Concert 25 september 2013: Bernard Haitink to the rescue!

© ClassicFM

Beethoven:

Ouverture 'Leonore' Nr. 2

Tweede Pianoconcert

Vierde Symfonie

Ouverture 'Egmont' 

Maria João Pires (piano)

Bernard Haitink, Orchestra Mozart

Concertgebouw, Amsterdam

Na jaren zou Claudio Abbado weer Nederland aandoen. Een doktersadvies gooide roet in het eten, maar zorgde voor een subliem Beethoven-programma door niemand minder dan Bernard Haitink en pianiste Maria João Pires.

Langzamerhand beginnen de big beasts onder de dirigenten een dermate hoge leeftijd te bereiken dat hun gezondheid de beoefening van hun mooie vak in de weg staat. Het komt steeds vaker voor dat toppers zoals Pierre Boulez (1925), maar ook de veel jongere Mariss Jansons (1943), concerten moeten afzeggen. Dit tot grote teleurstelling van de concertbezoekers die vooral komen voor de kunsten van legendarische maestro’s en – ondanks een goed gerepeteerd orkest – opgescheept komen te zitten met een onbekende vervanger.

Onheil

Woensdag zou voor het eerst in jaren Claudio Abbado (1933) weer zijn opwachting maken in Nederland. Ditmaal met zijn Orchestra Mozart uit Bologona dat sinds het debuut in november 2004 stevig aan de weg timmert en de afgelopen jaren – met Claudio Abbado – furore maakt met prachtige opnames van onder andere de symfonieën en concerto’s van Mozart en recent de Tweede Symfonie van Schumann uitbracht. Helaas moest de al jaren met een broze gezondheid worstelende Abbado op doktersadvies de concerten in het Amsterdamse Concertgebouw afzeggen. Dit geldt niet alleen voor de concerten in Nederland, maar ook de overige concerten van de Europese tour van het Orchestra Mozart. En passant besloot pianiste Martha Argerich, die het Eerste Pianoconcert van Beethoven ten gehore zou brengen, ook voor dit concert af te zeggen. Een recipe for disaster tekende zich af, maar het Concertgebouw heeft het naderende onheil in een daverend succes weten om te zetten door niemand minder dan Bernard Haitink en sterpianist Maria João Pires te strikken voor dit concert

Kwiek

Hoewel Bernard Haitink (1929) de tachtig ruimschoots is gepasseerd, zegt hij zelden om gezondheidsredenen af. Schijnbaar kwieker dan een tijd geleden betrad de muzikale grootmeester het Concertgebouw en leidde het Orchestra Mozart alsof hij al jaren niet anders deed. Het programma van Abbado met alleen werken van Beethoven werd met een kleine wijziging overgenomen: de ouverture Leonore Nr. 2, het Tweede Pianoconcert en de Vierde Symfonie. Argerich zou het Eerste Pianoconcert spelen, Pires koos voor het Tweede Pianoconcert. De liefde was wederzijds want orkest en dirigent vonden elkaar in hun muzikale opvattingen. Het Orchestra Mozart speelde in een intiemere kamerbezetting waardoor de uitvoering volstrekt transparant was. De subtiele dirigeerwijze van Haitink kwam hierdoor volledig tot zijn recht en gaven een uniek inzicht in deze werken van Beethoven. Een wijze van uitvoering die eventuele oneffenheden in het orkest meteen hoorbaar zou maken. Het Orchestra Mozart speelde uitermate strak en was daarom een genot voor het oor en oneffenheden waren non-existent.

Na een subtiele uitvoering van Leonore met uitgekiende spanningsboog volgde het Tweede Pianoconcert. Van Haitink en Pires is bekend dat zij uitermate succesvol samenwerken en dat was goed te horen. Het prachtige virtuoze spel van de Portugese Pires sloot naadloos aan op het orkestwerk van Haitink. De balans was immer goed met als resultaat een voorbeeldige en meeslepende uitvoering.

Feestje

Na de pauze volgde de Vierde Symfonie van Beethoven. Een symfonie die de vergelijking met bijvoorbeeld de Derde, Vijfde of Zevende (laat staan de epische Negende) minder goed doorstaat. In de handen van Haitink werd deze symfonie toch nog een feestje. Desalniettemin is het niet echt een geschikt werk om een dergelijk concert af te sluiten. Haitink voelde dit zonder meer aan en keerde – na omstandig en terecht door het publiek én het orkest te zijn bejubeld – terug op de bok voor een toegift en sloot een fantastische avond af met een spetterende uitvoering van de Egmont-ouverture. 

Claudio Abbado zou met zijn ‘Orchestra Mozart’, met medewerking van pianiste Martha Argerich, op 25 & 26 september twee concerten met werk van Beethoven dirigeren. Op doktersadvies heeft Abbado moeten afzeggen. Argerich heeft eveneens afgezegd. Abbado is op 25 september vervangen door Bernard Haitink en op 26 september door Diego Matheuz. Op beide data is Argerich vervangen door Maria João Pires.

Deze recensie is ook gepubliceerd op Het Goede Leven, het culturele katern van De Dagelijkse Standaard.  Naast mijn eigen FerdiBlog recenseer ik regelmatig o.a. boeken en concerten op Het Goede Leven en geef ik mijn opinie over actuele cultuurpolitiek.