De Nationale Opera
Rigoletto
(Giuseppe Verdi, 1813-1901)
Luca Salsi, Rigoletto
Lisette Oropesa, Gilda
Saimir Pirgu, Il Duca di Mantova
Rafal Siwek, Sparafucile
Annalisa Stroppa, Maddalena
Carlo Cigni, Il Conte di Monterone
Damiano Michieletto (regie)
Paolo Fontin (decor), Agostino Cavalca (kostuums)
Roland Horvath (video)
Koor van De Nationale Opera
Carlo Rizzi, Nederlands Philharmonisch Orkest
Nationale Opera & Ballet, Amsterdam
Verdi's overbekende Rigoletto doet de gelijknamige nar langzaam wegzakken in volledige waanzin door de door hemzelf veroorzaakte dood van zijn dochter Gilda. In de nieuwe productie voor De Nationale Opera maakt regisseur Damiano Michieletto de waanzin vanaf het eerste moment manifest. Een gewaagde keuze die - mede met dank aan uitstekende prestaties van solisten en orkest - succesvol én meeslepend uitpakt.
Verdi's Rigoletto is de eerste opera van de Italiaanse componist die zo succesvol is dat sinds de première in 1851 de neergang van de gelijknamige nar nooit het repertoire verlaten heeft. La donna è mobile is één van de meest bekende aria's uit de operageschiedenis en ver buiten het operahuis bekend. Een opera die niet alleen uitstekend geschikt is als introductie tot het werk van Verdi, maar juist ook voor de eerste stappen in de wondere wereld van de opera. Wie de synopsis echter tot zich neemt, vraagt zich door de veelvoud aan personages en gebeurtenissen af hoe dit moet leiden tot een makkelijk te volgen opera. Dan blijken verhaal en uitvoering in de praktijk toch wel erg gescheiden werelden te zijn aangezien Rigoletto's langzame mars naar waanzin door de door hem zelf veroorzaakte dood van zijn dochter Gilda door de mislukte wraak op haar minnaar bijzonder logisch en goed te volgen te zijn. Juist de ontwikkeling van de succesvolle en machtige nar naar zielig hoopje menselijke ellende vormt de kracht en het hart van Verdi's meesterwerk. Daarbij zeer wel beseffend dat de historische nar vaak veel meer was dan een clown, maar een hoveling die - afhankelijk van zijn koninklijke meester - invloed had. Een voorbeeld hiervan was de nar in de hofhouding van Koning James I van Engeland (tevens James IV van Schotland) die grote invloed en rijkdom vergaarde. De teloorgang van een hoveling - ook al betreft het "slechts" een nar - is daarom een fijne basis voor een opera vol menselijk drama.
Rigoletto in het gesticht
In de regie van Damiano Michieletto is het langzame verval in waanzin geen begaanbare weg. In de prachtige nieuwe productie voor De Nationale Opera is de gehele opera gesitueerd in een gesticht waar Rigoletto zijn traumatische neergang opnieuw en volledig in zijn hoofd beleeft. De nar is hier vanaf het eerste moment waanzinnig waarbij de realiteit van het gesticht en zijn herinnering aan hetgeen zijn waanzin startte door elkaar heen lopen. Het is zonder meer een vondst die naast het onmiddellijke effectbejag ook zonder meer werkt en zo deze klassieke opera een welkome en aansprekende draai geeft. Michieletto combineert een naargeestig gesticht met videoprojecties die het gelukkige leven van vader Rigolette en dochter Gilda weergeven. Door de klinisch witte muren fungeert het decor daarmee tegelijkertijd als levensgroot projectiescherm. Een pop representeert Gilda in de reële wereld van het gesticht terwijl een uitmuntende zingende Lisette Oropesa - eerder te zien in de heerlijke DNO-productie Falstaff - Rigoletto's dochter in zijn herinnering voor haar rekening neemt. Via poppenspelers komt de nep-Gilda tot leven en markeert daarmee een intrigerend contrast met de echte Gilda.
Een Italiaanse Rigoletto
Met een grotendeels Italiaanse cast en het Nederlands Philharmonisch Orkest onder leiding van de Italiaanse Verdi-expert Carlo Rizzi is deze Rigoletto een op en top Italiaanse aangelegenheid die door de muzikale kwaliteit en de enscenering dramatisch en meeslepend is. Naast Lisette Oropesa's Gilda is de Rigoletto van Luca Salsi zonder twijfel het hoogtepunt. Zonder een spoor van twijfel geeft hij gestalte aan de waanzinnige Rigoletto. Beide hoofdrolspelers worden bijgestaan door een schmierende Simir Pirgu als de Hertog van Mantua die de grote liefde van Gilda is, maar haar tegelijkertijd bedriegt en de toorn van haar vader doet ontsteken. Een toorn die leidt tot het in dienst nemen van de huurmoordenaar Sparafucile die heerlijk donker gestalte wordt gegeven door Rafal Siwek. Ondanks dat Gilda weet dat zij door haar grote liefde is bedrogen, kiest zij ervoor om zijn plaats in te nemen en ten prooi te vallen aan Sparafucile. Een daad die de vloek die aan het begin van de opera over Rigoletto wordt uitgesproken manifest maakt en de allesomvattende waanzin bij de nar teweegbrengt die de kern vormt van de kracht van deze opera én deze productie.
Van 9 mei t/m 5 juni 2017 voert De Nationale Opera 'Rigoletto' van Verdi in een nieuwe productie onder regie van Damiano Michieletto uit. Deze recensie is op basis van de uitvoering op woensdag 31 mei 2017.
Reacties
Een reactie posten