Williams: Concerto in One Movement
Stravinsky: Suite Italienne
Tartini: Il trillo del diavolo
Tsjaikovski: Souvenir de Florence
Ray Chen (viool)
Candida Thompson, Amsterdam Sinfonietta
Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam
Italië inspireerde tal van componisten tot prachtige muziek en verleidt Amsterdam Sinfonietta tot een coherent en virtuoos programma. Een programma met in de hoofdrol 'duivelskunstenaar' Ray Chen die bij Amsterdam Sinfonietta soleert in werken van Stravinsky en Tartini. Maar ook het toptalent van morgen is te gast en zorgt dat Amsterdam Sinfonietta op volle strijkorkeststerkte speelt.
Het inmiddels dertigjarige Amsterdam Sinfonietta is het enige professionele strijkorkest van Nederland en kent geen dirigent. Onder leiding van violiste en artistiek leider Candida Thompson maken de strijkers van Amsterdam Sinfonietta letterlijk gezamenlijk muziek. Daarbij gaat het orkest voor de hand liggende én minder voor de hand liggende creatieve samenwerkingen aan. Het nieuwe jaar werd afgetrapt met Breder dan Klassiek met singer-songwriter Blaudzun terwijl deze week topviolist Ray Chen te gast is bij het Amsterdamse ensemble. De ster van de in Taiwan geboren maar inmiddels Australische violist Ray Chen (1989) is rijzende sinds hij in 2009 de Koningin Elisabethwedstrijd voor viool won. Inmiddels getooid met een contract bij Decca waar recent zijn cd The Golden Age verscheen, timmert Chen verder aan de weg. In zijn interactie met Amsterdam Sinfonietta is feilloos te zien wat het succes van Chen markeert. En in dat verband is het woord feilloos bepaald niet toevallig gekozen: het kenmerkt zijn speeltechniek die wordt afgezet met een ronde en virtuoze klankkleur. Zo serieus als hij speelt zo gemakkelijk communiceert hij met zijn publiek. Een innemende vrolijkheid typeert zijn omgang met het publiek. In het programma Duivelskunstenaar Ray Chen kan hij al die kwaliteiten tonen, niet in de laatste plaats in de sonate Il trillo del diavolo van Tartini. Een programma dat bovenal geïnspireerd is door Italië.
Satanisch genoegen
 |
| 'De Droom van Tartini' van Louis-Léopold Boilly (1824) |
De faam van de Italiaanse componist Giuseppe Tartini (1692-1770) berust met name op zijn Duivelssonate, een werk dat niet alleen duivels lastig is om te spelen door de virtuositeit die het van de solist vraagt, maar - zoals de overlevering wil - letterlijk door de Duivel is geïnspireerd. Tartini zou gedroomd hebben over een bezoek van de Duivel waarin Tartini zijn viool aan hem gaf om te spelen en dit leidde tot een ongekend virtuoos muziekstuk dat Tartini na het wakker worden trachtte te reproduceren. De sonate Il trillo del diavolo zoals we deze nu kennen zou - in de ogen en oren van Tartini - slechts een slap aftreksel zijn van die meeslepende droom. Slap aftreksel of niet, de Duivelssonate is hondsmoeilijk en een must voor iedere serieuze violist. Ray Chen en Amsterdam Sinfonietta voeren daarbij een bewerkte versie uit. De in Australië geboren vioolgrootmeester Frtiz Kreisler (1875-1962) bewerkte Tartini's meesterwerk voor viool en strijkorkest en deze versie was gisteravond in het Muziekgebouw aan het IJ te horen. Het Muziekgebouw is die andere concertzaal van Amsterdam en thuisbasis van Amsterdam Sinfonietta. Een moderne en meer intieme zaal die uitstekend past bij Amsterdam Sinfonietta. Een zaal waar Chen het niet kan nalaten om een grap over te maken, in vergelijking met de bekendere broer aan het Museumplein. En natuurlijk het feit dat hij die middag bijna overreden is door een fietser. Chen is overigens morgenochtend te horen in het Concertgebouw en dat is zeker aan te raden gezien de virtuositeit en bijna duivels (spel)plezier wat hij met satanisch genoegen legt in de uitvoering van het magnum opus van Tartini. Opvallend daarbij is het uitstekende samenspel met Amsterdam Sinfonietta. Een samenspel dat ook uitstekend uitpakte bij de uitvoering van de Suite Italienne van Igor Stravinsky (1882-1971). Dit neoklassieke werk voor viool en piano is gebaseerd op Stravinsky's balletmuziek Pulcinella maar in dit geval uitgevoerd door Ray Chen en Amsterdam Sinfonietta in de bewerking voor viool en strijkorkest. De kenmerkende muziek wordt daarbij recht gedaan maar krijgt daardoor ook een eigen dimensie. En zo komt Italië als inspiratiebron telkens weer terug.
Oud en nieuw
De bewerking van de Suite Italienne voor viool en strijkorkest is uitgevoerd in opdracht van Amsterdam Sinfonietta door de hedendaagse Britse componist Adrian Williams (1956) en dateert van vorig jaar ruim vijfenzeventig jaar nadat Stravinsky zijn inspiratie op papier zette. Maar niet alleen via een dergelijk arrangement probeert Amsterdam Sinfonietta te vernieuwen. Met Concerto in One Movement schreef Williams een werk voor strijkorkest in opdracht van Amsterdam Sinfonietta dat in 2018 tijdens het Presteigne Festival in het Verenigd Koninkrijk haar wereldpremière beleefde. Een werk dat nadrukkelijk is gecomponeerd met het oog op dit programma en daarom een 'werk met zonnige inslag' moest zijn. Hoewel het muzikale idioom (uiteraard) afwijkt van de rest van het programma past het zeker en weet Amsterdam Sinfonietta op deze wijze oud en nieuw te verbinden. Een verbinding die ook wordt gelegd door de betrokkenheid van geselecteerde masterstudenten van het Conservatorium. Door hen bij een dergelijk concert te betrekken, kunnen ze ervaring opdoen met een professioneel orkest en in dit geval de specifieke speelwijze van Amsterdam Sinfonietta. Voor Amsterdam Sinfonietta betekent dat een forse uitbreiding van het aantal musici waardoor in het slotstuk Souvenir de Florence van de eveneens door Italië geïnspireerde Tsjaikovski Amsterdam Sinfonietta op volle strijkorkeststerkte is en de muziek een aanvullende rijkheid krijgt die aanstekelijk uitpakt. Een sowieso heerlijk werk dat door een enthousiaste en dus 'volle' uitvoering meer glans krijgt. Een duivels genoegen.
Van 13 t/m 19 februari 2019 is violist Ray Chen te gast bij Amsterdam Sinfonietta. Onder de titel 'Duivelskunstenaar Ray Chen' voeren zij werken uit van o.a. Tartini en Tsjaikovski. Ze treden op in Arnhem, Leiden, Amsterdam, Groningen, Utrecht en Tilburg. Meer info en kaarten hier.
Reacties
Een reactie posten