Gevangen in het Disney-universum: een teleurstellende 'Thrawn: Alliances' van Timothy Zahn


Met Thrawn: Alliances bouwt Timothy Zahn gestaag verder aan de reboot van het populaire Star Wars-karakter Grand Admiral Thrawn. Daar waar het vorig jaar verschenen Thrawn nog tot enthousiasme leidde, is daar helaas bij het vervolg geen sprake van. Volledig ingekaderd door de Disneyficatie van Star Wars is Thrawn: Alliances een teleurstellende bijdrage aan het oeuvre van Timothy Zahn.

De overname door The Walt Disney Company van Lucasfilm in 2012 en dan met name de controle over Star Wars heeft zowel Disney als de legioenen Star Wars-fans veel gebracht. In hoog tempo nut Disney - gelijk de overname van Marvel - het intellectueel eigendom van Lucasfilm via alle kanalen die het enorme mediaconglomeraat ter beschikking staan uit. Van de animatieserie Star Wars Rebels tot een volledig nieuw themaparkgebied Star Wars: Galaxy's Edge dat in 2019 zowel in Disneyland Anaheim als in Walt Disney World Orlando opent. Ongetwijfeld de belangrijkste onderdelen van deze Star Wars renaissance zijn de bioscoopfilms. Met The Force Awakens (2015) en The Last Jedi (2017) is de derde trilogie van de Skywalker-saga geweldig onderweg. Beide films waren een commercieel (mega)succes terwijl The Force Awakens ook mocht rekenen op bijval van zowel fans als recensenten. The Last Jedi sloeg een nieuwe weg. Een artistieke keuze die op veel bijval van de recensenten mocht rekenen, maar tot grote verdeeldheid onder de fans heeft geleid. Ook de standalone film Rogue One: A Star Wars Story (2016) was een fijne bijdrage aan het Star Wars-universum, niet in de laatste plaats omdat het een inventieve rechtstreekse overgang biedt naar de film waar het allemaal mee begon: Star Wars Episode IV:A New Hope. Daarmee bewees Disney dat het Star Wars-erfgoed in goede handen was en dat er (nog) geen sprake was van uitmelken. Tegelijkertijd is Star Wars een enorm financieel succes gebleken waardoor de overname uit 2012 al dubbel en dwars is terugverdiend. Met het recente Solo: A Star Wars Story (2018) begint dit beeld te kantelen. Een verder vermakelijke film, maar niet bepaald een bijdrage aan het geheel waar fans en critici op zaten te wachten. Dit gecombineerd met een getroebleerde ontstaansgeschiedenis - de regisseurs werden op een laat moment ontslagen en vervangen door Ron Howard - maakte van Solo allesbehalve een kassucces. De recettes vielen zo tegen dat het de vraag is of al aangekondigde Star Wars Stories rondom Obi-Wan Kenobi en Boba Fett nog wel afgerond gaan worden. Het punt van verzadiging lijkt bereikt waarbij Disney ervoor moet waken dat het niet ten koste gaat van de laatste film uit de Skywalker-saga Episode IX die eind 2019 verschijnt. Tussen al dit filmgeweld door is er stiekem nog een slachtoffer gevallen: Grand Admiral Thrawn.

