In 2015 bestormde Hanya Yanagihara de bestsellerlijsten met de vuistdikke en bepaald niet lichtvoetige roman A Little Life. Een verslavende leeservaring waar de pijn van de hoofdpersoon van de pagina's afspat. Een boek over grote tegenslagen die bepalend zijn voor de koers van een leven, maar ook een boek over het vangnet dat vriendschap en liefde kunnen zijn.
Met haar tweede boek A Little Life schreef Hanya Yanagihara in 2015 een ongekende bestseller. Een prestatie van formaat. Niet alleen omdat de in Los Angeles geboren en van Hawaaiiaanse afkomst Yanagihara geen gevestigde naam was, maar vooral vanwege het feit dat de omvang en thematiek van A Little Life in de regel geen goede basis vormen voor het verworden tot een bestseller. In ruim zevenhonderd pagina's schrijft Yanagihara het relaas van een hechte groep van vier vrienden waarbij de daadwerkelijke hoofdpersoon Jude St. Francis geplaagd wordt door een mysterieus maar vooral zeer heftig en verdrietig verleden van onder andere misbruik en mishandeling. Zijn coming of age vindt plaats in zijn studietijd in New York binnen een hechte vriendengroep in een wereld van homoseksualiteit en drugs. Onderwerpen die - zeker in de puriteinse Verenigde Staten - niet bepaald garant staan voor een bestseller. En toch is dat wat A Little Life binnen en buiten de Verenigde Staten is geworden: een bestseller van formaat, maar vooral zo'n boek dat door vrienden, familie en kennissen aan elkaar wordt aangeraden. Het boek - vooral in de Nederlandse vertaling Een Klein Leven - is mij al snel na het verschijnen door talloze mensen aangeraden. Het leidde ertoe dat ik de oorspronkelijke Engelstalige versie al in de zomer van 2016 heb aangeschaft, maar dat het boek jarenlang een ongelezen bestaan in mijn boekenkast heeft doorstaan. Dit alles terwijl het boek op gezette tijden door verschillende vrienden en kennissen telkens weer werd aangeraden. In alle eerlijkheid weerhield de emotioneel geladen en zware typering, door De Volkskrant in de bespreking van 30 april 2016 als "snijdende leeservaring" vertaald, mij om aan het boek te beginnen. Toch bleef A Little Life in mijn gedachten omdat het zelden voorkomt dat een boek zo structureel wordt aangeraden en dit gepaard gaat met grootse en kwalitatief hoogstaande kwalificaties. Door deze Corona-tijden vallen veel afspraken weg en ontstaat vanzelf meer ruimte voor het lezen van boeken en dan vooral de vuistdikke variant. Dus na de jarenlange aanbevelingen is het er dan toch van gekomen. En de recensenten en allen die het boek aanraadden hebben volledig gelijk: A Little Life is een prachtige leeservaring die je nog lang zal heugen. Een ongekend indrukwekkend boek waar Hanya Yanagihara met recht trots op mag zijn.
De kracht van vriendschap
Het zou zonde zijn om niet meer dan een tipje van de sluier van het verhaal dat A Little Life vertelt uit de doeken te doen. Op magistrale wijze weet Yanagihara de lezen ruim zevenhonderd pagina's te boeien door steeds meer prijs te geven over het levensverhaal van Jude St. Francis, de onbetwiste hoofdpersoon van A Little Life. Haar verhaal begint niet buitengewoon bijzonder: met een hechte vriendengroep die elkaar via de studie hebben leren kennen en lief en leed delen terwijl ze elk voor zich een leven weten op te bouwen. Deze groep van vier mannen - Jude, Willem, JB en Malcolm - brengen ieder een eigen achtergrond met zich mee: rijk en arm, homo- en heteroseksueel, artistiek en maatschappelijk, zwart en wit. Kortom een vriendengroep die exemplarisch is voor de smeltkroes die New York is. Terwijl de mannen het studerende leven achter zich laten en zich respectievelijk ontwikkelen naar advocaat, acteur, kunstenaar en architect komt het leven in al zijn facetten aan de orde: verdriet, onzekerheid, liefde en succes. Waarbij je aan het begin van het boek nog denkt dat het een coming of age-roman betreft van de gehele vriendengroep, wordt als snel duidelijk dat er maar één echte hoofdpersoon is: Jude St. Francis. Jude ontwikkelt zich via het openbaar ministerie tot een gevreesde