Eén van de directe aanleidingen voor deze blog was wat meer te vertellen over boeken die ik lees, films die ik zie, concerten die ik bezoek en het bespreken van de politieke actualiteit. Nu doe ik dat al een tijdje via Twitter, maar 140 tekens zijn toch echt te weinig. Vandaar deze blog!
Gelukkig kan ik meteen beginnen met het prachtige boek 'Anatomie van een moment' van Javier Cercas. Onderwerp van het boek is de mislukte staatsgreep in Spanje van 23 februari 1981. Na het lezen van een aantal goede recensies besloot ik het boek te kopen bij Paagman (Hagenaars weten genoeg) en liep daar tegen het probleem aan dat ik het boek niet kon vinden. Ik zocht bij non-fictie, maar het boek was ondergebracht bij de romans. Deze verwarring is tekenend voor het boek. Is het een roman of is het non-fictie? Na het boek gelezen te hebben, ben ik er nog niet uit, maar wat mij betreft neigt het meer naar non-fictie en benoem ik het maar als een literaire non-fictie roman.
Cercas geeft het eigenlijk ook in zijn inleiding toe: zijn doel was het schrijven van roman, maar hoe meer hij schreef hoe meer hij tot de conclusie kwam dat het schrijven van non-fictie over deze belangrijkse episode in de Spaande geschiedenis al meer dan genoeg was.
De kern van het boek ligt besloten in de nauwgezette beschrijving van het begin van de staatsgreep. Een staatsgreep uitgevoerd door luitenant-kolonel Tejero van de Guarda Civil in het Spaanse parlement, de Cortes, waar op dat moment werd gestemd over de opvolging van de aftredende premier Adolfo Suárez. Een staatsgreep die als een realityserie avant la lettre op video werd opgenomen via de camera's in het parlement. Overigens meldt Cercas dat velen dachten de staatsgreep live te hebben gezien, maar dit bleek helemaal niet het geval: de beelden werden later pas uitgezonden.
Voor Cercas zijn die beelden waarin de handelingen van aftredend premier Suárez, aftredend vice-premier generaal Gutiérrez Mellado en PCE-leider Santiago Carrillo te zien zijn de aanleiding en de kern van zijn boek. Waar de andere aanwezigen wegdoken, namen deze mannen met hun onverzettelijkheid de verdediging van de democratie op zich.
Het gaat te ver om het hele boek te bespreken aangezien het gelijk staat aan de bespreking van deze hele episode in de Spaanse geschiedenis en de voorgeschiedenis en de nasleep ervan. Wat Cercas prachtig en overtuigend doet, is op grond van de handelingen van deze mannen de episode weergeven, wat de aanleiding er voor was en hoe het is afgelopen. Daarbij ligt de focus met name op deze drie mannen die heus niet als drie heiligen worden geportretteerd, juist niet: in al hun falen, komt hun rol bij het voorkomen van de staatsgreep tot hun recht. De meeste aandacht gaat daarbij terecht naar Suárez. De eerste premier die de transitie van militaire dictatuur onder Franco naar democratie onder de constitutionele monarchie vormgaf. Een staatsgreep die gemakkelijk anders had kunnen aflopen, maar die door een combinatie van onverzettelijkheid van deze drie mannen en een verstandige rol van de Spaanse koning Juan Carlos mislukte.
Elke liefhebber van historische non-fictie, prachtig geschreven romans, Spanje, democratie en/of politiek doet er goed aan om dit boek te lezen. Spijt zul je er niet van hebben. Met veel plezier heb ik het boek gelezen en is daarom zeer geschikt als onderwerp van mijn eerste blog!
Reacties
Een reactie posten