As van Eigenbelang: 'Patriots' van David Frum



Hoewel Nederland en de Verenigde Staten op een aantal (cruciale) punten zich anders ontwikkelen lijkt het aloude uitgangspunt dat Amerikaanse trends zich binnen enkele jaren of decennia ook doen gelden in Nederland nog steeds opgeld te doen. En mocht dit uitgangspunt richtinggevend zijn voor de polarisatie in de politiek dan geldt voor Nederland, om Bachman-Turner Overdrive te citeren, ‘You ain’t seen nothing yet’. 

Over de grote afstand tussen Democraten en Republikeinen en de gevolgen voor het landsbestuur (denk aan de Fiscal Cliff) is al veel geschreven. De toenemende polarisatie in de Amerikaanse politiek heeft van het politieke centrum een braakliggend terrein gemaakt, dat alleen nog wordt betreden door langzittende politici of durfals met een politieke death wish. De geringe waardering van de Amerikaanse kiezer voor het Amerikaanse Congres, die in de approval ratings niet boven de 20% uitkomt, spreekt boekdelen. 

Juist dit thema van de polarisatie heeft David Frum gedreven tot het schrijven van de politieke satire Patriots die, ontdaan van satire en hyperbool, angstvallig lijkt op de huidige Amerikaanse politieke realiteit. In Patriots volg je het leven van Walter Schotzke, erfgenaam van het gelijknamige mosterdimperium, maar vooral een grote lapzwans. Dit verandert wanneer hij, gedwongen door zijn grootmoeder die tevens beheerder is van het Schotzke-fortuin, gaat werken als medewerker van Senator Hazen die namens de Constitutionalists (lees: Republikeinen) Rhode Island in de Senaat vertegenwoordigt. Hazen heeft een lange staat van dienst en is een ferme moderate in de mal van Senator Margaret Chase Smith (de plaaggeest van Joe McCarthy). 

Walter begint onder een goed politiek gesternte want het hele land kijkt vol spanning naar de nieuwe president (en partijgenoot) Pulaski. Aan Pulaski de schone taak om na de (zeer) teleurstellende termijn van president Williams van de Nationalists (lees: Democraten) het land weer op orde te brengen. En er is veel op orde te brengen: de economie hapert, een langdurige en geldverslindende en ogenschijnlijk onoplosbare oorlog in Mexico (geëscaleerd vanwege de drugsoverlast in een inval) en schrijnende werkloosheid. Hoewel fictief en soms wat vergezocht valt veel te herkennen: de oorlogsveteraan Pulaski, thans aan een rolstoel gekluisterd, is gebaseerd op John McCain terwijl Williams, de eerste zwarte president die geen tweede termijn krijgt, overduidelijk is gemodelleerd op Barack Obama. Ook de omstandigheden waaronder Pulaski aan de macht komt, zijn een (sterk) overdreven versie van de Verenigde Staten van de afgelopen jaren waar Mexico staat voor Irak/Afghanistan. 

Al snel raakt de achterban van Pulaski teleurgesteld in hem en ontwikkelt zich een soort Tea Party die met behulp van de media (w.o. het op Fox News geënte Patriot News) een meedogenloze campagne voert tegen Pulaski. Door het grote belang van senator Hazen, neemt het belang van Walter Schotzke ook toe en door, een hier niet te verraden, plotwending wordt Walter een held van deze beweging en is zijn ster rijzende. Vanuit zijn nieuwe rol krijgt Walter, en daarmee de lezer, een inkijkje in de anti-Pulaski-beweging en daarmee dus ook een (fictief en overdreven) inkijkje in het huidige Amerikaanse politieke systeem. Een inkijkje dat voor both sides of the aisle niet complimenteus is. 

De kracht van het boek zit in de satire die onmiskenbaar is gebaseerd op de realiteit die vaak doet gniffelen, maar nooit over the top gaat. Dat is overigens niet zo vreemd aangezien David Frum geen onbekende in Washington, D.C. is. Hij was werkzaam in het Witte Huis van George W. Bush onder andere als speechschrijver. Zijn bekendheid heeft hij vooral te danken aan het schrijven van de State of the Union-speech van 2002: de befaamde rede waar de Axis of Evil wordt geponeerd. Frum heeft sinds die jaren echter een ontwikkeling doorgemaakt die hem heeft gevoerd van de conservatieve vleugel van de Republikeinen naar de moderates in zijn partij. Zijn boek is daarom vooral, maar niet alleen, een aanklacht tegen de invloed en het verdienmodel van Fox News en talkradio-grootheden zoals Rush Limbaugh en de Teaparty-beweging. Frum ziet in deze actoren niet zo zeer een As van het Kwaad als wel een As van het Eigenbelang.

Voor liefhebbers van de Amerikaanse politiek is het een prima geschreven politieke satire die prettig weg leest en de lezer continu doet raden wie als voorbeeld heeft gediend voor de karrenvracht aan personages. 

In tegenstelling tot veel Amerikaanse boeken is ‘Patriots’ van David Frum in Nederland slecht verkrijgbaar. Het boek is echter wel te bestellen via Amazon

Deze recensie is ook gepubliceerd op Het Goede Levenhet culturele katern van De Dagelijkse Standaard.  Naast mijn eigen FerdiBlog recenseer ik regelmatig o.a. boeken en concerten op Het Goede Leven en geef ik mijn opinie over actuele (cultuur)politiek.

Reacties