De Nationale Opera
Il Barbiere di Siviglia
(Gioacchino Rossini, 1792-1868)
René Barbera, Il Conte d'Almaviva
Nino Machaidze, Rosina
Misha Kiria, Bartolo
Davide Luciano, Figaro
Marko Mimica, Basilio
Koor van De Nationale Opera
Maurizio Benini, Nederlands Kamerorkest
Nationale Opera & Ballet, Amsterdam
De nieuwe enscenering van Rossini's overbekende opera Il Barbiere di Siviglia maakt indruk, maar het is helaas niet genoeg voor een geslaagde productie. Het niet kunnen kiezen tussen kolderiek en serieuze maatschappijkritiek doet deze Barbier op twee gedachten hinken. Het lauwe dirigeren van Maurizio Benini helpt daarbij geenszins.
Aan het einde van de eerste akte heeft regisseur Lotte de Beer (1984) de lachers op haar hand wanneer een paard uitwerpselen uitstrooit over het ensemble van Il Barbiere di Siviglia. Het publiek gaat goedgemutst de pauze in. Mede door het feit dat de nieuwe enscenering voor De Nationale Opera indruk maakt. Een groot poppenhuis doet dienst als enerzijds het decor voor de buiten-scènes van één van de bekendste opera's in de canon. Maar tegelijkertijd opent het poppenhuis en is daarmee een drie verdiepingen tellend huis met meerdere kamers. Juist op die bovenste verdieping heeft een (nadrukkelijk) nep-paard zich genesteld als onderdeel van de verkleedpartij van de Graaf van Almaviva die als soldaat toegang heeft gekregen tot het huis van Dr. Bartolo en daarmee diens pupil Rosina en de geliefde van Almaviva. De truc mislukt uiteindelijk doch de grap lijkt geslaagd. Hoewel de Barbier van Sevilla een komische opera is en het grootste deel van het publiek erg moest lachen om de actie van het paard was het flauwe gehalte toch wel erg hoog. Misschien viel de grap - zeker achteraf bezien - minder goed omdat de productie geen duidelijke keuze maakt tussen (flauwe) komedie en serieuze maatschappijkritiek.
Een Barbier voor een nieuwe tijd
De Barbier is een klassieker, maar ook een opera waarbij de verhoudingen tussen man en vrouw - op z'n zachts gezegd - bepaald anders waren dan nu. En al helemaal in het tijdperk van #MeToo. De jonge Rosina woont in bij haar mentor Dr. Bartolo die de mannen op afstand houdt. Niet helemaal onverstandig ware het niet dat Bartolo zelf een oogje op haar heeft en allerhande pogingen onderneemt om met haar te trouwen. Dit terwijl de Graaf d'Almaviva ook een oogje op Rosina heeft, maar dit wederzijds is. Hoewel onze goede graaf er alle been in ziet om zich richting haar voor iemand anders uit te geven. Bij zijn pogingen om toegang tot Rosina te krijgen wordt hij bijgestaan door Figaro, de Barbier van Sevilla die - na onder andere Le Nozze di Figaro van Mozart - wederom een opera aan zich gewijd ziet. De Figaro-toneelstukken van Beaucharmais hebben gretig aftrek gevonden bij de grote componisten. De twijfelachtige rol van met name Dr. Bartolo leidt in de tweede akte tot een pijnlijk moment die vooral door de kolderiek van de eerste akte in een ander licht komt te staan. Halverwege het tweede en laatste deel weet Bartolo zich niet meer in te houden en verkracht hij Rosina. Een serieuze aanklacht tegen de wijze waarop (sommige) mannen met vrouwen menen om t gaan, maar tegelijkertijd een scene die niet past in de opzet van de opera. Er wordt hier zeker een (terechte) boodschap van maatschappijkritiek afgegeven, maar het ongemak straalt er in deze context vanaf. En helemaal aan het einde van de productie komt de Franse Revolutie om de hoek zeilen. Nogal bijzonder aangezien het bronmateriaal plaats heeft toen een Lodewijk nog op de Franse troon zat en het geheel zich in het Spaanse Sevilla afspeelt. Overigens wordt verwezen naar de Julirevolutie van 1830 aangezien het aangezicht van de revolutionaire bende verwijst naar het beroemde schilderij 'De Vrijheid leidt het Volk' van Eugène Delacroix.
Een Jeb Bush onder dirigenten
Een niet geheel geslaagde enscenering betekent niet dat er niet het nodige te genieten valt. Niet in de laatste plaats door de uitstekende solisten die De Nationale Opera voor deze productie heeft weten te strikken. Helaas stelt de muzikale begeleiding teleur. Il Barbiere di Siviglia is één van die opera's die vol zit met overbekende aria's. Het 'Figaro, Figaro, Figaro etc.' is zo bekend dat je niet eens een opera hoeft te hebben bezocht om 'm te kennen. Helaas werd de muzikale pret enigszins teniet gedaan door de nogal lauwe muzikale directie van Maurizio Benini. De muziek kwam maar niet los en was vooral weinig puntig en energiek. Daardoor wilde de aandacht - althans van deze bezoeker - afdwalen en deed me de dirigeerstijl denken aan de vernietigende opmerking die Donald Trump tijdens de Republikeinse voorverkiezingen maakte over Jeb Bush: low energy. Zo voelde de muzikale leiding van het verder prima spelende Nederlands Kamerorkest ook aan. Een gemiste kans. Bepaald een mixed bag deze nieuwe productie van de Barbier van Sevilla. Een productie waar toch eigenlijk veel meer in zou moeten zitten.
Van 10 november t/m 2 december 2018 voert De Nationale Opera 'Il Barbiere di Siviglia' van Rossini uit. Deze recensie is op basis van de uitvoering op zondag 25 november 2018. Meer informatie en kaarten bestellen hier.
Reacties
Een reactie posten