Staatstheater Nürnberg
Siegfried
(Richard Wagner, 1813-1883)
Vincent Wolfsteiner, Siegfried
Rachael Tovey, Brünnhilde
Peter Galliard, Mime
Antonio Yang, Der Wanderer (Wotan)
Martin Winkler, Alberich
Nicolai Karnolsky, Fafner
Julie-Marie Sundal, Erda
Csilla Csövari, Der Waldvogel
Georg Schmiedleitner (regie), Stefan Brandt (decor)
Alfred Mayerhofer (kostuums), Olaf Lundt (licht)
Marcus Bosch, Staatsphilharmonie Nürnberg
Staatstheater, Neurenberg
Het Staatstheater van Neurenberg toont in Siegfried de muzikale kracht van de regio, maar een enscenering die Siegfried wegzet als couch potato en tegelijkertijd geforceerd grappig én grof wil zijn, doet hier afbreuk aan.
Duitsland is - naast topinstituten zoals de Berliner Philharmoniker en de Bayerische Staatsoper - ook gezegend met een sterke regionale muzikale cultuur waardoor de inwoners van menig middelgrote stad over een aanmerkelijk groter cultureel aanbod beschikt dan vergelijkbare steden elders in Europa. Het is in Duitsland dan ook helemaal niet zo bijzonder wanneer opera's zoals die van Richard Wagner - die het nodige vragen qua inzet van orkest en solisten - met enige regelmaat in de regio worden opgevoerd. Zo is op 8 april een nieuwe enscenering door Georg Schmiedleitner van het derde deel van Der Ring des Nibelungen van Richard Wagner in premiere gegaan bij het Staatstheater van Neurenberg. In deze stad die het trotse keizerlijke verleden van de Kaiserburg verbindt met de infame erfenis van de NSDAP-partijdagen is een opvoering van Siegfried eerder business as usual dan iets bijzonders.
Muzikaal op orde
Het mooie aan een dergelijke opvoering is dat een regionaal orkest zoals de Staatsphilharmonie van Neurenberg zonder meer is opgewassen tegen de muziek van Wagner. Zeker ook in combinatie met uitstekende solisten zoals Vincent Wolfsteiner als de wat dommige maar oersterke Siegfried die dom wordt gehouden door zijn gemene adoptievader Mime die in hem het wapen ziet om de draak Fafner (u weet wel: één van de reuzen uit Das Rheingold) de machtige Ring te ontfutselen en zo de wereldheerschappij te verkrijgen. Siegfried komt - met hulp van Wotan indrukwekkend gestalte gegeven door Antonio Yang - echter achter zijn ware roots (het product van incest tussen twee haakjes) en doodt Mime nadat hij Fafner al van het leven heeft beroofd en beschikt over de Ring. Uiteindelijk leidt de Waldvogel hem naar Brünnhilde die sinds Die Walküre gevangen zit in een ring van vuur. Toevalligerwijs is zij technisch ook de tante van Siegfried, maar dat gegeven staat liefde op het eerste gezicht niet in de weg en leidt tot de de climax van de opera: een uitstekend duet van Siegfried en Rachael Tovey's uitmuntende Brünnhilde. Hoewel de Staatsphilharmonie wat leek te hebben bezuinigd op de bezetting (het reguliere grote aantal harpen was in geen velden of wegen te bekennen) en daardoor soms wat "dunnetjes" klonk, wist Marcus Bosch in de uitvoering dit behoorlijk te maskeren. Daarbij zijn we in Nederland - waar recent voor het laatste de prachtige Ring in regie van Pierre Audi voor het laatst te zien en te horen was - natuurlijk enorm verwend.
Bedroevende enscenering
Daar waar Neurenberg muzikaal goed meekomt, blijkt de enscenering een regelrechte teleurstelling. Dat een instelling zoals het Staatstheater niet beschikt over net zoveel budgettaire mogelijkheden als de grotere broers in de rest van Duitsland (en Nederland!) betekent niet dat een enscenering niet effectief kan zijn. Helaas is de ideeënwereld van Georg Schmiedleitner een wereld van teleurstellingen. In zijn visie is de dommige Siegfried een onvolwassen luilak die samen met Mime in een smerig huis woont waar menig studentenhuis nog een ordentelijk geheel bij is. De gehele enscenering maakte sowieso een goedkope en "vieze" indruk. En daar hoeft niet zoveel mis mee te zijn, maar hoe het nu deze prachtige opera van Wagner versterkt, werd gaandeweg de avond niet duidelijk. Daarbij zijn er ook enkele dramaturgische keuzes gemaakt die gewoon afbreuk doen aan één van Wagner's grootste meestwerken. De uitstekende Rachael Tovey - die enige kwaliteiten op het gebied van slapstick niet ontbeert - werd daarom gedwongen om bij de scène van haar ontwaking door Siegfried een soort koddige bakvis te spelen die het concept snoozen tot nieuwe hoogten wist te brengen. Er is niets op tegen om wat humor in een opera te brengen, maar laten we eerlijk zijn: in het werk van Wagner is gewoon geen ruimte voor koddigheid. De climax van de opera die gaat over de liefde tussen Siegfried en Brünnhilde verwerd zo tot een vreemde uitslaapmarathon op de zondagmorgen die eindige met het pas verliefde paar als uitgeluid ouder echtpaar hangend op de bank. Ook de poging om te shockeren door Alberich (die naar aanleiding van Das Rheingold) nog een appeltje had te schillen met Wotan) te laten plassen over Wotan met een zichtbare kleine Alberich die dan weer - hoe laf! - gewoon van plastic was. Als je dan zonodig wil shockeren, ga er dan ook echt voor. En zo kan het dus zijn dat een muzikale helemaal niet verkeerde uitvoering voor een deel wordt tenietgedaan door een enscenering waarvan het doel en nut volledig onduidelijk blijven. Volgende keer dus maar geblinddoekt naar Neurenberg.
Oordeel FerdiBlog: ***
Lees hier de recensie op FerdiBlog van 'Siegfried' door de (toenmalige) Nederlandse Opera.
In een nieuwe enscenering van Georg Schmiedleitner is 'Siegfried' op 8 april jl. bij het Staatstheater Nürnberg in premiere gegaan. Tot en met 19 juli vinden uitvoeringen plaats. Meer info hier. Deze recensie is op basis van de uitvoering van 28 juni 2015.
Reacties
Een reactie posten