Concert 17 augustus 2016: Doorleefde Beethoven en opwindende overmoed in Brahms

Robeco SummerNights 2016

Beethoven: Vioolconcert

Brahms: Symfonie Nr. 4

Augustin Hadelich (viool)

Lahav Shani, Rotterdams Philharmonisch Orkest

Concertgebouw, Amsterdam

Met een jonge violist en een nog jongere gastdirigent en klassiekers van Beethoven en Brahms laat het Rotterdams Philharmonisch Orkest  ook in het zomerseizoen van  zich horen. Een doorleefde uitvoering van Beethoven’s Vioolconcert en een opwindende – tikkeltje overmoedige – vertolking van de Vierde Symfonie van Brahms zorgden voor een fijne zomeravond in het Concertgebouw.

De Israëlische dirigent Lahav Shani (27) kan ongetwijfeld zonder herkend te worden over straat lopen, want zelfs met white tie lijkt hij allesbehalve op een dirigent en nog jonger dan hij is. Tegelijkertijd bedient hij zich niet van de kapsones van een (klassieke) maestro want na afloop van het concert dartelde Shani door het orkest heen om diverse orkestleden in het zonnetje te zetten voor hun bijdrage. Net zoals Shani – bij de toegift van violist Augustin Hadelich – eveneens gemoedelijk in de zaal ging zitten om samen met het publiek te luisteren naar een mooie uitvoering van het andante uit de Tweede Vioolsonate van Bach. En ook op het podium zie je bij tijd en wijle nog echt een jonge jongen staan. Maar laat er geen misverstand over bestaan: deze pupil van Daniel Barenboim - die gelijk zijn mentor piano en orkestdirectie beheerst - weet  zodra hij voor een orkest staat  donders goed wat hij wil. Zijn wijze van dirigeren varieert van springerig soepel naar intensief stram. Met name wanneer die laatste stijl naar voren komt, doet hij erg denken aan Herbert von Karajan in zijn nadagen toen rugproblemen hem veroordeelden tot een gelijksoortige stramme dirigeerstijl.  Door diverse succesvolle invalbeurten is de ster van Shani rap gestegen en ook het Rotterdams Philharmonisch Orkest heeft al eerder met hem kennis gemaakt. Dat is blijkbaar goed bevallen want op het podium blijkt dat het orkest Shani moeiteloos volgt en – belangrijker – hem zijn rol ook gunt.

Het belang van muziek

Dat werd meteen al duidelijk bij het Vioolconcert van Ludwig van Beethoven (1770-1827). Dit uitgebreide en lyrische vioolconcert is voor violist én publiek een geliefd werk, maar daarmee is het tegelijkertijd des te lastiger om een goede uitvoering neer te zetten. Door de herkenbaarheid ligt de lat automatisch hoog. Met de eveneens jonge in Italië geboren Duitser Augustin Hadelich (1984) is die lat geen probleem. Gelijk Shani is ook zijn ster rijzende, maar is het belang dat hij aan muziek hecht wellicht nog groter. Want in zijn tienerjaren heeft hij tijdens een thuisbrand (ernstige) brandwonden opgelopen waardoor hij meer dan een jaar geen viool kon spelen. Juist omdat hij gedwongen zijn viool heeft moeten laten rusten zonder te weten of hij weer zou kunnen spelen, maakt dat hij nu met grotere intensiteit speelt. Hij beseft het belang dat muziek voor hem heeft te goed en wil daar zoveel mogelijk van genieten. En genieten deed zowel hij als het publiek gisteravond met een doorleefde uitvoering van dit Vioolconcert. Daarbij meer dan uitstekend begeleid door het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder Shani. Publiek, orkest én dirigent waren daarom terecht lovend over de muzikale kwaliteiten van Augustin Hadelich.

Opwindende overmoed

Na de pauze stond Shani er alleen voor en dan ook nog eens met symfonie die niet de makkelijkste is. Want de Vierde Symfonie van Johannes Brahms (1833-1897) zit zo boordevol muzikale ideeën dat een dirigent goed moet weten wat hij wil om te voorkomen dat orkest én publiek niet verdwalen in een muzikale overvloed. Brahms heeft zich pas op latere leeftijd aan de symfonie gewaagd, waardoor zijn symfonische oeuvre uit slechts vier symfonieën bestaat. Overschaduwd door de symfonieën van de grote Beethoven kon hij zich niet voorstellen wat hij nog toe te voegen had. Gelukkig heeft hij zich over die schroom heengezet en componeerde hij vier doorwrochte symfonieën boordevol muzikale ideeën. En daarvan is de Vierde Symfonie ongetwijfeld het werk dat het meest van muzikaliteit uit de voegen barst. Want niet alleen vormen de eerste minuten van het eerste deel de basis voor de drie volgende delen, maar bevat dit deel zoveel muzikale rijkdom dat het een volledige symfonie in zich herbergt. Aan Shani en het Rotterdams Philharmonisch Orkest om deze “gevaarlijke” muzikale reis te maken. Een reis die bovenal kenmerkend Rotterdams was, niet in de laatste plaats door de kenmerkende sound van de Rotterdamse blazers in het algemeen en de hoorns in het bijzonder. Shani koos daarbij voor een voorzichtig en relatief trage start, maar bouwde snel op en begeleidde publiek en orkest naar een uitvoering die zonder twijfel elementen van jeugdige overmoed bevatte waarbij effectbejag en een flink fortissimo niet ontbraken. Dit deed echter geen afbreuk aan een opwindende vertolking die een passende epiloog vormde voor een mooie muzikale avond in het Concertgebouw.

In juli en augustus vinden in het kader van de Robeco SummerNights een reeks zomerconcerten plaats. Op 17 augustus maakten het Rotterdams Philharmonisch Orkest gastdirigent Lahav Shani en solist Augustin Hadelich hun opwachting in het Concertgebouw met een programma van Beethoven en Brahms. Meer info over en kaarten bestellen voor de Robeco SummerNights hier.