De Griekse mythen hebben - mede gezien het recente succes van Mythos van Stephen Fry - geen introductie nodig. De mythologie van Noordelijk Europa is een ander verhaal. De namen van Odin, Thor en Loki zijn - niet in de laatste plaats door de alomaanwezige Marvel-films - bekend, maar de achtergrond verre van. De fascinatie die Neil Gaiman voor de goden van weleer aan de dag legde in American Gods komt helemaal tot uiting in Norse Mythology, een fijne hedendaagse hervertelling van de Noorse mythes.
 |
| Titelpagina van een IJslands manuscript van de Edda uit de 18e eeuw |
Voor liefhebbers van American Gods, zowel het gelijknamige boek van Neil Gaiman als de serie, is Odin een bepaald niet onbekende naam. Een groep die inmiddels enorm gegroeid is door het aanhoudende (commerciële) succes van de films uit de zogenaamde Marvel Cinematic Universe (MCU) in het algemeen en de Thor-films in het bijzonder. Het hemelrijk Asgaard waar oppergod Odin de scepter zwaait en zijn zoon Thor de rust bewaart met hulp van zijn onoverwinnelijk hamer Mjölnir zijn gemeengoed geworden. Hetzelfde Asgaard waar Loki, bloedbroer van Thor, als god van chaos en leugens respectievelijk precies dat veroorzaakt en verspreidt. In 2001 verscheen American Gods van Neil Gaiman (1960) dat in 2011 opnieuw werd uitgebracht in een uitgebreidere editie van de oorspronkelijke tekst. Basis voor zowel het boek als de fantastische gelijknamige serie die in 2017 verscheen, is de hedendaagse Verenigde Staten de goden van weleer zich opmaken voor een finale strijd met de goden van de moderne wereld. Een origineel uitgangspunt dat door Gaiman prachtig is uitgewerkt en heeft geleid tot zowel een fascinerend boek als een zeer bezienswaardige serie waarvan de opnames voor het tweede seizoen binnenkort starten. Deze finale strijd is een mooie verwijzing naar Ragnarok: de Götterdämmerung die het einde van de wereld van de Goden betekent. Götterdämmerung is daarbij geen toevallige verwijzing. De mythes rondom Asgaard en goden zoals Odin komen voort uit de Edda, de bron voor de Noorse mythologie. Een bron die via het Nibelungenlied ook de inspiratie is geweest voor de werken van zowel Richard Wagner (de operacyclus Der Ring des Nibelungen) als J.R.R. Tolkien (The Lord of the Rings). Dit alles vormde voor Neil Gaiman de (welkome!) aanleiding om een aantal van de verhalen uit de Edda een moderne hervertelling te geven als Norse Mythology.
Een nieuwe blik op Odin & Co
 |
| 'Odhin' van Johannes Gehrts (1901) |
In American Gods manifesteerde Gaiman zich al als oorspronkelijk en begenadigd verhalenverteller. In Norse Mythology is dat niet anders, waarbij hij natuurlijk wel begrensd is door zijn bronmateriaal en de noodzaak om de mythen uit de Edda getrouw weer te geven. Hoewel Norse Mythology verre van uitputtend is en uiteindelijk een aaneenschakeling van op zichzelf staande korte verhalen is, is er wel degelijk een chronologie én een rode draad te ontdekken. Een chronologie die start bij de kennismaking met achtergrond en karakter van de belangrijkste goden, niet in de laatste plaats Odin, Thor en Loki en eindigt met Ragnarok: het einde én begin van alles. Gaiman weet daarbij - eigenlijk zoals Stephen Fry doet in Mythos voor de Griekse mythen - een contemporaine vertelwijze te bereiken die tegelijkertijd aansluit bij het bronmateriaal. Dat is een knappe prestatie waarbij het voor Gaiman niet altijd makkelijk zal zijn geweest om gezien de doelstelling van het boek een deel van zijn eigen fantasie juist niet te benutten. De grote meerwaarde van Norse Mythology is misschien niet eens het feit dat op heldere wijze de verhalen van de Edda weer onder de aandacht worden gebracht, maar vooral de onderlinge samenhang inzichtelijk wordt gemaakt. Een samenhang die soms bijzonder uitpakt door verhalen die toch wel erg los staan van onze eigen belevingswereld die veel meer gevormd is door bijvoorbeeld de Griekse mythen. Daarom zullen bepaalde verhalen buitenissig aandoen, maar dat is tegelijkertijd ook weer de aantrekkingskracht van deze fijne bundel.
Lees hier de recensie van 'American Gods' van Neil Gaiman.
'Norse Mythology' van Neil Gaiman is in 2017 verschenen. Sinds maart 2018 is de paperback-versie verkrijgbaar.
Reacties
Een reactie posten