© Wikimedia Commons
Bruckner: Symfonie Nr. 8
Bernard Haitink, Koninklijk Concertgebouworkest
Concertgebouw, Amsterdam
Bernard Haitink onderstreept in het Concertgebouw met een fenomenale Achtste Symfonie van Bruckner zijn legendarische status en laat en passant zien waarom het Koninklijk Concertgebouworkest het beste orkest ter wereld is.
Hoewel Bernard Haitink (1929) in 1988 onder weinig gelukkige omstandigheden bij het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) vertrok zijn, in de jaren daarna, de banden tussen het KCO en haar meest succesvolle dirigent hersteld. En dat is maar goed ook, want sinds de normalisering van de verhoudingen keert Haitink, sinds 1999 eredirigent van het orkest, met enige regelmaat terug naar Amsterdam om te laten horen waarom hij wereldwijd als dirigent zo hoog wordt aangeslagen.
Daarbij is de combinatie van Haitink en met name de symfonieën van Gustav Mahler en Anton Bruckner zeer gewild en geliefd. Dit overigens tot (enig) chagrijn van Haitink zelf. In de documentaire Bernard Haitink. Een dirigentenleven van Hans Hulscher laat Haitink zich ontvallen dat het in Nederland blijkbaar niet is opgevallen dat hij meer is dan Mahler en Bruckner. Terwijl hij toen (en nu nog steeds) grote successen vierde als operadirigent werd hij voor zijn gevoel in zijn eigen land op dat vlak niet altijd even serieus genomen.
Wie het repertoire van Haitink kent, kan niet anders concluderen dan dat zijn competenties veel verder gaan dan Mahler en Bruckner. Tegelijkertijd is het terecht een feit dat zijn naam synoniem is met de monumentale symfonieën van Mahler en Bruckner. De toonaangevende Gramophone Guide geeft hoog op van zijn Mahler-opnames terwijl de Rough Guide to Classical Music de klassieke Bruckner-cyclus door het KCO onder Haitink uit de jaren zestig aanbeveelt voor die muziekliefhebber die alle Bruckner-symfonieën door één dirigent uitgevoerd wil hebben. Daarbij gelden de lovende woorden van de Rough Guide nu nog steeds: ‘Haitink’s cycle, recorded throughout the 1960’s, did much to establish his reputation as a conductor of enormous integrity and power. Haitink’s conducting is classically clear and direct. His sense of structure is as good as anyone’s, but he can also pull the stops out’. Het is daarom weinig verbazingwekkend dat deze concerten tot het hoogtepunt van een muzikaal seizoen horen.
Binnen het universum van Mahler en Bruckner domineert één symfonie als geen ander: de Achtste Symfonie van Anton Bruckner (1824-1896). Deze muzikale kathedraal is Bruckner op zijn best en zijn devotie aan der liebende Gott klinkt boven alles in zijn magnum opus door.
In de handen van Haitink en het KCO is iedere noot een groot feest. Dit kan ook niet anders omdat zowel dirigent als orkest het werk door en door kennen. De Achtste van Bruckner heeft zowel bij Haitink als bij zijn KCO-opvolger Riccardo Chailly menigmaal op de lessenaar gestaan. Daarnaast heeft Haitink niet alleen deze symfonie in de jaren zestig opgenomen met het KCO, maar ook nog aan het begin van de twintigste eeuw. Evenzo zijn er opnames van deze symfonie met de Wiener Philharmoniker en de Staatskapelle Dresden. Deze laatste (live)opname wordt over het algemeen gezien als Haitink’s beste opname.
Daar waar Haitink bij de laatste uitvoeringen een wat rustiger tempo in deze symfonie hanteerde, leek hij bij deze uitvoering juist weer meer terug te keren naar het snellere tempo van zijn eerste opname uit de jaren zestig. Daarbij creëerde Haitink een voortdurende spanningsboog die zorgde voor een superieure opbouw van de symfonie en climaxen die als zodanig zijn aan te merken. Dit leidde in het eerste deel, het Allegro Moderato, tot een prachtige uitwerking naar het hoofdthema dat, in ieder geval bij deze recensent, kippenvel bezorgde. Deze lijn werd voortgezet in het wat lichtere Scherzo om vervolgens over te gaan in magistraal gespeeld Adagio waar het samenspel en klankkleur van het KCO volledig tot hun recht kwamen. Met een daverende Finale leidde Haitink het Koninklijk Concertgebouworkest en het publiek in de Grote Zaal van het Concertgebouw richting extase en werd het muzikale Arcadia bereikt.
Op 5 en 7 april is Bernard Haitink te gast bij het Koninklijk Concertgebouworkest met een programma dat volledig bestaat uit de Achtste Symfonie van Anton Bruckner. Deze recensie is op basis van het concert van 5 april. Het concert op 7 april is al uitverkocht.
Deze recensie is ook gepubliceerd op Het Goede Leven, het culturele katern van De Dagelijkse Standaard. Naast mijn eigen FerdiBlog recenseer ik regelmatig o.a. boeken en concerten op Het Goede Leven en geef ik mijn opinie over actuele (cultuur)politiek.
Reacties
Een reactie posten