Nederlands Dans Theater
Separate Ways
León & Lightfoot: Shut Eye
Hofesh Shechter: Clowns
NDT1
Het Zuiderstrandtheater, Den Haag
In het laatste programma van het seizoen sluit het Nederlands Dans Theater (NDT) af met twee wereldpremières. Huischoreografen Sol León & Paul Lightfoot leveren met Shut Eye zoals altijd vakwerk af, maar Hofesh Shechter steelt de show met Clowns. Een verontrustende en hypnotiserende spiraal van geweld en euforie die nog lang na dendert in je hoofd.
Met Separate Ways toont het NDT (wederom) aan dat vernieuwing van binnen én buiten moet komen. Door de kenmerkende stijl van huischoreografen León & Lightfoot te contrasteren met werk van de Israëlische gastchoreograaf Hofesh Schechter worden twee artistieke processen tegenover elkaar gezet die tot compleet verschillende programma's leiden. Daar waar het ene programma de schoonheid tot uitgangspunt neemt, wordt het publiek bij het andere deel geconfronteerd met onverhuld en naargeestig geweld binnen een ogenschijnlijk veilige en joviale groep volksdansers. Voor beide aanpakken valt veel te zeggen, maar het is duidelijk dat het ongemak dat Clowns van Hofesh Shechter teweeg brengt de grootste indruk maakt.
Een spiraal van geweld én euforie
Hofesh Shechter (1975), geboren in Jeruzalem maar woonachtig in Londen, is een alleskunner. Niet alleen neemt hij de choreografie van zijn werken voor zijn rekening, maar tekent hij tevens voor de muziek en de kostuums. Zo ontstaat een Gesamtkunstwerk dat volledig in lijn is met zijn visie. En die visie - vast beïnvloed door zijn vaderland en de huidige dreiging van terrorisme en geweld - is zonder meer verontrustend. Want onder een hemel van feestelijke verlichting die niet zou misstaan op een volks festival beweegt een groep gezamenlijk én individueel op pulserende en immer voortstuwende dreigende muziek. Een dreiging die niet zonder reden is aangezien telkens de groep zich splitst in kleinere groepen van daders en slachtoffers. In een weinig subtiele verwijzing naar (onder andere) IS worden telkens andere leden van de groep slachtoffer van een gruwelijke dood: de keel doorsnijden, door het hoofd schieten, met messteken of door ophanging. Het hele geweldsspectrum komt langs, waarna de slachtoffers weer vrolijk opspringen, deel worden van de groep en in de volgende ronde juiste weer dader of slachtoffer zijn. De combinatie van de donkere setting, de circusachtige en clowneske doch immer bloedserieuze kostuums, de pulserende muziek met donkere mannenstemmen en de tegenstelling tussen strakke groepschoreografie en de chaos van individuele groepen brengt een verontrusting teweeg die je in de moderne dans zelden ondergaat. De enige verwijzing die Shechter in interviews maakt naar zijn denken is een fragment uit Leaves of Grass van Walt Whitman: ...In that City / Where ways are lost / Clowns turn into King / Prophet turn to Clown... Shechter vertaalt dit naar een wereld waarin de euforie van de groep kan omslaan door het geweld tegen het individu of het keren van de groep tegen een individu of groepen individuen. Een verontrustend beeld magistraal tot leven gebracht dat nog lang naijlt lang na het verlaten van het theater.
De gebruikelijke schoonheid
Dit alles in markant contrast met Shut Eye dat als eerste is geprogrammeerd in dit gezamenlijke programma. En gezien de verontrustende uitwerking van Clowns is dit ook precies de goede volgorde. Want daar waar Shechter zich richt op de de gewelddadigheid, zo leggen Sol León en Paul Lightfoot de focus op de schoonheid. Een schoonheid die in het werk van dit uitermate succesvolle choreografen-duo telkens weer terugkomt en de basis vormt voor het grote succes van het NDT. Toch was het in 2014 voor het laatst dat León & Lightfoot nieuw werk het licht lieten zien. Met Shut Eye is de vertrouwde stijl die het NDT groot heeft gemaakt in alle glorie weer terug te zien. Hoewel Shut Eye niet echt een rode draad kent, volgen we twee uiteenlopende echtparen in hun relatie. Hoewel de schoonheid en kwaliteit zoals altijd gegarandeerd is, is dit niet hun beste werk. Overigens ook door het fragmentarische karakter van de muziek die niet de eenheid creëert zoals in eerdere werken waar de muziek van bijvoorbeeld Philip Glass de muzikale basis vormt. Het is daarmee geen voor de hand liggende kandidaat voor het kernrepertoire van het NDT dat - zoals Shoot the Moon - in diverse programma's kan terugkomen. Dat laat onverlet dat er veel valt te genieten, juist ook door de markante tegenstelling van schoonheid en verontrustende barbarij die dit programma van Shut Eye en Clowns vormt.
Shut Eye: ****
Clowns: *****
Van 29 april tot en met 7 juni voert NDT1 'Separate Ways' door heel Nederland op en brengt twee wereldpremières van huischoreografen Paul Lightfoot & Sol León en gastchoreograaf Hofesh Shechter samen. Deze recensie is op basis van de uitvoering op 21 mei in het Haagse Zuiderstrandtheater.
Reacties
Een reactie posten