Concert 15 april 2011: Johannes-Passion

Bach: Johannes-Passion

James Gilchrist (tenor, Evangelist), Thomas Bauer (bas, Christus), Henriette Bonde-Hansen (sopraan), Bernarda Fink (alt), Werner Güra (tenor) & Florian Boesch (bas, Pilatus)

Koninklijk Concertgebouworkest & Groot Omroepkoor
 Jan Willem de Vriend

Concertgebouw, Amsterdam

'Herr, unser Herrscher' is misschien wel het prachtigste begin van een muziekstuk. Een kleine tien minuten word je op de prachtige noten van Johann Sebatian Bach meegenomen door een muzikale stroom die zijn weerga niet kent. Een gevoel van 'foreboding' maakt zich meteen meester. De Johannes-Passion mag dan als minder (coherent) worden beoordeeld dan de Matthäus-Passion: het mag de pret toch niet drukken. De Johannes is korter, kent meer koorwerk en minder aria's dan de Matthäus. Daarbij wel de constatering dat de Matthäus meer memorabele momenten heeft.

De uitvoering door het Koninklijk Concertgebouworkest onder leiding van Jan Willem de Vriend was voorbeeldig. De Vriend timmert al jaren aan de weg, maar begint steeds meer zichtbaar te worden. Niet in de laatste plaats door cd-opnames met het Orkest van het Oosten dat, met het oog op de internationale markt, over de grens het Netherlands Symphony Orchestra wordt genoemd. Met transparant en dynamisch spel van een kleinschalig KCO toonde De Vriend zich een ware Vriend van Bach. Hij werd geholpen door goede prestaties van het Groot Omroepkoor en een aantal eminente solisten. Daarbij was James Gilchrist als de Evangelist het absolute hoogtepunt: wat een geweldige stem en dictie. Ook alt Bernarda Fink, tenor Werner Güra en bas Florian Boesch waren uitstekend gecast. Die laatste speelde ook de rol van Pilatus met verve: breekbaar toch krachtig. Daarbij rees wel de vraag waarom Boesch niet gecast is als Christus. Thomas Bauer heeft een mooie donkere stem, maar ik vond het als Christus niet helemaal op zijn plek. Het was een beetje Christus 'by way of Wotan'. Het breekbare ontbrak volledig. Enige echte minpunt aan de opstelling was sopraan Henriette Bonde-Hansen. Mooie stem, maar ze zong de aria's alsof het Bel Canto-repertoire betrof. Een tandje minder Bel Canto en meer dictie en verstaanbaarheid hadden geholpen. Overigens is het een ondankbare rol: tijdens de hele Johannes-Passion heeft de sopraan maar twee aria's.

Zowel voor de pauze als aan het einde kwam weer dat moment dat het publiek zich afvroeg of er geklapt moest worden of niet. De Passies van Bach nemen daar een bijzondere plek in. Bij kerkuitvoeringen wordt er in principe niet geklapt en ook bij uitvoeringen zoals deze is het niet echt gebruik. Het blijft natuurlijk wel de muzikale beschrijving van de lijdsensweg van Jezus. Daar liet het publiek van het Concertgebouw zich weinig aan gelegen: een staande ovatie was het resultaat. Van mij hoeft dat in dit specifieke geval niet zo, blijf het wat vreemd vinden. Maar ieder zijn ding!

Wie nog op zoek is naar een mooie cd-opname van de Johannes-Passion kan ik de uitvoering door de English Baroque Soloists en het Monteverdi Choir onder John Eliot Gardiner aanbevelen. Ook een recente opname van de Bachvereniging onder Jos van Veldhoven is niet verkeerd!