Musica Antica da Camera
Atys
(Jean-Baptiste Lully, 1632-1687)
André Pérez, Atys
Kitty Lai, Sangaride
Tinka Pijper, Doris
Marie van Luijk, Cybèle
Sébastien Marq, Bach Ensemble Koninklijk Conservatorium
Lutherse Kerk, Den Haag
De verheerlijking van de Zonnekoning door zijn trouwe hofcomponist Jean-Baptiste Lully kende geen grenzen. Het muzikale leven aan het Hof werd gedomineerd door de voorkeur van één man: Lodewijk XIV. Bijna 350 jaar later blijkt die smaak bepaald niet verkeerd en is het geen straf dat het Bach Ensemble van het Koninklijk Conservatorium - met overtuiging - hoogtepunten uit Lully's tragédie lyrique Atys brengt.
Het moet bepaald geen pretje zijn geweest om Jean-Baptiste Lully als muzikale collega te hebben. De van oorsprong Italiaanse danser-componist die in 1661 genaturaliseerd werd tot Fransman was de dominante muzikale stem aan het hof van Lodewijk XIV (1638-1715). Het muzikale leven aan het Hof van de Zonnekoning stond volledig in het teken van de muzikale voorkeur van de man die als absoluut vorst heerste over Frankrijk. Voor Lully die zijn mecenas als geen ander wist te bekoren, bood dit ongekende macht over en invloed op het muzikale leven van het hof en daarmee Frankrijk én Europa. Lully introduceerde onder andere een nieuwe Franstalige vorm van opera: de tragédie lyrique. Tot zijn dood in 1687 schreef Lully vanaf 1673 vrijwel elk jaar een nieuwe opera. Ironisch genoeg maakte zijn muziek een voortijdig einde aan zijn leven. Ter gelegenheid van het herstel na ziekte van Lodewijk XIV ging Lully voor in een speciaal hiervoor gecomponeerd Te Deum. Zoals gebruikelijk in die tijd sloeg hij als dirigent de maat door met een stok op de grond te tikken. Helaas voor Lully sloeg hij mis en raakte zijn voet. De wond ging uiteindelijk ontsteken, leidde tot gangreen en luidde daarmee de voortijdige én pijnlijke dood van de secretaire du roy in. De film Le Roi Danse van Gérard Corbiau uit 2000 verbeeldt op meeslepende wijze de opkomst van Lully en zijn bijzondere relatie met één van de machtigste koningen die Europa ooit heeft gezien. Ondanks het feit dat Lully zich immer richtte op een publiek van één heeft zijn muziek een plaats verworven in de canon en wordt zijn werk met enige regelmaat uitgevoerd, doch bepaald niet zo vaak als tijdens de hoogtijdagen van de Zonnekoning.
Jong talent, oude muziek
Alle reden voor Stichting Musica Antica da Camera - het jonge podium voor Oude Muziek in de regio Den Haag - om in de serie Barok op Vrijdag een podium te bieden aan het werk van Lully. In de prachtige Lutherse Kerk aan de Lutherse Burgwal in het centrum van Den Haag klonk met overtuiging gisteren Atys uitgevoerd door het Bach Ensemble van het Koninklijk Conservatorium. De uit 1676 stammende opera Atys kende ruim dertig jaar geleden een renaissance door de scenische première van de hand van het authentieke ensemble Les Arts Florissants onder leiding van één van de bekendste namen uit de Oude Muziek: William Christie. De opera in vijf akten is een ruim drie uur durende toespeling op en verheerlijking van Lodewijk XIV en diens hof. Voor het concert gisteren beperkte het Bach Ensemble zich tot de hoogtepunten van Atys waarmee in ruim een uur het muzikale genie van Lully in volle glorie werd getoond. Daarbij is een directe lijn te leggen naar de inmiddels legendarische uitvoering van Les Arts Florissants daar voor deze uitvoering het muzikale leiderschap in handen lag van Sébastien Marq, fluitist van en behorend tot de harde kern van dit Oude Muziek-ensemble. Deze uitvoering zorgde mede door een fijne mix van orkestrale triomf, dansmuziek, aria's, duetten en inbreng van het koor voor een aanstekelijke kennismaking met de muziek van Lully. Een bewijs dat de muziek van Lully nog altijd courant is.
Overtuigend
Opvallend daarbij was de hoge kwaliteit die het Bach Ensemble te berde bracht. De solisten zongen allen met overtuiging en deden her en der een poging om de concertante-uitvoering wat meer scenisch te maken. Opvallend was dat met name de vrouwelijke solisten (Kitty Lai, Tinka Pijper en Marie van Luijk) het meest wisten te overtuigen door een heldere declamatie én innemende vertolking. Dit alles buitengewoon kundig begeleid door het Bach Ensemble onder leiding van Sébastien Marq. De akoestiek en sowieso prachtige omgeving van de Lutherse Kerk hielp daarbij ook zeker. Sowieso is het concept van Barok op Vrijdag een prettige. Hoewel de starttijd van 17.00 uur voor velen net te vroeg zal zijn, is het tegelijkertijd een prettige weekafsluiting waarbij je in een uur een goede indruk krijg van - in dit geval - de muziek van Lully. Een mooi muzikaal alternatief voor de vrijdagmiddagborrel of wellicht een inleiding erop? Hoe het ook zij met dit concert biedt Musica Antica een overtuigende blik op het muzikale genie van Lully, maar ook in de verbondenheid tussen de wereldlijke macht van Lodewijk XIV en de spirituele impact van muziek op die macht.
Stichting Musica Antica da Camera biedt in de regio Den Haag een (jong) podium aan Oude Muziek. De serie 'Barok op Vrijdag' bestaat uit acht concerten die de week op vrijdag om 17.00 uur afsluiten met een concert op een historische locatie in Den Haag. Dit concert vond plaats op vrijdag 15 maart 2019 in de Lutherse Kerk. Meer informatie over Musica Antica hier.
Reacties
Een reactie posten