Eind augustus is The Fall of Gondolin van J.R.R. Tolkien verschenen. De laatste van drie zogenaamde 'Great Tales of the Elder Days of Middle-Earth'. Met dank aan zijn zoon Christopher is de literaire nalatenschap van Tolkien - voor zover nog mogelijk - onderdeel van het publieke domein. Alle aanleiding om de in 2007 uitgegeven The Children of Húrin voor het eerst te lezen. Een afgerond verhaal dat bepaald de vrolijkheid van The Hobbit en de hoop van The Lord of the Rings mist, maar meer dan lezenswaardig is.
Eind jaren negentig werd bekend dat Peter Jackson het aandurfde om de als onverfilmbaar geachte The Lord of the Rings-trilogie te verfilmen. Een mooi moment voor ondergetekende om vooruitlopend op die films The Fellowship of the Ring, The Two Towers en The Return of the King van J.R.R Tolkien (1892-1973) te lezen. Een prachtige leeservaring waardoor de trilogie nog altijd hoog genoteerd staat in mijn lijst van favoriete boeken. Ook The Hobbit heb ik daarna met veel plezier gelezen. Een minder serieus en vrolijker werk dan de lijvige broer, maar desalniettemin een klassieker. Met de drie films uit 2001 (The Fellowship of the Ring), 2002 (The Two Towers) en 2003 (The Return of the King) vestigde Peter Jackson terecht zijn naam en wist hij op overtuigende wijze de wereld van Middle-Earth tot leven te wekken. Ruim tien jaar later zou Jackson het trucje nog eens overdoen met wederom een driedelige verfilming, maar dan van de aanmerkelijke kortere voorganger van The Lord of the Rings: The Hobbit. Hoewel zeer vermakelijk, werd een simpel en vrolijk verhaal onnodig opgerekt tot drie (te) epische en bombastische films. Maar de markt voor Tolkien bleek niet verzadigd en dat geldt heden ten dage nog steeds. Niet alleen is er sprake van een door Amazon geproduceerde televisieserie gebaseerd op The Lord of the Rings maar zijn de afgelopen jaren nog "nieuwe" verhalen van Tolkien gepubliceerd. Eind augustus verscheen The Fall of Gondolin, één van drie grote verhalen over de tijd voor de gebeurtenissen uit The Hobbit en The Lord of the Rings die met dank aan zoon Christopher Tolkien (1924) ter publicatie samengesteld zijn. De eerste van deze verhalen, The Children of Húrin, verscheen al in 2007, maar is van de drie verhalen het meest compleet. Het verschijnen van The Fall of Gondolin is daarmee een mooie aanleiding om The Children of Húrin af te stoffen.
Al die namen en gebeurtenissen
Als liefhebber van het werk van J.R.R, Tolkien was de uitgave van The Children of Húrin een moment om naar uit te kijken. Vol enthousiasme stortte ik me elf jaar gelden opnieuw in de wereld van J.R.R. Tolkien om vervolgens bij de inleiding van Christopher Tolkien af te haken en het werk ongelezen in de boekenkast te zetten. Reden: de context waarbinnen The Children of Húrin gepresenteerd werd. The Children of Húrin is net als The Fall of Gondolin en het vorig jaar verschenen Beren and Lúthien onderdeel van de antieke geschiedenis die vooraf gaat aan The Hobbit en met name The Lord of the Rings. De hoofdlijnen van deze verhalen zijn onderdeel van met name The Silmarillion dat enkele jaren na de dood van Tolkien door zijn zoon werd uitgebracht. Om het boek als zelfstandig verhaal op de markt te brengen was het nodig om voorafgaand aan het verhaal zelf de context te schetsen om de diverse plaatsen en personages die zonder toelichting in het werk genoemd worden een plek te geven. Juist deze stortvloed aan namen en plaatsen zorgde bij ondergetekende voor het fatale moment van afhaken. Geïnspireerd door de komst van The Fall of Gondolin pakte ik alsnog The Children of Húrin erbij, worstelde me door (de overigens informatieve) inleiding en ontdekte dat The Children of Húrin oprecht een eigenstandig verhaal is. Een conclusie die - als ik de recensies mag geloven - in veel mindere mate geldt voor de twee andere verhalen. Toon en verhaallijn zijn volstrekt anders dan The Hobbit en The Lord of the Rings, maar desalniettemin de moeite van het lezen waard.