Ingekaderd door het Disney-universum
Het is al eerder op dit blog gememoreerd dat in de donkere dagen na het verschijnen van de laatste film van de oorspronkelijke trilogie - Return of the Jedi - het Star Wars-universum nieuw leven werd ingeblazen door de Expanded Universe waarbij met name sciencefiction-schrijvers hun fantasie de vrije loop lieten en de wereld rondom Star Wars - met nadrukkelijke toestemming van George Lucas - verder invulden. Timothy Zahn (1951) staat daarbij eenzaam aan de top. Een trilogie boeken begin jaren negentig richtte zich op Star Wars-universum na Return of the Jedi waarbij de restanten van het Keizerrijk door Grand Admiral Thrawn werden aangevoerd en bijna het einde inluidden van de Nieuwe Republiek van Luke Skywalker, Leia Organa en Han Solo. De Thrawn-trilogie werd later nog gevolgd door het Hand of Thrawn-tweeluik waarmee Timothy Zahn zich een eervolle plek in het Star Wars-pantheon wist te verwerven. Met de overname van Lucasfilm door Disney en de komst van The Force Awakens werd de Expanded Universe-canon omgedoopt tot Star Wars Legends en feitelijk uitgefaseerd. Daarmee was het einde oefening voor Grand Admiral Thrawn. Zijn personage is dermate fascinerend en een favoriet van de fans waardoor hij opnieuw zijn opwachting  heeft gemaakt als gesanctioneerd onderdeel van Star Wars onder het nieuwe Disney-bewind. Thrawn werd geïntroduceerd als personage in Star Wars Rebels terwijl Timothy Zahn opnieuw in de pen klom en met Thrawn (2017) een origin story schreef waarbij het karakter van Thrawn zeer herkenbaar bleef en hem tegelijkertijd een plek gaf in het Disney-universum. Aangezien Thrawn een groot deel van het leven van Thrawn beslaat, ontbreekt een rode draad en doet het boek wat fragmentarisch aan. Dat laat onverlet dat het zeker het lezen waard is en het vooruitzicht bood op nieuwe Thrawn-verhalen waardoor het personage verder ontwikkeld wordt en een eigen plek verwerft in het nieuwe Star wars-universum. Met het net verschenen Thrawn: Alliances wordt de wederopstanding van Thrawn verder verkend.

Teleurstellende Thrawn
Ruim een jaar na Thrawn is daar Thrawn: Alliances met op de cover zowel Grand Admiral Thrawn als Darth Vader. De aankondiging van een nieuw avontuur waarbij Darth Vader en Thrawn hun krachten moeten bundelen in opdracht van de Keizer om een nieuwe bedreiging in de zogenaamde Unknown Regions te neutraliseren, de regio waar het volk van Thrawn - de Chiss Ascendancy - vandaan komt. Een premisse die veelbelovend is, maar helaas zeer teleurstellend uitpakt. Belangrijkste reden is dat het lijkt alsof Zahn met de handrem erop zijn verhaal bedacht heeft. In tegenstelling tot Thrawn is Thrawn: Alliances zeer nadrukkelijk ingekaderd door het Disney-universum. Er worden tal van verwijzingen gemaakt naar gebeurtenissen in Star Wars Rebels die gemaakt overkomen en bepaald niet helpen bij de flow van het verhaal. Tegelijkertijd wordt een nieuwe grote dreiging benut om het verhaal gravitas te geven. Juist de oorspronkelijke Thrawn-trilogie gedijde bij een groots en meeslepend verhaal als onderdeel van een intergalactische strijd tussen de restanten van het Keizerrijk en de opkomst van de Nieuwe Republiek. Dat is bij Thrawn: Alliances niet mogelijk omdat het speelt tussen de gebeurtenissen van Attack of the Clones en A New Hope. Een verhaal dat overigens in twee tijdsperiodes plaats vindt: een avontuur waar een jonge Thrawn en Anakin Skywalker op elkaar zijn aangewezen en dus later wanneer Anakin al lang en breed Darth Vader is. Het verhaal is daarmee gezocht terwijl de grote nieuwe vijand nauwelijks is uitgewerkt en meer een stroman lijkt om het verhaal wat body te geven. Als standalone buddy-verhaal had Thrawn: Alliances wellicht nog kunnen werken, hoewel de vraag is wat de meerwaarde daarvan zou zijn voor de ontwikkeling van Thrawn-personage. Wat daarbij nog het meest steekt is dat de inperking door het Disney-universum bijna lijkt op product placement. Niet alleen weinig relevante Star Wars Rebels-verwijzingen, maar ook het feit dat een voor dit boek nieuw bedachte planeet schijnbaar gebaseerd is op het nieuwe themaparkgebied Star Wars: Galaxy's Edge. Thrawn: Alliances is daarmee niet alleen teleurstellend, maar ook een voorbeeld van de schaduwzijde - zo u wil Dark Side - van de overname van Lucasfilm door Disney.

Lees hier de eerdere recensie van Thrawn en hier de bespreking van de oorspronkelijke Thrawn-trilogie.

De eind juli 2018 verschenen 'Thrawn: Alliances' van Timothy Zahn is het vervolg op 'Thrawn' dat in april 2017 verscheen. 

Reacties