Mozart: Serenade Nr. 9 "Posthoorn"
Mahler: Symfonie Nr. 1
Gustavo Dudamel, Berliner Philharmoniker
Philharmonie, Berlijn
Een maand nadat de musici van de Berliner Philharmoniker geen overeenstemming wisten te bereiken over hun nieuwe chef-dirigent toont Gustavo Dudamel in een zinderende Eerste Symfonie van Mahler waarom hij terecht één van de kanshebbers is. En solliciteert daarmee openlijk naar één van de meest felbegeerde posities in de wereld van de klassieke muziek.
In Frank Capra's filmklassieker Mr. Smith goes to Washington (1939) maakt padvindersleider Jefferson Smith (gespeeld door James Stewart) de gang naar Washington D.C. om aan te treden als senator. Diens naïviteit komt in botsing met de keiharde politieke wereld van de Amerikaanse politiek. Ook Gustavo Dudamel (1981) maakte deze week de gang naar een machtscentrum, maar dan die van de klassieke muziek: de Philharmonie aan de Herbert von Karajan Straße in Berlijn. Want de Berliner Philharmoniker van Berlijk maakt - samen met het Koninklijk Concertgebouworkest in Amsterdam en de Wiener Philharmoniker in Wenen - de dienst uit in de wereld van de klassieke muziek. Op 11 mei kwamen de Berlijnse musici op een geheime locatie - de Jezus Christuskerk in Dahlem - bijeen om te stemmen over de opvolger van Sir Simon Rattle en daarmee tevens de verre opvolger van onder andere Claudio Abbado en de grote Herbert von Karajan. Tegen de traditie in zijn de Berlijners niet in hun missie geslaagd en is aangegeven dat het orkest binnen een jaar opnieuw samen komt in de hoop dat er dan wel 'witte rook' voor een nieuwe muziekpaus kan opstijgen. Daarbij is het niet duidelijk of deze uitkomst het gevolg is van een richtingenstrijd binnen het orkest (de behoudende factie die voor Christian Thielemann gaat versus de Andris Nelsons-adepten die meer willen dan alleen het klassieke Romantische repertoire) of dat er eigenlijk geen dirigenten beschikbaar zijn. Want de methode van de Berliner Philharmoniker om tot een keuze te komen en deze (van te voren niet ingelichte) uitverkorene te informeren zodat de nieuwe chef-dirigent zich overgeeft aan Berlijn verhoudt zich slecht met de huidige praktijk waar chef-dirigenten al jaren van tevoren zijn vastgelegd in contracten die vele jaren omvatten. Want het lijkt erop - hoewel niet bevestigd - dat andere grote kanshebbers zoals Mariss Jansons maar ook Gustavo Dudamel daarom niet in de running kunnen zijn. Toch gaf het eerste concert van Dudamel bij de Berliner Philharmoniker na dit verkiezingsechec toch wel heel erg het idee van een open sollicitatie. Een nieuw contract bij de Los Angeles Philharmonic op zak of niet...
Waar is de posthoorn?
 |
| De Philharmonie in Berlijn |
Want Dudamel werd met veel enthousiasme ontvangen door het Berlijnse publiek met zijn programma van Mozart en Mahler. Opvallend daarbij was de connectie tussen dirigent en orkest in combinatie met de geweldige akoestiek van de Philharmonie. In Serenade Nr. 9 van Mozart wist Dudamel met name de houtblazers tot prachtige en technisch zeer hoogstaande inbrengen te verleiden. Aparte overigens aan deze serenade met de veel betekende bijnaam "Posthoorn" is dat pas in het zesde en daarmee voorlaatste deel de posthoorn daadwerkelijk zijn opwachting maakt. Tot die tijd meandert het (best lange) stuk, dat vermakelijk en vrolijk is, eigenlijk (te lang) door. De intrede van de posthoorn en een energieke afsluiting maken veel goed, maar het is zeker geen stuk om het publiek achterover te doen slaan. Desalniettemin was duidelijk dat het publiek zeer ingenomen is met de jonge, energieke Dudamel die het product is van het Venezolaanse El Sistema. Dudamel is daarbij de afgelopen jaren de omslag aan het maken van groot talent naar gevestigde dirigent. En van de naïviteit die Mr. Smith kenmerkte in zijn tocht naar Washington is bij Dudamel niets te merken. Want omstandig gaf hij al na deze serenade aandacht aan de hoofdrolspelers in het orkest en laafde zich aan het enthousiasme van het publiek. De term 'open sollicitatie' zal bij velen in het hoofd opgekomen zijn.
Kippenvel
Maar een dergelijke open sollicitatie doe je natuurlijk niet met een serenade van Mozart. Nee, daar is het grotere werk voor nodig. En niets markeert beter het serieuze werk dan een symfonie van Mahler. Dudamel kiest daarbij nog relatief bescheiden voor Mahler's eerste trede op het symfonische pad: de Eerste Symfonie. Maar Dudamel staat daarbij wel garant voor een hele fijne interpretatie. Vanaf de eerste noten bouwt hij zorgvuldig in ieder deel de spanning op waardoor elk deel ontlaadt in een geweldige climax waar je eerder wel dan niet kippenvel van krijgt. Dudamel kiest daarbij vaak ook voor enige versnelling in combinatie met breed aanzetten. En hoewel dit op het eerste gehoor niet altijd lijkt te passen bij deze Mahler ondersteunt het juist in Dudamel's toch naar die climax. Het grootse en enthousiaste applaus dat Dudamel ten dele viel was niet alleen een reflectie op een geweldige uitvoering van deze symfonie, maar ook de warme ondersteuning van het publiek voor deze grote kanshebber voor het Berlijnse purper. Ladies and gentlemen, you may start your betting!
Oordeel FerdiBlog: ****½
Gustavo Dudamel die in 2009 het Los Angeles Philharmonic aanvoert in de Eerste Symfonie van Mahler:
Op 11, 12 en 13 juni staat Gustavo Dudamel in de Berlijnse Philharmonie op de bok bij de Berliner Philharmoniker met een programma van Mozart en Mahler. Deze recensie is op basis van de uitvoering op 11 juni 2015.
Reacties
Een reactie posten