Opera 26 oktober 2017: Violetta kan de tering krijgen, maar het publiek zeker niet!

Nederlandse Reisopera

La Traviata

(Giuseppe Verdi,  1813-1901)

Urška Arlič Gololičič, Violetta Valéry

Jesús Garcia, Alfredo Germont

Anthony Michaels-Moore, Giorgio Germont

Hanna-Liisa Kirchin, Flora Bervoix

Daniela Mazzucato, Annina

Christian Damsgaard, Gastone de Létorières

Eddie Wade, Barone Douphal

Wiebe-Pier Cnossen, Marchese d'Obingny

Paolo Battaglia, Dottore Grenvil

Floris Visser (regie), Alex Brok (licht)

Dieuweke van Reij (Decor en kostuums)

Consensus Vocalis, Scapino Ballet

Ilyich Rivas, Het Gelders Orkest

Zuiderstandtheater, Den Haag

Na het overweldigende succes van zijn regiedebuut met Orphée et Eurydice keert Floris Visser bij de Nederlandse Reisopera terug met La Traviata. De perfectie van zijn debuut evenaart hij niet, maar La Traviata is een ongekwalificeerd succes door de aansprekende enscenering, de toevoeging van een psychologische dimensie en een goede tot uitstekende uitvoering. Alleen het acteertalent van Violetta laat enigszins te wensen over en het aantal pauzes verstoort de dynamiek. 

Het jaar 2015 was een spannend jaar voor de Nederlandse Reisopera. Zou er nog genoeg geld zijn om het gezelschap draaiend te houden, maar vooral de kwaliteit te verzekeren of moest er gefuseerd worden met Opera Zuid? In die onzekere context kwam de geweldige productie van Orphée et Eurydice van Gluck als geroepen. Een succes zowel bij critici als publiek zal vast en zeker een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de toekomst van de Nederlandse Reisopera. Inmiddels is het gezelschap twee jaar verder, de (financiële) toekomst tot en met 2020 geborgd en een gezamenlijke productie met Opera Zuid het gevolg van samenwerking en niet gedwongen fusie. Op dit moment reist het gezelschap Nederland door met een onvervalste klassieker: La Traviata van Verdi. Wederom is Floris Visser gevraagd de regie ter hand te nemen. Een verzoek dat overigens voor de première van zijn regiedebuut Orphée et Eurydice al werd gedaan, maar wellicht een grotere uitdaging vormt. La Traviata is immers één van meeste bekende opera's van niet alleen Verdi, maar het repertoire in het algemeen. Een gegarandeerde publiekstrekker, maar dus ook een productie die in de aanpak nogal snel verkeerd kan uitpakken.  

Een psychologische dimensie

Dat is gelukkig geenszins het geval bij deze aansprekende enscenering. Visser kiest voor een relatief klassieke setting die daardoor behoorlijk getrouw is aan het origineel. Aankleding en tijdsgewricht zijn wat moderner, maar het grootste deel van de opera vindt plaats in een prachtig en klassiek huis met diverse kamers en trappen. Een huis dat eigendom is van de courtisane Violetta Valéry en dienst doet als haar woning én het ontvangen van haar clientèle. Waarmee Visser zijn stempel drukt, is een psychologische dimensie waarbij op gezette tijden Violetta's jeugd aan haar voorbij trekt. Een jeugd met een strenge vader en een vriendje waarmee het uiteindelijk niets wordt. De toevoeging van de jonge Violetta is een vondst en zorgt voor een uitvergroting van Violetta's tragische leven. Een leven zonder echte liefde, maar met een ziekte (tuberculose) die haar fataal wordt. Tijdens een feest - groots en meeslepend gebracht in deze enscenering - valt het (liefdes)kwartje dan toch en geeft ze (uiteindelijk) haar liefde aan Alfredo Germont. Hun geluk is slechts van korte duur wanneer blijkt dat hun gelukkige leven tegelijkertijd het einde van Violetta's professie inluidt en het geld snel op raakt. Haar voornemen tot de verkoop van al haar bezittingen, leidt tot een eerste scheur in hun relatie. Het bezoek van Alfredo's vader Giorgio is genoeg voor de definitieve breuk. De 'zondige' relatie staat het huwelijk van Alfredo's zus in de weg en Violetta - tot grote dankbaarheid van Giorgio - besluit Alfredo te verlaten. Alfredo neemt dit nieuws bepaald niet goed op en beledigt Violetta voor de gehele Parijse goegemeente. Berooid eindigt Violetta in haar huis en overlijdt. Zij en Alfredo maken het net voor die tijd goed, maar de opera eindigt desondanks in een grote tragedie. 

