Schumann: Ouverture 'Manfred'
Schumann: Pianoconcert
Schumann: Symfonie Nr. 2
Murray Perahia (piano)
Bernard Haitink, Chamber Orchestra of Europe
Het Concertgebouw, Amsterdam
De oude meester was weer terug in Nederland. In het Concertgebouw brachten Bernard Haitink en het Chamber Orchestra of Europa vrijwel het volledige orkestrale oeuvre van Robert Schumann ten gehore. De aanstekelijke virtuositeit van Murray Perahia in het Pianoconcert en de zichtbare affectie tussen Haitink en de musici zorgden voor een onvergetelijke avond.
Wanneer bij een concert zoals gisteren alles klopt, wordt de magie van muziek bijna tastbaar. Des te meer in de schaduw van de vreselijke gebeurtenissen in Parijs waar liefhebbers van muziek slachtoffer werden van de ideologie van haat. Deze gebeurtenissen hebben ook het Chamber Orchestra of Europe (COE) niet onberoerd gelaten en leidde tot een terecht verzoek van de concertmeester tot een moment van stilte ter nagedachtenis aan alle slachtsoffers in Parijs. De Grote Zaal van het Concertgebouw overziend zal vast menig bezoeker – in ieder geval deze – hebben doen stil staan bij hoe kwetsbaar we ook in Nederland zijn en wat de gevolgen van een dergelijke aanslag in het Concertgebouw kunnen zijn. Gelukkig is muziek meer dan tijdverdrijf, maar gaat er ook een helende werking van uit. Want het effect van Haitink op dit orkest was niet mis te verstaan. Het is sinds enkele jaren traditie dat het COE enkele dagen vertoeft in het Concertgebouw en het werk van één componist centraal stelt. Beethoven en Brahms passeerden afgelopen jaren al de revue, maar nu was het de beurt aan het werk van Robert Schumann (1810-1856). In drie concerten en met medewerking van topsolisten als Isabelle Faust , Gautier Capuçon en Murrah Perahia zijn het viool-, cello- en pianoconcert alsmede de vier symfonieën en enkele ouvertures uitgevoerd. Een muzikale hoorn des overvloeds door een overvloed van talent.
Het ongemak van Schumann
Na Beethoven en Brahms is Schumann een misschien wat minder voor de hand liggende keuze omdat diens werk minder universeel populair is dan de die andere muzikale grootheden. In een interview met Preludium geeft Haitink aan dat Schumann pas later voor hem in beeld is gekomen en dat hij ambivalent tegenover diens symfonieën stond. Echter ‘Al werkend heb ik er een grote liefde voor ontwikkeld’. De uitvoering van de Tweede Symfonie maakte dat zonneklaar. Deze bij tijd en wijle dreigende symfonie en geschreven door Schumann ten tijde van zijn psychische inzinking, werd door Haitink virtuoos en gevoel voor impact gedirigeerd. Moeiteloos vuurde hij het Chamber Orchestra of Europe – opgericht in 1981 en voortkomend uit het European Union Youth Orchestra – aan tot grootse prestaties. In het razendsnelle Scherzo benadrukte Haitink het manische karakter en vroeg veel van met name de strijkers. Maar dat bleek niet teveel gevraagd en werd – terecht – na afloop van het Scherzo door Haitink beloond met een handkus voor alle strijkers. Daar konden zelfs enkele oneffenheden van de koperblazers niet tegenop. Dezelfde meeting of minds was al te horen in de Ouverture ‘Manfred’ die het concert opende en Schumann’s muzikale vertaling is van het gelijknamige gedicht van Lord Byron en fantasie over zonde en schuldgevoel. Muziek alleen als amusement is niet aan de orde bij Schumann: het gaat ergens over, muziek moet een verhaal hebben.
Twee oude vrienden
Het ongetwijfelde hoogtepunt van het concert was echter het Pianoconcert waar Haitink zijn oude en goede vriend Murray Perahia voor gestrikt had. Hoewel Haitink niet altijd de makkelijkste is – getuige zijn gecompliceerde verhouding met het Koninklijk Concertgebouworkest – staat er op de bok immer een dirigent die zich ten dienste stelt van de muziek: zowel de componist als de solist. Het is dus geen wonder dat topsolisten zoals Perahia, maar ook de eerder genoemde Capuçon en Faust en andere toppers zoals Maria João Pires, Alfred Brendel en Mitsuko Uchida zo graag met Haitink werken. Het vanaf de première immer populaire Pianoconcert toont Schumann op zijn best: een virtuoze samensmelting van piano en orkest met een grote rol voor met name de houtblazers levert een synergie van sprookjesachtige allure op. De diverse thema’s worden tussen de drie delen heen en weer geslingerd en zorgen daardoor voor een eenheid die je op het puntje van je stoel doen zitten. Zeker in de handen van meesterpianist Murray Perahia die het concert speelde alsof hij het zelf allemaal geschreven had: met gedecideerde toets en groot gevoel voor muzikaliteit. Samen met het orkest en Haitink vormde Perrahia zo een muzikale drie-eenheid die het publiek in extase bracht. Gezien het stormachtige applaus voor Perahia voor de pauze en het zo mogelijk nog stormachtigere applaus aan het einde van het concert - Haitink grapte dat hij er doof van werd – onderstrepen het verlangen dat ondanks zijn gevorderde leeftijd we hopelijk nog vele jaren mogen genieten van Haitink.
Oordeel FerdiBlog: *****
Op 11, 13 en 15 november 2015 bracht het Chamber Orchestra of Europe onder leiding van Bernard Haitink vrijwel het volledige orkestwerk van Robert Schumann in het Concertgebouw. Deze recensie is op basis van het concert op 15 november. Deze recensie is tevens gepubliceerd bij online nieuwsmagazine Jalta.
Reacties
Een reactie posten