'Stadsliefde: Scènes in Parijs' van Adriaan van Dis


Ik kom er maar rond voor uit: ik ben kritiekloos fan van het personage Adriaan van Dis. Hoewel ik tot op heden amper zijn boeken heb gelezen, hou ik van Adriaan van Dis zoals Nederland hem via Hier is... Adriaan van Dis en (met name voor mij) als presentator van Zomergasten heeft leren kennen. Voor mij blijft Van Dis, naast Peter van Ingen, dé presentator van dit TV-instituut. Alleen al de wijze waarop hij steevast aan iedere gast vroeg of hij/zij rode of witte wijn wenste, maakte mijn avond op voorhand al goed. En natuurlijk werd Zomergasten toch vooral het programma van Adriaan van Dis met een willekeurige gast, maar ik kan me sindsdien niet meer herinneren dat ik met zoveel interesse en plezier naar Zomergasten heb gekeken. 

Recent was Van Dis meer even terug in zijn oude rol als presentator van Hier is... Adriaan van Dis via een eenmalige - door De Wereld Draait Door mogelijk gemaakte - uitzending. Dit was het startpunt van Van Dis' terugkeer in Nederland na lange tijd in Parijs gewoond te hebben. In die periode schreef Van Dis verhalen over zijn belevenissen voor En France, Ons Erfdeel en Leeftocht en op uitnodiging voor het Boekenweekessay in 2004. Op basis hiervan, herschreven en gecombineerd met verhalen en schetsen die nog niet gepubliceerd waren, publiceerde Van Dis in 2011 Stadsliefde. Scènes in Parijs

Toevalligerwijs liep ik het boek tegen het lijf in de AKO op Rotterdam-The Hague Airport vlak voor mijn vertrek naar Zuid-Frankrijk. Als onderdeel van deze vakantie ontbrak een bezoek aan Parijs niet, dus alle reden om dit op voorhand ideale vakantieboek mee te nemen. En ik werd niet teleurgesteld. Stadsliefde leest heerlijk weg en doet zijn leven in Parijs, maar vooral zijn waarnemingen over Parijs,  op ironische en luchtige wijze uit de doeken. 

Opvallend daarbij is dat ondanks dat Van Dis de taal en cultuur van Frankrijk beheerst en oppervlakkig betrokken wordt in het Parijse leven hij nooit echt onderdeel wordt van Parijs. Hij blijft altijd een buitenstaander die overigens wel met behoorlijke welwillendheid tegemoet wordt getreden. Zo is hij verbonden met zijn wijk (hij verhuist overigens binnen Parijs enkele keren) via Annie van de buurtsuper die fungeert als moederkloek van de buurt, maar ook monsieur Dubois de clochard die bij de buurt hoort. Van Dis geeft een uitgebreid inkijkje in het leven van andere buitenstaanders. Zo zijn clochards onderdeel van het Parijse leven en heeft iedere wijk zijn eigen clochard waar zij enigszins voor zorgen. Tevens maakt Van Dis zich druk over de uitzichtloosheid van minderheden in de gevreesde banlieues. Toch zijn de observaties breder dan dat en bevat de bundel ook een wat afwijkend  onderdeel dat een groot aantal pagina's beslaat en een fictieve mijmering van Van Dis bevat wanneer hij wordt bezocht door twee kardinalen die de opdracht hebben gekregen om hem voor te bereiden tot de roeping van kardinaal en uiteindelijk Paus.

Het aardige aan het lezen van Stadsliefde wanneer je in Parijs bent, is dat je veel van de zaken die Van Dis beschrijft herkent of juist in de gelegenheid wordt gesteld om achtergronden beter te begrijpen. Bij het wandelen over de beroemde begraafplaats Père-Lachaise stuitte ik op een neogotisch graf van een voor mij in beginsel onbekend paar. Het grote aantal toeristen dat zich ophield bij dit praalgraf - al dan niet vergezeld van reisleider met bijbehorend vlaggetje - deed vermoeden dat dit een bekend graf moest zijn. En na even denken, viel het kwartje door Van Dis' vertelling over de gedoemde Middeleeuwse liefde tussen Héloïse en Abélard. Het verhaal van de liefde tussen Pierre Abélard - verbonden aan de kloosterschool van de Notre Dame - en zijn leerling Héloïse leidt tot zijn gevangenneming, castratie en bekering tot monnik terwijl Héloïse brieven aan hem schrijft die - in de woorden van Van Dis - 'tot de meest gepassioneerde van de Franse literatuur behoren' en hem doet toevoegen 'Ook dat leren kinderen op school'. Wanneer aan het begin van de negentiende eeuw Père-Lachaise als nieuwe begraafplaats aan Parijs wordt toegevoegd worden de lichamen van het liefdespaar naar Père-Lachaise verhuist als publiciteitsstunt. Dat het geholpen heeft, moge duidelijk zijn.

Voor wie zowel houdt van Parijs als Adriaan van Dis is Stadsliefde een aankoop sans regret!  

Reacties