Concert 6 februari 2014: Gimeno vervangt Jansons in een muzikaal ratjetoe

© KCO / Anne Dokter

Sibelius: De Zwaan van Tuonela 

(uit: de Lemminkäinen-suite)

Lindberg: Pianoconcert Nr. 2

Stravinsky: Jeu de Cartes

J. Strauss: Ouverture 'Die Fledermaus'

Yefim Bronfman (piano)

Gustavo Gimeno, Koninklijk Concertgebouworkest

Concertgebouw, Amsterdam

Gustavo Gimeno kreeg de kans van zijn leven, maar heeft te stellen met een muzikaal ratjetoe dat nooit echt een programma wordt en het vooral moeten hebben van de golden oldies Sibelius en Johann Strauss.

Het begint inmiddels een verontrustend terugkerend fenomeen te worden: Mariss Jansons die wegens gezondheidsredenen verstek moet laten gaan. Ditmaal was een eerder dan geplande medische behandeling de oorzaak dat vroegtijdig bekend werd dat Jansons de geplande concerten van het Koninklijk Concertgebouworkest op 6 en 7 februari moest overlaten aan (ditmaal) KCO-slagwerker en opkomend assistent-dirigent Gustavo Gimeno.

Twee Nederlandse premières 

De Spaanse Gimeno maakte hiermee zijn debuut bij het Nederlandse orkest en kreeg daarmee de kans van zijn leven. Opeens leiding geven aan een orkest uit de absolute wereldtop zou een ieder tot knikkende knieën reduceren. De vraag daarbij is overigens wel waarom het KCO nooit in staat is om Jansons op enigszins gelijkwaardig niveau te vervangen. Recent moest bijvoorbeeld - de inmiddels overleden - Claudio Abbado zijn terugkeer naar Nederland afzeggen, maar werd het Orchestra Mozart op sleeptouw genomen onder de bezielende leiding van Bernard Haitink (zie voor een recensie van dit geweldige Beethoven-concert hier). 

Deze keuze was ook terug te zien in de Grote Zaal van het Concertgebouw zelf. Waar normaal de zaal voor Jansons zou uitpuilen, waren op veel plekken plukjes lege stoelen te ontwaren. Nu zal dat ook deels gelegen hebben aan een programma dat op voorhand weinig samenhang leek te suggereren zonder echte grote publieksfavorieten en - to top it all off - ook nog in combinatie met de Nederlandse première van het Tweede Pianoconcert van de Finse componist Magnus Lindberg (1958).

Chaos

Wat op voorhand het hoogtepunt had moeten worden, werd het zeker niet. De Russisch-Israëlische pianist Yefim Bronfman (1958) trok alle bravura uit de kast, maar Lindberg's pianoconcert - opdrachtcompositie van het New York Philharmonic en het KCO - is toch vooral veel chaos met hinten van Gerswin's Rhapsody in Blue en Pianoconcert. De recente wereldpremière werd ook door Bronfman uitgevoerd, maar dan met het New York Philharmonic onder Alan Gilbert en is - helaas voor Gimeno - op cd en iTunes uitgebracht en de verschillen zijn groot: de transparantie en ordening in de chaos die Gilbert aanbrengt, ontbraken - met name in het eerste deel - bij Gimeno. Helaas was daarom de mooie en gevoelige reprise (schijnbaar Scarlatti) van Bronfman meer op zijn plaats dan het pianoconcert zelf.

Het begint met een S… 

Gimeno wist de juiste snaar echter veel beter te raken bij de andere werken. Werken waarbij de onderlinge samenhang - gelijk het hele programma - eigenlijk ontbrak, behalve dat de drie resterende componisten allen met een S beginnen. Een betoverende en gevoelige uitvoering van De Zwaan van Tuonela van Sibelius - mede door een uitstekende hobosolo - viel de Grote Zaal ten deel. Ook voelde de strak en soepel dirigerende Gimeno zich thuis bij het minder uitgevoerde ballet Jeu de Cartes van Stravinsky. In deze verrassend goede uitvoering bereikte Gimeno wat hem in Lindberg ontging: gestructureerde wanorde. Gimeno sloot af met een echte crowdpleaser: de Ouverture uit Die Fledermaus van Johann Strauss. Hier drukte Gimeno nadrukkelijk zijn stempel op de uitvoering door de ouverture te spelen ware het werk van Richard en niet Johann. Daar waar het vooral een wals is, benadrukte Gimeno (zijn natuur als slagwerker daarmee niet ontkennend) het marsachtige karakter. Dit was als start van de uitvoering van de volledige operette niet passend geweest, maar zorgde voor een heerlijke afsluiting van het concert.

Hier een interview met Yefim Bronfman en Alan Gilbert (chef-dirigent New York Philharmonic) over het Tweede Pianoconcert van Magnus Lindberg:

De concerten van het KCO met werken van Sibelius, Lindberg, Stravinsky en J. Strauss vonden plaats in het kader van de D- en A-series op 6 en 7 februari 2014. Deze recensie is op basis van het concert van 6 februari 2014.