Het Nationale Ballet
Romeo en Julia
(Sergej Prokofjev, 1891-1953)
Qian Liu, Julia
Semyon Velichko, Romeo
Edo Wijnen, Mercutio
Jozef Varga, Tybalt
Amanda Beck, voedster
Sem Sjouke, Benvolio
Rudi van Dantzig (choreografie)
Toer van Schayk (decor en kostuums), Jan Hofstra (licht)
Ermanno Florio, Het Balletorkest
Nationale Opera & Ballet, Amsterdam
Het Nationale Ballet herneemt met Romeo en Julia één van de absolute klassiekers in het repertoire. Het tragische liefdesverhaal van Romeo en zijn Julia is overbekend en inmiddels ruim vierhonderdvijftig jaar oud. De oorspronkelijke versie van deze productie is inmiddels ook een oud besje en benadert de pensioengerechtigde leeftijd. Een oud besje dat tegelijkertijd tijdloos én spannend is: een ware klassieker.
Is er een liefdesverhaal dat bekender is dan dat van Romeo & Julia? Het lijkt amper voorstelbaar. The Most Excellent and Lamentable Tragedy of Romeo and Juliet - om de volledige titel te gebruiken - van William Shakespeare had omstreeks 1596 de eerste uitvoering. De verboden liefde tussen Romeo van Huis van de Montagues en Julia van het Huis van de Capulets kon alleen maar tragisch eindigen. Beide families zijn verwikkeld in een permanente rivaliteit uitmondend in vijandigheid. Om hieraan te ontkomen lijkt de (schijn)dood de enige oplossing. Een misverstand door een niet ontvangen boodschap zorgt dat de schijndood van Julia leidt tot de echte zelfdoding van Romeo waarna haar brandende liefde Julia geen keuze laat dan haar geliefde in de dood te volgen. Het verhaal is overbekend en zo'n permanent onderdeel van onze populaire cultuur dat een ieder bij het noemen van de namen van de tragische geliefden het verhaal weer scherp heeft. Het verleidde de Russische componist Sergej Prokofjev (1891-1953) tot muziek voor de balletversie van de tragische liefdesgeschiedenis. Een klassieker die een belangrijke plaats heeft ingenomen in het canon van het ballet. De muziek die de Dance of the Knights begeleidt, is uitgegroeid tot zijn bekendste muziek en alom tegenwoordig. Wie wekelijks afstemt op de BBC-versie van The Apprentice weet genoeg. Voor het jonge Nationale Ballet was het in de jaren zestig van de vorige eeuw een belangrijke ambitie om deze tijdloze klassieker op de planken te brengen. De toen eveneens nog jonge Rudi van Dantzig (1933-2012) werd erop uit gestuurd om een productie in te kopen. Het bleek in alle gevallen te kostbaar of niet realistisch door de beperkingen die het toenmalige thuishonk, de Stadsschouwburg, inhield. Van Dantzig had nog maar net het ballet als danser verlaten en was zijn geluk als choreograaf aan het beproeven toen deze samenloop van omstandigheden hem 'dwong' tot een eigen choreografie en productie van Romeo en Julia.
Muffe kostuums
Het leidde in 1967 tot de première van Romeo en Julia in de Stadsschouwburg van Amsterdam. Een productie met een 'mensgerichte' choreografie van Rudi van Dantzig en een enscenering ontsproten aan de (klassieke) fantasie van Toer van Schayk (1936). Hoewel in 1991 een herziene versie van de productie in de nieuwe thuisbasis van het Nationale Ballet - het Muziektheater, tegenwoordig Nationale Opera & Ballet - in première ging, benadert de basis met rasse schreden de pensioengerechtigde leeftijd. De productie is sinds afgelopen week opnieuw hernomen en wie de productie aanschouwt kan niet anders dan de kwalificatie tijdloos benutten. Een kwalificatie die bepaald niet zeldzaam wordt gebruikt - ook ondergetekende maakt zich daar schuldig aan - maar toch zeker van toepassing is op Romeo en Julia. Het decor van de hand van Toer van Schayk is nog altijd indrukwekkend en zet een statig Verona neer dat prachtig fungeert als achtergrond voor de liefdesgeschiedenis van Julia en haar Romeo. De klassieke kostuums completeren het beeld waarbij de rijke Capoletti's zijn uitgedost in rood fluweel terwijl de meer volkse Montecchi's het moeten doen met katoen en als basiskleur blauw. In de informatieve inleiding werd gemeld dat voor deze productie vrijwel alle kostuums opnieuw zijn gemaakt, behalve de kostuums voor de ridders die origineel zijn. Gelukkig zijn ze wel gelucht zodat er hopelijk van muffe kostuums geen sprake is. Bijzonder aan deze productie is dat de huidige artistiek directeur Ted Brandsen de rol van page had in een eerdere productie. Maar de mooiste constatering is het feit dat de Amanda Beck die met verve de rol van voedster van Julia in deze productie heeft dezelfde rol al had in 1984 (!). Beck geeft daarmee een positievere draai aan de uitdrukking 'onkruid vergaat niet'.
Spannend én tijdloos
Los van dit alles zal deze herneming van Romeo en Julia sowieso de boeken ingaan: het betreft namelijk de laatste productie van Igone de Jongh als eerste soliste van het Nationale Ballet. De 39-jarige De Jongh stopt op haar hoogtepunt bij het Nationale Ballet. Ze gaat door als zelfstandig danseres en zal vast en zeker nog terug te zien zijn in Amsterdam, maar na 24 (!) jaar komt een einde aan haar carrière bij het Nationale Ballet. De Jongh was te zien in de première van deze herneming op donderdag 10 oktober en zal de laatste uitvoering op donderdag 31 oktober ter hand nemen. Ook op dinsdag 22 oktober is zij nog te zien. Alle voorstellingen met De Jongh zijn al tijden uitverkocht. In de uitvoering waar deze bespreking op is gebaseerd, vertolkt Qian Liu de rol van Julia en is haar Romeo Semyon Velichko, overigens de partner van Anna Ol die op andere dagen de rol van Julia op zich neemt. Daar is weinig van te merken daar Liu en Velichko een prachtig en geloofwaardig koppel vormen. Er wordt op hoog niveau gedanst waarbij de muzikale begeleiding door Het Balletorkest geleid door Ermanno Florio, een favoriet van deze blog. Het fascinerende aan deze productie is dat het verhaal overbekend, maar dat het een oprecht spannende uitvoering betreft. Zo zit je tijdens de prachtig gechoreografeerde en realistisch aandoende zwaardgevechten op het puntje van je stoel, terwijl je gaandeweg het verhaal meeleeft met Romeo en Julia die against all the odds geluk trachten te vinden. Het Nationale Ballet mag zich in de handen knijpen met een 'oud besje' dat zowel tijdloos als spannend is. En een prachtige productie voor Igone de Jongh om vaarwel te zeggen.
Van 10 t/m 31 oktober 2019 voert Het Nationale Ballet 'Romeo & Julia' uit op de muziek van Sergej Prokofjev en naar de choreografie van Rudi van Dantzig. Deze bespreking is op basis van de uitvoering op zaterdag 12 oktober. Meer informatie en kaarten hier.
Reacties
Een reactie posten