Lemmingen en Labour: allebei marcheren ze hun ondergang tegemoet. Na het echec van Michael Foot in de jaren tachtig die de dominantie van Thatcher in de jaren tachtig alleen maar versterkte, is Labour nu in de greep van Corbynmania. En in de tussentijd is de meest succesvolle Labour-premier ooit bij het grof vuil gezet. Toch kan het erger: want de fictieve voormalige Labour-premier Adam Lang in The Ghost van Robert Harris is natuurlijk gewoon Tony Blair. Gelukkig voor Blair is in dit geval fictie daadwerkelijk erger dan de realiteit. Maar wat een fijn boek dat ook nog eens door Roman Polanski uitstekend is verfilmd.
Enkele maanden nadat Tony Blair in 2007 voor het laatst de House of Commons had toegesproken en afscheid nam van 10 Downing Street verscheen The Ghost van Robert Harris. Hoofdpersoon is de Adam Lang die evenals Blair zijn partij naar grote successen bracht, werd geroemd bij zijn afscheid, maar wiens politieke nalatenschap al snel is overschaduwd door de War on Terror en zijn rol daarin. In het afgelegen strandhuis van zijn uitgever in Martha’s Vineyard schrijft Lang aan zijn memoires tot zijn trouwe medewerker en ghostwriter bij een tragisch ongeluk (?) om het leven komt. De financiële belangen van de uitgever zijn groot en al snel wordt een voor de lezer naamloze nieuwe ghostwriter geïntroduceerd die het stokje van de ongelukkige Mike McAra overneemt. En hoewel deze nieuwe scribent met zijn neus in de boter valt door onthullingen over Lang’s betrokkenheid bij het uitleveren van (vermeende) terroristen aan martelgevangenissen en daarmee de actualiteit op hol slaat, komt onze schrijver daardoor terecht in een verknipt huishouden van Lang, zijn vrouw Ruth, de PR-mevrouw en een roedel minor characters die het politieke equivalent is van de laatste dagen in de Führerbunker. En uiteraard herbergt een thriller van de hand van Harris onverwachte plotwendingen en blijkt het politieke leven van Adam Lang nog een veel duistere kant te hebben. Een duistere kant waar Tony Blair nog een puntje aan zou kunnen zuigen en zich kan troosten met het feit dat bij een dergelijke vergelijking zijn verminderde populariteit nog een godsgeschenk is.
Als twee druppels water
Hoewel het boek het niet nodig heeft, is juist door de huidige actualiteit het lezen van dit boek een waar feestje. Harris bouwt de spanning op en laat het verhaal zich geloofwaardig ontvouwen. De parallellen met de politieke realiteit rondom Tony Blair versterken deze geloofwaardigheid. Uiteindelijk weeft Harris een enorm web van intrige waarbij elke vergelijking met Blair mank gaat, maar dat versterkt alleen maar het entertainment-gehalte van het boek. Het aardige is overigens dat drie jaar later de verfilming door Roman Polanski – als The Ghost Writer - is verschenen met Ewan McGregor als de naamloze en anonieme biograaf en Pierce Brosnan als Adam Lang. Opvallend daarbij is hoe trouw Polanski aan het boek is gebleven. Op een enkele afwijkende locatie na is het een erg getrouwe verfilming van het bronmateriaal waarbij citaten uit het boek letterlijk zijn terug te horen. Zowel boek als film zijn uitermate geschikt om – met een behoorlijke tussenpoos – nog eens te lezen c.q. te kijken. Een uitstekende prestatie van zowel Harris als Polanski.
Die arme Blair?
Hoewel de geest van Blair zich doet gelden in The Ghost en de huidige actualiteit je weer doet grijpen naar dit boek komt Blair er in de realiteit een stuk beter af. Misschien herbergt – zonder dat dit beoogd was door Harris – het boek ook wel de les dat met alle op- en aanmerkingen over die te maken zijn het toch wel heel vreemd is dat een man die de Conservatieven in 1997 verpletterend versloeg, zijn eigen partij tot de natural party of government maakte en daarna nog eens twee eclatante verkiezingsoverwinningen op zijn naam wist te schrijven in de huidige partij zo wordt verfoeid. Hoewel Thatcher door haar partijvrienden lelijk ten val werd gebracht is zij – terecht – één van de dominante, zo niet meest dominante, figuren in de geschiedenis van de Conservatieven. Arme Blair.
Oordeel FerdiBlog: ****
‘The Ghost’ van Robert Harris is in september 2007 uitgegeven door Hutchinson in het Verenigd Koninkrijk en Simon & Schuster in de Verenigde Staten. De Nederlandse vertaling ‘Geest’ is door de Bezige Bij uitgegeven. Bestellen kan hier.
Reacties
Een reactie posten