And the Oscar goes to... 

De thematiek van La Traviata is feitelijk de tering krijgen. Zowel letterlijk als figuurlijk aangezien Violetta niet alleen tuberculose heeft, maar ook nog eens door haar geliefde op hatelijke én publieke wijze wordt vernederd. Een rol die daarom veel vraagt van een sopraan zowel qua zang als het gestalte geven aan Violetta. In dat eerste slaagt Urška Arlič Gololičič goed, maar haar acteertalent laat een beetje te wensen over. Het is allemaal weinig subtiel waarbij het uitdrukken van wanhoop voor haar vooral een kwestie lijkt van je armen zo wijd mogelijk spreiden. In tegenstelling tot een eerdere recensie is het niet dermate storend dat hierdoor (echt) afbreuk wordt gedaan aan deze uitvoering. Maar een kanshebber voor een Oscar is Gololičič zeer zeker niet. Sowieso wordt er in La Traviata goed tot uitstekend gezongen en gemusiceerd. Jesús Garcia overtuigt als Alfredo, maar Anthony Michaels-Moore die zijn vader Giorgio speelt, overtuigt misschien wel het meeste. Op een afstandje lijkt hij en beetje op John '3rd Rock from the Sun' Lithgow, maar bovenal zong deze bariton uitstekend en gaf hij zijn rol overtuigend gestalte. Dit alles meer dan goed begeleid door het Gelders Orkest onder leiding van Ilyich Rivas en Consensus Vocalis. Het prettige aan een uitvoering wat verderop in de speellijst te horen, is dat een orkest gaandeweg meer op elkaar ingespeeld raakt. Naar aanleiding van de première was er her en der wat commentaar dat het orkest en het koor wat 'rommelig' musiceerden. In het Haagse Zuiderstrandtheater was daar zeker geen sprake van. Verder speelde het Scapino Ballet een - relatief - kleine rol door de inzet van enkele dansers. Altijd goed wanneer de diverse instellingen met elkaar samenwerken in een dergelijke productie.

Minder pauzes aub
Ten slotte nog iets over pauzes. Het is gebruik om na iedere acte een pauze te laten plaats vinden. Zo is er - meestal na een uur muziek - weer even tijd voor het publiek om het allemaal op zich in te laten werken. Daarbij is het ook handig om decorwisselingen in alle rust plaats te laten vinden. Toch valt er ook wat voor te zeggen om het aantal pauzes tot een minimum te beperken en vaker het publiek even in het donker te laten wachten tot het decor voor een nieuwe akte gereed is. Want de muzikale lijn en concentratie worden door een pauze toch onderbroken. Daarbij is het - zeker in het Zuiderstrandtheater - een hele logistieke operatie waarbij het vullen van een zaal al snel een kwartier duurt. La Traviata duurt in de regel net iets minder dan twee uur waarbij de laatste akte ruim drie kwartier duurt en de eerste twee aktes samen iets meer dan een uur. Twee volledige pauzes van samen vijftig minuten is dan - zeker bij een relatief kort werk - zonde en doet echt afbreuk aan het genieten en je onderdompelen in de muziek. Daarbij is het toch heerlijk om helemaal in muziek op te kunnen gaan? Zeker bij een heerlijke uitvoering zoals La Traviata van de Nederlandse Reisopera.

Van 30 september t/m 18 november 2017 voert de Nederlandse Reisopera 'La Traviata' van Giuseppe Verdi door heel Nederland uit. De première vond plaats in het Wilminktheater in Enschede. Deze recensie is op basis van de uitvoering in het Haagse Zuiderstrandtheater op 26 oktober 2017. Meer informatie en kaarten bestellen hier.