© Het Nationale Toneel
Het Nationale Toneel
De Storm
William Shakespeare (1564-1616)
Met o.a. Mark Rietman (Prospero), Hannah Hoekstra (Miranda), Anniek Pheifer (Ariel)
Vincent Linthorst (Caliban), Reinout Scholten van Aschat (Ferdinand),
Pieter van der Sman (Alonzo) en Jaap Spijkers (Antonio)
Vertaling: Frank Albers
Regie: Johan Doesburg
Decor en kostuums: Tom Schenk
(live)muziek: Harry de Wit
Koninklijke Schouwburg, Den Haag
Mark Rietman en Anniek Pheifer schitteren in De Storm van William Shakespeare waar taal de echte hoofdrol opeist, maar de dramatische samenhang soms wat schipbreuk lijdt.
"Ook u heeft vast een donkere zij. Wees daarom mild, en laat mij vrij". Met deze woorden spreekt Mark Rietman als de getormenteerde en verdreven Hertog van Milaan Prospero het publiek toe en laat hen beslissen over het lot van de hoofdrolspelers van De Storm. Het publiek heeft dan een kleine twee uur de bewerking en vertaling van William Shakespeare's The Tempest kunnen aanschouwen door het Nationale Toneel. In dit toneelstuk - één van de laatste werken van Shakespeare - draait het om illusie verus realiteit, maar ook onderdrukking en macht. In feite is De Storm een toneelstuk in een toneelstuk waardoor het juist heel passend is dat Mark Rietman als hoofdpersonage Prospero - als een Francis Urquhart / Francis Underwood uit House of Cards avant la lettre - het publiek betrekt bij de actie. Soms ook andersom gezien de reactie van Rietman op genies en gehoest door het publiek.
Magie
Met De Storm wordt het publiek meegenomen naar een klein eiland waar Prospero de scepter zwaait. Voorheen was deze Prospero de Hertog van Milaan totdat hij werd afgezet door zijn broer Antonio die zich nu Hertog van Milaan waant. Met hulp van Alonzo, de Koning van Napels, is Prospero samen met zijn dochter Miranda verbannen. Daar waar iedereen hem eigenlijk dood waande, is hij terecht gekomen op een magisch eiland waar hij de luchtgeest Ariel bevrijdt die hem ten dienste staat. Deze Ariel was gevangen gezet door de heks Sycorax die inmiddels overleden is, maar wel een zoon achterliet: Caliban. Deze Caliban is nu de slaaf van Prospero. Zelf is magie hem overigens ook niet vreemd aangezien hij - nog aan de macht in Milaan - veel tijd besteedde aan de studie van magie en daarmee de grip op de macht langzamerhand kwijtraakte ten koste van zijn broer.
Poppenspeler
Deze magie helpt Prospero wanneer een schip met Antonio, Alonzo en diens zoon Ferdinand en nog een aantal hoofdrolspelers in zijn val vlak langs zijn eiland vaart en door een (magische) storm schipbreuk leidt. De macht van Prospero gaat zo ver dat hij de schipbreukelingen in groepjes over het eiland kan verdelen zonder dat ze van elkaar weten wat er van hen geworden is. In deze groepen komt al het menselijk handelen tot uiting gedirigeerd door Prospero als een ware poppenspeler: ontluikende liefde tussen zijn Miranda en Ferdinand, poging tot verraad tussen Antonio en Alonzo en - onder leiding van Caliban - een (mislukte) poging tot opstand tegen Prospero. Prospero wordt hier overigens vakkundig bijgestaan door Ariel die geweldig wordt vertolkt door de immer getalenteerde Anniek Pheifer. Een ondersteuning die ze biedt in de (ijdele?) hoop dat Prospero haar ware vrijheid zal schenken. Maar dat zou illusie kunnen blijken, zoals het gehele stuk balanceert op de grens tussen illusie en realiteit. Deze spanning wordt gesymboliseerd door de prachtige monoloog "Van dezelfde stof zijn wij als onze dromen; en ons kleine leven is door slaap omringd" van Prospero. Ware woorden die iedere acteur ter harte neemt en het daarom niet zonder reden is dat Dame Helen Mirren haar BAFTA-fellowship dit jaar met exact deze monoloog in het oorspronkelijke Engels in ontvangst nam: "Such stuff as dreams are made on".
Samenhang
De verwikkelingen worden prachtig uiteengezet door de ware hoofdrolspeler van De Storm: de taal van William Shakespeare die vakkundig naar het Nederlands vertaald is. Een nadeel is wel dat deze soms archaïsche taal het verhaal nog wel eens in de weg wil zitten. Maar dat is misschien ook een bredere kritiek op het oorspronkelijke werk van Shakespeare: de dramatische samenhang lijkt soms wat te missen in het gehele stuk, waardoor - ondanks de uitstekende acteerprestaties - het toneelstuk niet volledig bevredigt. Het einde is daar misschien ook wel debet aan. Relatief snel worden alle eindjes bij elkaar geveegd en legt Prospero - gelijk het begin van de recensie - het publiek de keuze voor of De Storm een vrolijk of tragisch einde krijgt. Een einde dat iedere toeschouwer voor zichzelf zal moeten besluiten.
De trailer van 'De Storm' van het Nationale Toneel:
'De Storm' is op 25 februari 2014 in premiere gegaan en wordt nog opgevoerd tot en met 20 april. Voor meer informatie en speellijst klik hier.
Reacties
Een reactie posten