vanwege dat laatste bezocht Mozart Mannheim terwijl hij op doorreis naar Parijs was. De toen al bekende componist was voorbestemd om niet alleen zijn muziek te laten kopiëren, maar ook zijn toekomstige vrouw te ontmoeten waarmee het belang van de stad voor Mozart duidelijk wordt. Een intrede in een familie die qua muzikale connecties al niet te klagen had. Niemand minder dan Carl Mario von Weber was de neef van Fridolin. En Mozart zou inderdaad zijn toekomstige vrouw aan het bezoek aan Mannheim te danken hebben, maar niet de vrouw die Fridolin en vooral zijn vrouw Cäcillia hadden voorzien. Luise (Aloysia) was de keuze voor Mozart, maar ondanks een langdurige flirt wees Luise Mozart af. Uiteindelijk koos hij – tegen de zin van zijn toekomstige schoonouders in – voor Constanze met wie hij vooral veel plezier had. Constanze zou – samen met haar familie – Mozart volgen naar Wenen waar zijn stormachtige carrière en permanente geldgebrek de ankerpunten in hun gezamenlijke leven vormden. Na zijn vroegtijdige dood moest Constanze zien te overleven. Door zijn muziek aan de wereld te geven, kon zij voorzien in haar levensonderhoud bleef het muzikale genie van Mozart voor toekomstige generaties bewaard.
Een tijdsbeeld
In ruim vierhonderd pagina’s geeft Roobol invulling aan de vrouw achter het genie en weet tegelijkertijd een treffend tijdsbeeld te schetsen. In hoeverre dit recht doet aan Constanze is natuurlijk onmogelijk te bepalen: het is en blijft fictie en heeft niet de pretentie een biografie te zijn. Maar juist door de historische context en de feiten van het leven van Mozart in een historische roman samen te brengen, heeft Roobol een boek geschreven dat voor liefhebbers van Amadeus en de muziek van Mozart zeker de moeite van het lezen waard is. Dat veel van de gebeurtenissen bekend voorkomen door Amadeus is daarbij onvermijdelijk, maar beslaan uiteindelijk maar een deel van het boek. De aanloop naar het huwelijk, de bijzondere verhoudingen binnen de familie Weber en de nasleep van de dood van Mozart vormen daarop een mooie aanvulling. Constanze Weber zou ruim vijftig jaar na haar Wolfie overlijden. Roobol houdt het al eerder voor gezien: het moment dat Constanze na de dood van Mozart op haar eigen benen lijkt te staan, maakt het levensverhaal van Constanze Weber compleet. Een leven dat voor altijd verbonden is met Wolfgang Amadeus Mozart.
Foto: Ambo|Athos / Wikimedia Commons
‘De Erfenis van Mozart’ van Femke Roobol is afgelopen zomer bij Ambo|Anthos verschenen en verkrijgbaar als paperback en Ebook.
Reacties
Een reactie posten