Met Aanvaarding komt een einde aan de Southern Reach-trilogie. Hoewel Gebied X zeker niet alle raadselen prijsgeeft, komt VanderMeer zijn lezers goed genoeg tegemoet om te kunnen spreken van een passend slot. Een slot dat zich overigens doet vergelijken met The Godfather, Part III. Op zichzelf zeker niet het beste deel, maar als deel van de trilogie onmisbaar.
Jeff VanderMeer (1968) kan met tevredenheid terugkijken op zijn Southern Reach-trilogie. De drie delen zijn bestsellers gebleken, kunnen bogen op over het algemeen positieve recensies (Humo betitelde de hele reeks als “Verliteratuurde mindfuck”) en de filmrechten zijn verkocht aan Paramount Pictures. Met Aanvaarding – de Nederlandse vertaling van Acceptance – komt ook hier een einde aan de romancyclus over het mysterieuze Gebied X dat zich bevindt op het Amerikaanse halfrond en een dreiging vormt voor de mensheid. In het eerste deel Vernietiging maakten we kennis met de twaalfde expeditie die in naam van de Southern Reach-organisatie op onderzoek is gegaan in Gebied X. In de fascinerende start van de serie volgden we de Biologe die de raadselachtigheid van Gebied X niet ontrafeld, maar wel voor de lezer inzichtelijk maakt. Het tweede deel Autoriteit neemt een heel ander perspectief in, die van waarnemend Southern Reach-directeur John Rodriquez alias Control die – gelijk de biologe die tevens op onverwachte wijze haar intrede ook in dit deel maakt – de raadselen rondom Gebied X meer inzichtelijk maakt zonder ook maar één mysterie te onthullen. Ook komt in dit deel de voormalig directeur nadrukkelijk in beeld en – net als in het eerste deel – wordt verwezen naar de mysterieuze vuurtorenwachter die meer met het mysterie van doen heeft. VanderMeer liep in beide voorgaande delen (bewust?) het risico zijn lezerspubliek van zich te vervreemden omdat hij het mysterie al 600 pagina’s intact liet. Met het derde deel zouden de vele vragen beantwoord moeten worden zodat na in totaal 1.000 pagina’s het geheim van Gebied X eindelijk onthuld is. Maar is dat ook echt zo…?
Terug naar af
Voor alle twijfelende lezers van de eerste twee delen: Aanvaarding is zeker de moeite waard en geeft genoeg prijs om frustratie te voorkomen. Daarbij grijpt – de immer prettig schrijvende – VanderMeer in dit derde en laatste deel consequent terug op de gebeurtenissen van zowel Vernietiging als Autoriteit en maakt daarmee duidelijk dat deze van elkaar afwijkende delen integraal nodig waren om het volledige verhaal te kunnen vertellen. Betekent overigens ook dat het niet gek is dat de drie delen – zowel in de Verenigde Staten als Nederland – relatief kort na elkaar zijn verschenen. Want van bepaalde gerichte en soms buitengewoon precieze voorkennis wordt zonder meer uitgegaan. VanderMeer alterneert daarmee tussen drie vertelperspectieven die deels voortkomen uit de voorgaande boeken, maar waarbij het derde vertelperspectief nu ook individueel stem geeft aan de vuurtorenwachter die in de marge van de eerste delen een rol speelde. Een stem waarvan iedere lezer natuurlijk al aan zijn/haar water aanvoelde dat deze belangrijker was voor de oplossing van de raadsels rondom Gebied X dan de marginale aandacht in beginsel deed vermoeden.
Niet het beste deel, wel een passend slot
Gelijk de bespreking van de twee eerdere delen geeft het geen pas om teveel over het verhaal uit de doeken te doen. Want zo worden spoilers voorkomen. Wel moet gezegd worden dat Aanvaarding (natuurlijk!) minder intrigeert dan Autoriteit, maar vooral Vernietiging. Want hoewel het mysterie wel grotendeels wordt onthuld, blijft er nog genoeg te raden over. De kracht van Autoriteit en vooral dus Vernietiging zit in de consequente spanningsboog waarbij steeds meer informatie wordt gegeven zonder feitelijk ook maar iets van de raadselen rondom Gebied X te ontrafelen. Daarmee is Aanvaarding een passend slot, maar niet het hoogtepunt uit de reeks. Dat blijft – althans voor deze recensent – toch het scherpe en intrigerende Vernietiging. In die zin is Aanvaarding vergelijkbaar met The Godfather, Part III. Voor velen (onterecht) een behoorlijke aanfluiting (met name vanwege de acteerprestaties van Sofia Coppola). En het is zonder meer zo dat van de drie films het derde de minste is, maar doordat The Godfather, Part III alles aan elkaar verbindt, neemt de kracht van de film door die context onmiskenbaar toe. En zo is het dus precies met Aanvaarding. Als apart deel is het minder bijzonder dan de eerdere delen, maar doordat het de cyclus afsluit versterkt dat element de kracht van het boek en kunnen fans van Jeff VanderMeer en de Southern Reach-trilogie dit derde deel gerust aanschaffen. Hoe Paramount Pictures deze cyclus overigens wil verfilmen zal voor menig lezer een groot raadsel zijn, maar dat de verfilming er op de een of andere manier komt, lijkt niet uitgesloten.
Oordeel FerdiBlog: ****
Lees de eerdere recensies van Vernietiging en Autoriteit op FerdiBlog.
‘Aanvaarding’ is de vertaling door Otto Biersma en Luud Dorresteyn van ‘Acceptance’, het derde en laatste deel van de ‘Southern Reach’-trilogie van Jeff VanderMeer. ‘Aanvaarding’ is in juni verschenen bij De Bezige Bij. Deze recensie is eerder verschenen bij online nieuwsmagazine Jalta. Bestellen kan hier.
Reacties
Een reactie posten