Soms heb je van die boeken waar je niet helemaal raad mee weet omdat je ze zelf niet hebt uitgekozen, maar hebt gekregen voor een verjaardag of iets dergelijks. 'Kolonie van onvervulde dromen' van de Canadees Wayne Johnston is zo'n boek. Jaren geleden kreeg ik dit boek voor mijn verjaardag, maar sinds die tijd is het boek onderdeel geworden van mijn boekenkast zonder dat ik er ooit naar omkeek. Titel en omslag konden me geloof ik weinig bekoren, hoewel ervaring leert dat vrienden die boeken voor me kopen daar een zeer gelukkige hand in hebben. Na de aaneenschakeling van boeken van de hand van Ian McEwan en Leon de Winter de afgelopen weken was ik op zoek naar iets anders en viel mijn oog toch op 'Kolonie van onvervulde dromen'. Bij lezing van de achterflap werd het me opeens duidelijk dat dit niet de roman over (onvervulde) liefde was waar ik het voor hield, maar een roman over (onvervulde) liefde tegen de achtergrond van de politiek van de huidige Canadese provincie (maar voorheen Britse kolonie los van Canada) Newfoundland.
Nu moet ik zeggen dat mijn kennis over Newfoundland minimaal was en dat ik van de hoofdpersoon in het boek, die gebaseerd is op de realiteit, nog nooit gehoord had. Nazoeken leerde echter dat Joe Smallwood (1900-1991) de eerste premier was van de provincie Newfoundland nadat deze onderdeel was geworden van Canada in 1949. Smallwood zou decennialang de politiek van Newfoundland domineren tot zijn aftreden als premier na verloren verkiezingen in 1972.
Dit gegeven was voor Wayne Johnston, zelf in 1958 geboren in Newfoundland en lange tijd werkzaam geweest voor de krant van de hoofdstad van Newfoundland de St. John's Daily News, aanleiding om een fictieve biografie van Smallwood te schrijven gericht op de onvervulde liefde tussen Smallwood en de (fictieve) journalist en jeugdliefde Sheilagh Fielding. De biografie van Smallwood is een typisch 'rags to riches' verhaal waarbij Smallwood, van eenvoudige en arme komaf, via allerlei omzwervingen uiteindelijk de top van de politieke ladder bereikt. Wat opvallend aan het boek van Johnston is dat hij aan dit weinig originele gegeven een originele uitwerking geeft. Het boek alterneert drie gezichtspunten. Het eerste en belangrijkste deel, dat veruit het grootste deel van het boek beslaat, is het verhaal van Smallwood vanuit het ik-perspectief verteld. We volgen Smallwood die aan de 'wrong side of the track' is geboren en woont en gebukt gaat onder een alcoholist als vader en een liefdevolle moeder die zichzelf uiteindelijk in het geloof verliest. Een deel van de Smallwood-familie is wel redelijk succesvol, uitbaters van de bekende Smallwood-laarzen, waardoor Smallwood de mogelijkheid heeft om naar de prestigieuze jongensschool Bishop Feild te gaan. Door tussenkomst van Fielding wordt dit echter een desillusie en verlaat Smallwood deze school om later zijn geluk als journalist en socialist te beproeven. Eerst in Newfoundland en later in New York waar hij zich ook nog even voegt bij de diaspora van Newfoundlanders om uiteindelijk terug te keren naar Newfoundland en zijn lange mars, via het pleitbezorgen voor de samenvoeging van Newfoundland met Canada, te starten richting het premierschap. Tussentijds speelt Fielding continu een belangwekkende rol in zijn leven. Een rol als onvervulde liefde die altijd op de voorgrond blijft ondanks dat Smallwood een gezin heeft.
Fielding speelt in het boek ook nog een andere rol en dat is dan meteen het tweede gezichtspunt in het boek. Na ieder hoofdstuk volgen een paar korte pagina's getiteld Fieldings beknopte 'Geschiedenis van Newfoundland'. Deze fictieve geschiedschrijving, waar Fielding in het boek ook daadwerkelijk mee bezig is, geeft in twintig korte hoofdstukken een (ironische) vertelling van de geschiedenis van Newfoundland en kleurt daarmee het verhaal verder in. Daarbij erkent de schrijver ook een blijk van dank aan de bestaande geschiedschrijving van Newfoundland van D.W. Prowse. Deze Prowse, diens kleinzoon en bovenal het werk zelf spelen een belangrijke rol bij de levensloop van Smallwood in het boek. Ten slotte volgen op gezette tijden brieven van Fielding aan Smallwood en andere karakters in het verhaal die een belangrijke rol in haar leven spelen. Dit derde gezichtspunt geeft inkleuring aan het karakter van Fielding, maar geeft ook bij tijd en wijle noodzakelijke extra informatie om het verhaal 'af te maken'.
Het is duidelijk dat dit boek geschreven is met liefde voor Newfoundland, alhoewel er weinig liefde uitspreekt voor de hoofdpersoon (zowel fictief als in de realiteit). Het boek zo lezend kan je als lezer eigenlijk alleen maar verbaasd zijn dat iemand als Smallwood dan toch nog premier wordt. En de beschrijving van zijn jaren als premier zijn ook al weinig vleiend. Daar gaat het bij dit boek overigens ook niet om: in de kern blijft het een verhaal over liefde tussen Smallwood en Fielding die, net als ik in deze blog, elkaar consequent met de achternaam blijven aanspreken. In een andere blog over dit boek las ik dat de schrijver het een prachtig liefdesverhaal vond en de politieke context (met tegenzin!) voor lief nam. Ik ben juist van de tegengestelde mening en ik vind de politieke context juist een verrijking van het verhaal met als 'added feature' dat mijn kennis over Newfoundland nu een stuk groter is na het lezen van dit boek. Een boek dat overigens uitstekend vertaald is door Marianne Gossije. Ten slotte nog een woord over de titel 'Kolonie van onvervulde dromen'. Zelden een titel die zo passend is bij het verhaal, want niet alleen is dit een perfecte omschrijving van Newfoundland, maar zeker ook van de levensloop van Smallwood en Fielding.
Reacties
Een reactie posten