en buitengewoon succesvolle advocaat, maar is tegelijkertijd de odd man out van de vriendengroep omdat zijn verleden zo anders is dan de anderen. Maar tegelijkertijd een verleden dat voor zijn vrienden een totaal mysterie is. Gaandeweg het boek veranderen de onderlinge relaties waarbij de verandering in de relatie tussen huisgenoten Willem en Jude de grootste impact heeft. En zo laat Yanagihara vanuit verschillende vertelperspectieven steeds meer licht schijnen op het verleden van Jude en wordt steeds duidelijker waarom hij zijn verleden verbergt voor zijn vrienden en hoe groot de impact van dit verleden is op zijn geestelijke én fysieke gesteldheid. Hoe meer Yanagihara laat zien over Jude hoe groter de treurnis wordt. In die zin is de typering "snijdende leeservaring" zonder meer van toepassing en is het zonneklaar waarom allen die het boek tippen er altijd bij zeggen hoeveel indruk het boek op ze heeft gemaakt. En ik kan niet anders dan die ervaring onderstrepen. A Little Life is zeker niet het boek voor lezers die het in hun eigen leven moeilijk hebben. Hetgeen steeds meer duidelijk wordt over Jude is bepaald heftig. Toch blijf je telkens teruggrijpen naar het boek omdat Yanagihara de gave heeft om je te laten onderdompelen in het boek dat daarmee ook een verslavende ervaring is. Maar ook een boek dat je soms even moet wegleggen. Eén (fatale) gebeurtenis kwam bij mij wel erg binnen en deed me besluiten om het boek een dagje te laten rusten. Tussen al het verdriet door dat het boek herbergt, zit ook een feel good-element. A Little Life is zonder meer tragisch en kent ook bepaald geen happy end maar is ook een verhaal over de kracht van vriendschap en liefde. Een kracht die het mogelijk maakt om verdriet en pijn te verzachten zonder het weg te nemen. Vriendschap en liefde als vangnet tegen alle ellende.
Een kleine kritiek
Het zal daarom niet verbazen dat ik me volmondig kan aansluiten bij allen die A Little Life hoog achten en van harte aanbevelen als een unieke leeservaring die veel losmaakt. Het is ongekend knap dat Yanagihara in slechts achttien maanden het boek heeft weten te schrijven. Het oeuvre van de inmiddels vijfenveertigjarige editor van T Magazine van de New York Times is niet groot. In 2013 verscheen haar eveneens goed ontvangen eerste roman The People in the Trees. Of een derde boek op korte termijn verschijnt, is de vraag. Het zal voor Yanagihara ook lastig zijn om A Little Life te overtreffen. Dat wil overigens niet zeggen dat er geen kritiek mogelijk is op het boek. Het blijft overigens kritiek in de marge, maar centreert zich wel op het kwartet vrienden waar het boek - in beginsel - om draait. Gaandeweg is duidelijk dat het vooral gaat om de succesvolle advocaat Jude hoewel succesvol filmacteur Willem ook de nodige aandacht krijgt op afstand gevolgd door de strapatsen van succesvol kunstenaar JB. Gek genoeg is het vierde lid van het kwartet, de succesvolle architect Malcolm, in het gehele boek niet meer dan een randfiguur die worstelt met zijn biculturele achtergrond maar eigenlijk geen rol van betekenis speelt. Voor het verhaal is een kwartet vrienden nodig, maar Malcolm is in die zin echt een appendix: hij is er wel, maar je kunt ook zonder. Dat voelt toch een beetje als een zwakte. Net als het ook als een zwakte voelt dat alle vier vrienden in hun professionele keuzes ongekend succesvol zijn. Bepaald niet realistisch en misschien ook wel een beetje het gevolg van de New York-centrische toon van het verhaal. Aan de andere kant: de tegenstelling tussen het grote succes in het professionele lezen en het grote verdriet - zeker in het geval van Jude - in het eigen leven versterkt wellicht de kracht van het boek. Het betreft slechts kleine kritiek op het kleine leven dat Yanagihara weet te schetsen in A Little Life. Een prachtig boek om de tijd voor te nemen en je in deze zomermaanden volledig in onder te dompelen.
'A Little Life' van Hanya Yanagihara is in 2015 verschenen. In 2016 verscheen de Nederlandse vertaling 'Een Klein Leven'.
Reacties
Een reactie posten