Von Weber: Ouverture 'Der Freischütz'
Dutilleux: Concert voor viool en orkest 'L' arbre des songes'
Berlioz: Symphonie Fantastique
Benjamin Schmid (viool)
Valery Gergiev, Rotterdams Philharmonisch Orkest
De Doelen, Rotterdam
De onnavolgbare Gergiev fascineert door de muzikale demonen van Von Weber en Berlioz te onderstrepen in een muzikaal spektakel dat het Rotterdamse publiek laaiend enthousiast maakte.
Valeri Gergiev is in veel opzichten raadselachtig. Zijn passie voor muziek is onomstreden en zijn wereldfaam als dirigent zet hij in ter verbetering van het muzikale leven van zijn thuishaven Sint-Petersburg. Ook is hij niet te beroerd om Russische schrijvers uit de obscuriteit te helpen zoals Gajto Gazdanov wiens werk nu breder bekend is en diens graf op kosten van Gergiev is gerestaureerd (zie hier voor een recensie van Gazdanov's 'Het Fantoom van Alexander Wolf'). Tegelijkertijd is hij een culturele steunpilaar voor de Russische president Vladimir Putin. Een steun die hem de mogelijkheid biedt om ongekende (financiële) steun voor klassieke muziek en opera te ontketenen, maar die tegelijkertijd een morele prijs vraagt en vraagtekens zet bij zijn politieke beoordelingsvermogen.
Te laat
Een ander raadselachtig facet van Gergiev is zijn vermogen om - zonder merkbaar ongenoegen bij het publiek - regelmatig te laat op de bok te verschijnen (een mooi voorbeeld is terug te lezen in de recensie Gergiev in Sint-Petersburg). Een resultaat van zijn overvolle agenda en moeizame relatie met het concept tijd. Het Rotterdamse publiek - gewend aan Gergiev door diens jaren als chef-dirigent en nu ere-dirigent van het Rotterdams Philharmonisch Orkest - wachtte daarom bij het concert van gisteravond bijna een kwartier voordat Gergiev zijn opkomst maakte. Een vertraging die meteen goed werd gemaakt door een heerlijk opwindende uitvoering van de ouverture van Von Weber's opera Der Freischütz.
Demonisch
Der Freischütz is het bekendste werk van Carl Mario von Weber (1786-1826) en is een sleutelwerk in de Duitse opera omdat het de schakel is tussen het traditionele Singspiel en de full blown Romantiek van Wagner c.s. De muziek van Der Freischütz staat bekend om het uitgebreide orkestrale kleurenpalet, maar vooral ook de ontzettend goede kenschets door Weber van het kwade en demonische. En Gergiev is de perfecte dirigent om het Rotterdams Philharmonisch orkest een bezeten en demonische uitvoering te ontlokken.
Miscommunicatie
Gergiev is al lang een promotor van het werk van de vorig jaar overleden Franse componist Henri Dutilleux (1916-2013) en programmeert vaak diens werk. Nu was het de beurt aan L'arbre des songes, een concert voor viool en orkest. De Oostenrijkse violist Benjamin Schmid - die ook actief is in de jazzwereld onder de naam 'Beni' Schmid - stond voor de taak om Dutilleux' vertakkende (letterlijke vertaling is 'Boom van de Dromen') werk uit één stuk bij het publiek over te brengen. Ondanks wat miscommunicatie tussen dirigent en solist bij de start kwam dat uiteindelijk helemaal goed en bleek het werk van Dutilleux niet het makkelijkst toegankelijke stuk van de avond te zijn, maar de waardering was er niet minder om.
Demonisch revisited
Zoals Gergiev het werk van Dutilleux onder de aandacht brengt, zo was Hector Berlioz (1803-1869) een groot voorvechter van het werk van Weber. Niet alleen deze constatering maakt de koppeling van het werk van beide componisten zo logisch, ook het feit dat juist ook Berlioz zijn demonen liet spreken in zijn bekendste orkestrale werk de Symphonie Fantastique. Precies twee weken geleden hoorde ik ditzelfde werk maar dan uitgevoerd door het Koninklijk Concertgebouworkest onder Muyng-wun Chung. Een uitweiding over het werk zelf blijft dus achterwege maar kan in de recensie van dat concert gelezen worden. Daar waar Chung - door een wat trager tempo en de kwaliteit van het KCO - de schoonheid van het werk van Berlioz benadrukte, koos Gergiev voor een rauwe, bezeten uitvoering die het immer kuchende en rochelende Rotterdamse publiek in de laatste drie delen van het werk tot stilte bracht. Gergiev pakte bij deze delen enorm door en liet eigenlijk geen pauze bestaan. Zo ontstond een denderende trein van demonisch genoegen waarbij Gergiev het Rotterdams Philharmonisch Orkest opstuwde richting een spectaculaire finale waarbij alles uit de kast werd gehaald en het publiek bij het spelen van de laatste noot in gejuich liet opstaan.
Valeri Gergiev is weer even terug in Rotterdam bij zijn oude orkest waar hij nu ere-dirigent is. Zijn terugkeer bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest staat in het teken van de werken van Von Weber, Dutilleux en Berlioz. Het programma is uitgevoerd in De Doelen op 20 en 21 maart en in het Concertgebouw op 22 maart als onderdeel van de NTR Zaterdagmatinee. Deze recensie is op basis van het concert van 21 maart 2014.
Reacties
Een reactie posten