Mozart: Pianoconcert Nr. 23
Bruckner: Symfonie Nr. 6
Mitsuko Uchida (piano)
Bernard Haitink, Koninklijk Concertgebouworkest
Concertgebouw, Amsterdam
Zeven jaar na hun laatste gezamenlijke optreden in het Amsterdamse Concertgebouw keren KCO Eredirigent Bernard Haitink en pianist Mitsuko Uchida terug in een prachtig uitgevoerd programma van Mozart en Bruckner. Zowel het Adagio in 23e Pianoconcert van Mozart als in de Zesde Symfonie van Bruckner vormden het muzikale hoogtepunt. Jammer dat na de pauze een piepend gehoorapparaat - de nieuwste stoorzender in de concertzalen - een beetje roet in het eten gooide.
Ter gelegenheid van haar aanstaande 70e verjaardag gaf de in Japan geboren maar al jaren in Londen woonachtige Mitsuko Uchida (1948) een interview aan The Guardian. In dat interview gaf de sympathieke en gevoelige pianist aan dat ze maximaal 55 concerten per jaar geeft. Ver onder het gemiddelde van andere sterpianisten, maar in haar ogen zou dat gemiddelde van tussen de 100 en 140 concerten "madness" zijn. De momenten dat Uchida live te beluisteren is, zijn dus spaarzaam. In het geval van het Koninklijk Concertgebouworkest is het deze maand precies zeven jaar gelden dat Uchida haar opwachting maakte. Een fijn concert onder leiding van Bernard Haitink met het 20e Pianoconcert van Mozart en Eine Alpensinfonie van Richard Strauss was het gevolg. Bernard Haitink heeft zichzelf bepaald geen limiet aan concerten opgegeven en buffelt op 89-jarige leeftijd gewoon verder. Misschien wel iets meer dan hij zou willen aangezien hij zijn oude orkest na het gedwongen vertrek van chef-dirigent Daniele Gatti uit de brand helpt door een aantal van diens concerten over te nemen. De samenwerking met Uchida stond overigens al in de planning. En dat is bepaald niet vreemd gezien de chemie die overduidelijk tussen Haitink en Uchida valt waar te nemen. Beide zijn musici die niet van het grote gebaar zijn, maar zich ten dienste stellen van de muziek en daar vooral van genieten.
Gevoeligheid troef
Dit was zicht- en hoorbaar in de uitvoering van Pianoconcert Nr. 23 van Mozart. De vrolijkheid en het plezier waren zichtbaar bij zowel Haitink en Uchida. Een combinatie die leidde tot een uitvoering die vooral moeiteloos leek en daarom zeer natuurlijk was. Een uitvoering waarbij elke keuze logisch was en de tijd voorbijvloog. De elegante en 'intelligente' toets van Uchida zorgde ervoor dat dit hoogtepunt op voorhand het ook daadwerkelijk werd. Bijzonder was dat het Adagio - ondanks de techniek en strapatsen van het eerste en met name laatste deel - het hoogtepunt van deze uitvoering vormden. De gevoeligheid die Haitink, Uchida en het KCO in het Adagio lieten horen was buitengewoon meeslepend. Sowieso vormen de latere pianoconcerten van Mozart een hoogtepunt in zijn oeuvre én het genre door de ongedwongenheid en de combinatie van heldere melodie in combinatie met onnavolgbare solopartijen. Daarbij hebben de houtblazers in dit pianoconcert een hoofdrol en geeft dit een verdere dimensie aan de gevoeligheid van het geheel. Het is daarom niet vreemd dat het zichtbare plezier bij Haitink en Uchida moeiteloos overging op het publiek.
De nieuwste stoorzender
Na de pauze stond Haitink er alleen voor, ditmaal met het zo door hem geliefde en gepropageerde symfonisch werk van Anton Bruckner. Zowel bij het Koninklijk Concertgebouworkest als het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks is Haitink bezig om (opnieuw) een cyclus van Bruckner-symfonieën ten gehore te brengen. De Zesde Symfonie wordt daarbij relatief beperkt uitgevoerd. In München stond deze niet al te lang geleden nog op Haitink's lessenaar maar in Amsterdam was al weer jaren en jaren geleden. Een compacte en minder 'serieuze' symfonie dan we van Bruckner gewend zijn. Niet zonder reden dat Bruckner de symfonie de bijnaam 'die Keckste' gaf. Bovenal een symfonie die in één versie door de immer twijfelende Bruckner is afgeleverd. De spanningsopbouw van de Zesde Symfonie is uitmuntend met name door het centrale thema uit het eerste deel (Maestoso) dat in de finale glorieus terugkeert. Op die momenten maakt het kippenvel je meester en zag je ook het genieten van Haitink. Opvallend was de energie die Haitink heeft en krijgt tijdens het dirigeren terwijl na afloop de vermoeidheid duidelijk te zien was. Maar tussen alle hoogtepunten door was ook hier het Adagio het echte hoogtepunt door de grote mate van concentratie en gevoeligheid die Haitink aan het Koninklijk Concertgebouworkest wist te ontlokken. Niet voor niets kreeg het orkest na afloop van dit deel een handkus van de oude meester. Het jammere was dat na de pauze blijkbaar één der bezoekers zijn of haar gehoorapparaat niet goed op orde was waardoor de gehele symfonie - voor een groot deel van de zaal - werd belast met hinderlijk gepiep op de achtergrond. Het ritselen van snoepverpakkingen blijkt een uitdager gevonden te hebben die zo mogelijk nog vervelender is: het piepende gehoorapparaat. Recent bij een uitvoering van Tosca door de Nederlandse Reisopera was hetzelfde aan de hand. Pas een vocale ingreep door directeur Nicholas Manfield bood soelaas. Hier was dat helaas niet mogelijk al leek een mevrouw in de zaal het te pogen, maar werd door twee andere leden van het publiek weer naar beneden geduwd. Een (kleine) schaduw op een verder prachtig concert dat op voorhand natuurlijk al veelbelovend was door de combinatie van deze muzikale titanen en in de praktijk het hoogtepunt van gevoeligheid bleek.
Lees hier de recensie van het voorlaatste concert van Haitink en Uchida in het Concertgebouw (december 2011).
Eredirigent Bernard Haitink leidt op 13, 14 en 16 december 2018 het Koninklijk Concertgebouworkest en solist Mitsuko Uchida in een programma van Mozart en Bruckner. Deze bespreking is op basis van de uitvoering op vrijdag 14 december.
Reacties
Een reactie posten