Een oppervlakkig vervolg op A Very British Coup. 'The Friends of Harry Perkins' van Chris Mullin

Ondanks de weinig aansprekende titel is The Friends of Harry Perkins van Chris Mullin het vervolg op de nog altijd invloedrijke politieke thriller A Very British Coup uit 1982. Toen wist het Engelse establishment af te rekenen met Labour-premier Harry Perkins. Een premier gemodelleerd naar de toenmalige Britse Labour-premier Harold Wilson en een Jeremy Corbyn avant la lettre. Hoewel voor de liefhebber van politiek een meer dan lezenswaardige roman, is de nieuwste Brexit-roman van voormalig Labour-parlementariër te oppervlakkig om de beruchte en beroemde voorganger te kunnen evenaren. 

In 1982 verscheen van de hand van Chris Mullin A Very British Coup, een politieke thriller die nog altijd populariteit geniet terwijl de titel zelf onderdeel is van het politieke lexicon van het Verenigd Koninkrijk. Toen Chris Mullin (1947) A Very British Coup schreef was hij journalist en bekend geworden door zijn campagne voor de vrijlating van de zogenaamde Birmingham Six. Van 1987 tot 2010 was Mullin namens Labour lid van het Britse Parlement voor het kiesdistrict Sunderland South. Over zijn tijd als Labour MP verschenen zijn politieke dagboeken in drie delen (A View from the Foothills, Decline & Fall en A Walk-On Part). Zeer lezenswaardig en passend in de heerlijke Britse traditie van openhartige en informatieve politieke dagboeken. Als voornamelijk backbencher geeft Mullin een mooi beeld van de opkomst van New Labour waarbij hij zeer bescheiden is over zijn eigen rol. Labour is een belangrijk element in zijn leven én zijn boeken, zowel fictie als non-fictie. A Very British Coup vertelt het verhaal van vakbondsleider Harry Perkins die namens Labour premier wordt. Een ontwikkeling die door het establishment bepaald niet gewaardeerd wordt en in actie komt om hen ten val te brengen. Hoewel fictief gebruikte Mullin elementen uit de realiteit: de vermoedens dat de Labour-regering van Harold Wilson in de jaren zeventig was tegengewerkt door onder andere de inlichtingendiensten en de vrees die ontstond met de opkomst van Tony Benn binnen Labour. Het boek is het onderwerp geweest van twee miniseries: A Very British Coup (1988) en Secret State (2012). De laatste jaren is het boek weer onder de aandacht gekomen vanwege de opkomst van Jeremy Corbyn, de Harry Perkins van de 21e eeuw. Nu Jeremy Corbyn verleden tijd is, is de kans op A Very British Coup een stuk minder geworden. Zevenendertig jaar na het verschijnen van A Very British Coup is daar het vervolg: The Friends of Harry Perkins. Een roman die speelt in een Verenigd Koninkrijk na de Brexit en met een Labour-partij die verder weg dan ooit is geraakt van de macht. 

Meer een novelle

Nou ja, roman... Met 185 pagina's is The Friends of Harry Perkins meer een novelle. Nu was A Very British Coup met 220 pagina's ook niet vuistdik, maar in combinatie met de ruimere bladspiegel die Mullin nu hanteert, kan het gevoel van een tussendoortje niet onderdrukt worden. Een gevoel dat na het lezen van het boek blijft hangen. Mullin heeft een prettige - weinig complexe - schrijfstijl die je lekker doet doorlezen. Zeker wanneer je politiek geïnteresseerd bent, weet Mullin als insider de lezer te boeien. In het voorwoord laat Mullin merken dat hij op een aantal punten heeft geworsteld met The Friends of Harry Perkins. Enerzijds omdat het nieuwe verhaal speelt in een post-Brexitwereld, maar dat de hoofdrolspelers en de gebeurtenissen van A Very British Coup langer geleden zijn dan de chronologie van het nieuwe boek toelaat. Ook de naam van de hoofdpersoon Fred Thompson ontlokt bij Mullin een schuldbewust gevoel. Wanneer hij bij het schrijven van A Very British Coup had geweten dat de toenmalige adviseur van Harry Perkins de hoofdrol zou spelen in het vervolg had hij hem een andere naam gegeven, aldus Mullin zelf. Hoe het ook zij The Friends of Harry Perkins gaat over Fred Thompson die de mantel van Perkins overneemt. Hoewel de geest van Perkins rondwaart, start het boek met de dag dat Perkins overlijdt én de Verenigde Staten aan China de oorlog verklaart. Overigens speelt het boek een aantal jaren in de toekomst, in een post-Brexit Verenigd Koninkrijk waarbij de Conservatieven feitelijk een eenpartijstaat hebben gecreëerd en Donald Trump inmiddels niet meer in het Witte Huis zit. Voor de verhoudingen met China maakt dat blijkbaar weinig uit. 

Oppervlakkig en rechttoe rechtaan

Tijdens de begrafenis van zijn oude mentor komt Fred Thompson, getrouwd met een dochter van het Engelse establishment maar bepaald niet het leven leidend van dat establishment, weer in contact met de oude coterie van Harry Perkins. De nietszeggende en redelijk inspiratieloze titel The Friends of Harry Perkins verwijst naar deze coterie. Vanuit dat contact ontstaat het plan om Thompson de oude zetel van Perkins in te nemen die door diens dood via een zogenaamde by-election op de politieke markt is. Ondanks tegenwerpingen van zijn vrouw gaat Thompson voor de politiek en start hij met het aloude climbing the greasy pole. Natuurlijk wordt Thompson verkozen waardoor de rest van het boek in het teken staat van de opkomst van Thompson binnen de Champions League van de politiek: Westminster. Tegelijkertijd nemen de spanningen tussen de Verenigde Staten en China hand over hand toe, maar lijken deze ontwikkelingen een beetje los te staan van het eigenlijke verhaal. Mullin doet helaas weinig moeite om beide verhaallijnen echt naar elkaar toe te brengen. Sowieso kan Mullin zich niet aan de indruk onttrekken dat het verhaal van de opkomst van Fred Thompson nogal oppervlakkig en vooral rechttoe rechtaan is. Karakterontwikkeling is niet aan de orde. Wie Fred Thompson is, wordt nooit helemaal duidelijk terwijl hij zonder al te noemenswaardige problemen - en vooral met hulp - fors aan de weg timmert en al snel een belangrijke plaats op het nationale politieke toneel inneemt. De standaard persoonlijke tragedie wordt daarbij door Mullin netjes afgevinkt net als de dramatische ontknoping. Een ontknoping die je als lezer overigens al van verre ziet aankomen zodra een (wederom oppervlakkig en niet uitgewerkt!) personage al vroeg in het verhaal wordt geïntroduceerd. Mullin heeft The Friends of Harry Perkins opgedragen aan Jo Cox, de Labour-parlementariër die door een extreemrechtse zeloot is vermoord. Een eerbetoon dat overigens terecht is, maar ook zeggingskracht heeft als onderdeel van dit verhaal. De lezer van The Friends of Harry Perkins zal deze clou zonder meer begrijpen. Kortom: er valt veel op en aan te merken over de nieuwste pennenvrucht van Chris Mullin. The Friends of Harry Perkins is te oppervlakkig en rechttoe rechtaan om A Very British Coup ook maar enigszins te evenaren, maar stiekem leest het wel lekker weg. Een prima politiek tussendoortje dus.

'The Friends of Harry Perkins' is in het voorjaar van 2019 verschenen bij Scribner. Er is geen Nederlandse vertaling.