Stravinsky: Scherzo fantastique, voor groot orkest, op. 3
Shostakovich: Concert voor cello en orkest nr. 1, op. 107
Shostakovich: Symfonie nr. 10 in e, op. 93
Daniël Müller-Schott (cello), Bob Stoel (hoorn)
François-Xavier Roth, Rotterdams Philharmonisch Orkest
De Doelen, Rotterdam
Met rasse schreden nadert een koudweerfront waarbij de waarschuwingen van 'HISTORISCHE KOU' (dixit De Telegraaf) niet van de lucht zijn. Een Russische winter lijkt ons ten deel te vallen. Het Rotterdams Philharmonisch heeft hier bij de programmering voor dit seizoen goed op geanticipeerd door gisteravond werken van twee van de meest prominente Russische componisten te programmeren: Igor Stravinsky (1882-1971) en Dmitri Shostakovich (1906-1975). Dit alles onder leiding van de in Rotterdam debutereden Franse dirigent François-Xavier Roth (1971).
Het Rotterdams Philharmonisch Orkest (RPhO) heeft dit seizoen nadrukkelijk gekozen voor veel Russisch repertoire. Eerder werden een aantal van deze concerten al gebundeld in de concertreeks 'Russische Herfst' (zie voor recensies hier en hier) en nu de winter is begonnen wordt de voorliefde voor Rusland doorgezet. Dat de Rotterdammers dit repertoire beheersen zal gezien het feit dat Gergiev lange tijd chef-dirigent is geweest geen verrassing zijn. Wat wel verrasste was het ongelooflijk sterke en wervelende debuut dat Roth bij de Rotterdammers maakte gisteravond. Een vriend van mij wees er al op dat Roth 'up and coming' is. Dit werd gisteren wel heel erg duidelijk onderstreept door de sympathieke Fransman.
Roth opteerde voor een vol programma met werken van misschien wel de grootste namen uit de Russiche muziek die allebei een compleet andere carrière hebben bewandeld en de wending van de geschiedenis van hun land van tegenstelde perspectieven hebben meegemaakt. Stravinsky verliet zijn vaderland voor de Russische Revolutie om er, na furore te hebben gemaakt in de rest van de wereld, pas in de jaren zestig weer terug te keren. Shostakovich' carrière is, veelal letterlijk, bepaald door het regime dat na de revolutie aan de macht kwam. Geen andere componist heeft zo te lijden gehad (maar ook in het begin kansen gekregen) van het moorddadige regime van Stalin.
Het concert begon met de 'Scherzo fantastique, voor groot orkest' die Stravinksy liet opvallen bij Diaghilev en het begin betekende van een glansrijke carrière met werken als 'De Vuurvogel' en 'Le Sacre du Printemps' voor Diaghilev's Ballets Russes. Het is met recht een schertsend Scherzo dat in een kort tijdbestek van ruim tien minuten het complexe compositiekunnen van Stravinsky toont. Het knappe aan de uitvoering door Roth met RPhO was dat die complexheid nimmer afbreuk deed aan het oprechte plezier waarmee het stuk wervelend, maar ook bij tijd en wijle oprecht 'grappig', werd uitgevoerd. Roth is met name erg sterk in het zorgen voor een goede balans waardoor de complexiteit van Stravinsky transparant wordt. Bij tijd en wijle leek de wijze waarop het werk werd uitgevoerd denken aan Debussy's La Mer.
Na dit prachtige begin was het de beurt aan het eerste celloconcert van Shostakovich waar de Duitse cellist Daniel Müller-Schott een uitmuntende solist bleek, bijgestaan door de schaduwhoornsolo van Bob Stoel en uitstekend begeleid, wederom in perfecte balans, door het RPhO onder Roth. Het symfonisch concert van Prokofjev, geschreven voor Rostropovitsj, is de inspiratie voor dit werk. Met name de Cadenza, het derde deel van het concert, maakte door de prachtige solo van Müller-Schott veel indruk.
Het concert eindigde met een geweldige uitvoering van de tiende symfonie van Shostakovich die, net als het celloconcert, na de dood van Stalin het licht zagen en daarmee bevrijd waren van zijn verdrukkende overheersing van de kunsten. Het knappe aan de uitvoering van deze symfonie is dat Roth nimmer 'over the top' ging, terwijl dat gevaar bij symfonieën van Shostkovich, zeker bij de delen waar flink uitgepakt wordt, altijd op de loer ligt. Het enthousiasme, maar ook de nauwgezetheid waarmee Roth op de bok stond vond duidelijk weerklank bij de Rotterdammers en zorgden voor een prachtig concert.
Roth is recent benoemd tot chef-dirigent van het SWR Sinfonieorchester, maar kent ook verbintenissen met het London Symphony Orchestra (waar Gergiev nu de scepter zwaait) en het BBC National Orchestra of Wales. Tevens is hij de oprichter van het Kamerorkest Les Siècles dat in eigen beheer cd's uitgeeft en heeft hij een, naar ik heb gehoord, prachtige cd uitgebracht met werken van Franck. Het kan niet anders dan dat we nog veel gaan horen van Roth en als ze in Rotterdam verstandig zijn, nodigen ze hem nog vaak uit om als gastdirigent op te treden!
Reacties
Een reactie posten