Niet bepaald vrolijk en hoopvol
De opzet van het verhaal was in 1918 al door J.R.R. Tolkien gereed, maar zou ondanks diverse pogingen voor zijn dood in 1973 nooit volledig afgerond worden. The Children of Húrin vertelt over Middle-Earth ongeveer zesduizend jaar voor de gebeurtenissen van The Hobbit en The Lord of the Rings. Een wereld die ook dan geregeerd wordt door Goed en Kwaad en de onvermoeibare strijd ertussen. Tegelijkertijd is het een wereld die epischer is dan de wereld van The Lord of the Rings. Een mooi voorbeeld hiervan is het feit dat Sauron, de daadwerkelijke en buitengewoon kwaadaardige Heer van de Ringen, in de oude wereld 'slechts' een luitenant is van de nog kwaadaardigere Morgoth. In deze wereld zijn de Elfen nog altijd dominant en is de mens allesbehalve een factor om (echt) rekening mee te houden. In deze wereld volgen we de lotgevallen van de kinderen van Húrin die een leidende rol heeft in de wereld van de mannen en wiens zoon Túrin - mede door een opvoeding bij de Elfen - aan de lat staat om zijn mantel over te nemen aangezien hij gevangen genomen is door Morgoth en gedoemd lijkt zijn dagen te slijten in een vesting van Morgoth uitkijkend op de vernietiging die gebracht wordt. Zijn jongere zus overlijdt op jonge leeftijd door een 'kwade' ziekte waarvan Túrin wel herstelt. Later zal hij nog een zus krijgen die pas later in het verhaal een (kleine) hoofdrol speelt. Zo zijn daar de kinderen van Húrin waarbij het boek met name handelt over Túrin. Opvallend daarbij is dat het boek zeer episodisch is opgesteld. De avonturen en gebeurtenissen overkomen Túrin en volgen elkaar in afgeronde hoofdstukken op. Daarbij is Túrin vooral een humeurige anti-held die naast allee heldendaden ook veel ellende veroorzaakt en daarmee vervloekt lijkt. De vrolijkheid van The Hobbit mist nadrukkelijk terwijl The Children of Húrin een weinig hoopgevende vorm van predestinatie als uitgangspunt neemt. In The Lord of the Rings is het bepaald ook kommer en kwel, maar altijd vanuit een hoopvol perspectief. Wanneer dus ergens geschreven wordt dat een zwaar tot het einde van de drager zal leiden, kun je er vergif op innemen dat dit ergens in het boek ook daadwerkelijk gebeurt zonder dat er overigens naar terugverwezen wordt. Túrin is daarmee niet bepaald een karakter waar de lezer warm van wordt, terwijl zijn (tweede) zus een belangrijke (tragische) rol speelt in zijn uiteindelijke strijd tegen de naargeestige draak Glaurung maar haar karakter bepaald aan de oppervlakte blijft. Ook komt de thematiek van incest aan de orde waarmee The Children of Húrin zich verder onderscheidt van het oeuvre van Tolkien. Het laat onverlet dat er terecht gekozen voor is om het verhaal - op basis van de nalatenschap van Tolkien - verder uit te werken en als eigenstandig verhaal te presenteren. Niet in de laatste plaats door de prachtige illustraties van Alan Lee (1947). Het is misschien niet het beste werk van Tolkien, maar het geeft een mooie inkijk in de ontwikkeling van Tolkien als schrijver en aansprekende aanvulling op met name The Lord of the Rings.
'The Children of Húrin' is een niet voltooid verhaal van de hand van J.R.R. Tolkien dat deel uitmaakt van 'The Silmarillion' en is samengesteld en uitgegeven door zijn zoon Christopher Tolkien in 1977. Het verhaal is nadien verder uitgewerkt op grond van de nalatenschap van Tolkien en in 2007 als eigenstandig verhaal voor het eerst verschenen. Er is tevens een Nederlandse vertaling beschikbaar.
Reacties
Een reactie posten